تبیان، دستیار زندگی
مرور کاراکترهای مطرح سینما و تلویزیون ایران که نام شان «رضا» است؛ از رضا خوشنویس «هزاردستان»، تا سید رضای «طلا و مس» .در این میان یك نفر ركورددار استفاده از نام رضا در آثارش است: مسعود كمیایی. او 12 بار این نام را بر روی كاراكترهای فیلم هایش نهاد كه دو ب
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

رضاهای معروف سینما


مرور کاراکترهای مطرح سینما و تلویزیون ایران که نام شان ‌«رضا» است؛ از رضا خوشنویس «هزاردستان»، تا سید رضای «طلا و مس» .در این میان یك نفر ركورددار استفاده از نام رضا در آثارش است: مسعود كیمیایی. او 12 بار این نام را بر روی كاراكترهای فیلم هایش نهاد كه دو بارش مربوط به «رئیس» است.

رضاهای کیمیایی

مسعود کیمیایی در فیلم های رضا موتوری، سرب، دندان مار، رد پای گرگ، تجارت، ضیافت ،اعتراض ، سربازهای جمعه، حكم، رئیس ( دو کاراکتر) و جرم نام رضا را برای کارکترهای اصلی و قهرمانش انتخاب کرده .

هزار دستان

هزاردستان ساخته علی حاتمی /بازیگر نقش: جمشید مشایخی

علی حاتمی در «هزاردستان» تاریخ را به شیوه خود و با جمع كردن مشخصات آدم ها در چندكاراكتر روایت كرد. رضا شخصیت محوری و پیش برنده داستان است كه ابتدا در قامت رضا تفنگچی ، ملازم پادشاه قاجار است اما تحت تاثیر القائات ابوالفتح میرزا به خدمت «كمیته مجازات » در می آید تا از قدرت تیراندازی اش بر علیه خائنان استفاده كند. سومین وجه شخصیت او در قالب هنرمندی خوشنویس متبلور می شود ؛ جایی كه فارغ از اسلحه و در شهر مشهد سكنی گزیده . در ادامه وجه دیگر او را می بینیم كه قصد جان عامل اصلی جنایات یعنی «هزار دستان» را كرده. او در همه مقاطع با منطق خودش به شرایط موجود رضا می دهد.جمشید مشایخی در «هزاردستان» یكی از ماندگارترین تصویر بازیگری اش را به ثبت رساند. او استادانه نقش جوانی و پیری رضا را ایفا كرد .

كیمیا ساخته احمد رضا درویش / بازیگر نقش : خسرو شكیبایی

رضای كیمیا را بی شك می توان یكی ازماندگارترین كاراكترهای فیلم های احمد رضا درویش نامید كه اتفاقا با نقش آفرینی خسرو شكیبایی مانا تر شد. این رضا در واقع جز كاراكترهایی است كه تصمیم نهایی اش كاملا منطبق با فلسفه نامی است كه درویش برای این شخصیت برگزیده است. اینكه درویش تصادفی به اسم رضا برای این شخصیت رسیده باشد كمی دور از ذهن است به خصوص اینكه ماجرا در مشهد و در جوار حرم رضوی اتفاق می افتد. بی شك همه داستان كیمیا را بعد از این همه سال از بر هستند، داستان پدری كه بعد از سال ها بر می گردد تا سرپرستی دخترش را از خانواده ای كه او را بزرگ كرده اند، پس بگیرد.اما او درتقابل با شرایط كه دخترش در آن قرار دارد، به یك استیصال می رسد. پیوند عمیق عاطفی دختر با دكترشكوه كه او را بزرگ كرده و شرایط اقتصادی خوبی كه خانواده شكوه دارد او را به مرز استیصال می رساند. از یك سو می بیند بیان واقعیت ضربه ای عاطفی به دخترش می زند اینكه بداند شكوه مادر واقعی اش نیست و... از سوی دیگر هم دچار این چالش است كه مبادا نتواند به لحاط اقتصادی آسایشی را كه كیمیا در زندگی با شكوه دارد را برایش فراهم كند، بنابراین به خاطر آرامش كه دخترش دارد راضی می شود تا از حق پدریش بگذرد .رضایتمندی رضا در فینال فیلم و گذشتن از حق پدریش دقیقا نقطه ای است كه مشخص می كند این اسم به چه دلیل برای این كاراكتر انتخاب شده. خسرو شكیبایی به خاطر بازی در این فیلم سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد سیزدهمین جشنواره فیلم فجر را از آن خود كرد.

رضای كیمیا را بی شك می توان یكی ازماندگارترین كاراكترهای فیلم های احمد رضا درویش نامید كه اتفاقا با نقش آفرینی خسرو شكیبایی مانا تر شد. این رضا در واقع جز كاراكترهایی است كه تصمیم نهایی اش كاملا منطبق با فلسفه نامی است كه درویش برای این شخصیت برگزیده است.

خانه سبز ساخته بیژن بیرنگ و مسعود رسام/ بازیگر نقش: خسرو شكیبایی

تمام حرف سریال این بود كه حتی در سخت ترین شرایط و با وجود بدترین اتفاقهای ممكن، می‌شود از زندگی رضایت داشت و دنبال روح سبز زندگی بود. جالبتر اینكه در كنار انتخاب اسم رضا، همسری به نام عاطفه قرار گرفته بود كه با توجه به نوع روابط میان آنها و نتیجه‌گیری‌های حسی پایان هر قسمت، میشد این مسئله پررنگتر به نظر برسد؛ زندگی سبز با رضایت و عطوفت. اینجا به نظر میرسد كه واقعا انتخاب این دو اسم بیشتر از روی عمد بوده است تا اتفاق.

مارمولك ساخته کمال تبریزی / بازیگر نقش: پرویز پرستویی

كمال تبریزی و منوچهر محمدی (تهیه كننده) در طیف فیلمسازان بچه مذهبی سینما قرار می گیرند و با «مارمولك» قصد تقدیس روحانیت را داشتند. شخصیت اصلی فیلم «رضا مثقالی» معروف به «رضا مارمولك»است. او در بیمارستان با روحانی ای همنام با خودش آشنا می شود و طی ترفندی لباس او را می پوشد و خود را به جای رضای اصلی جا می زند. در ادامه لباس روحانیت بر شخصیت و تفكر رضا مارمولك اثر می گذارد و این جاست كه با رضایی دیگر روبر می شویم. در حقیقت فیلمساز از این طریق هم به لباس روحانیت تقدس می دهد و هم نام رضا را از یك دزد زندانی پس می گیرد. پرویز پرستویی در جشن هشتم خانه سینما برای این نقش تندیس گرفت و در جشنواره بیست و دوم فجر نامزد سیمرغ شد.

طلاومس

طلا و مس ساخته همایون اسعدیان / بازیگر نقش: بهروز شعیبی

همایون اسعدیان با «طلا و مس» نگاهی تازه به قشر روحانی انداخت. سید رضا برای حضور در كلاس های استاد مطرح اخلاق با زن و بچه راهی تهران می شود اما به محض ورود به پایتخت بیماری همسرش مسیری تازه پیش پای او قرار می دهد. سرنوشت سید رضا در «طلا و مس» ارتباطی مستقیم با مفهوم و معنای نامش دارد. او از آن چه برایش مقدر شده راضی است و برای مواجه شدن با آن آستین بالا زده. البته كارگردان حواسش بود تا مفهوم رضا را با جبر یكی نبیند؛‌برای همین سید رضا در كنار درس و بحث از كار یومیه و كسب حلال فارغ نمی شود. بهروز شعیبی تا پیش از این نقش هم تجربه بازی داشت هم كارگردانی. سید رضا اما شناسنامه كاری اش شد.

خانه ای روی آب ساخته بهمن فرمان آرا/بازیگر نقش : رضا كیانیان

اینكه چرا نام شخصیت فیلم خانه ای روی آب رضا و نام فامیلش سپد بخت است در طول فیلم و در پایان به نوعی مشخص می شود. اینكه كاراكتر دكتر با تمام بدی هایی كه زندگی اش را احاطه كرده در نهایت سپید بخت می شود و راضی به مصلحت خیری می شود كه برایش مقدر شده. كیانیان كه بسیاری معتقد هستند بهترین بازی دوران كارنامه اش را در این فیلم ارائه داده به خوبی توانسته فراز و فرودهای كاراكتر دكتر سپدبخت را به تصویر بكشد و نام این كاراكتر را در تاریخ سینمای ایران ثبت كند. رضا كیانیان در بیستمین دوره جشنواره فیلم فجر برای این نقش سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد شد.

لیلا ساخته داریوش مهرجویی/بازیگر نقش: علی مصفا

داریوش مهرجویی برای نقش همسر لیلا ، نام رضا را انتخاب كرد. رضای فیلم داریوش مهرجویی ارتباطی معنایی با این اسم دارد. برای رسیدن به این مفهوم مجبوریم به داستان محوری فیلم «لیلا» رجوع كنیم. لیلا و رضا عاشقانه در حال زندگی اند كه متوجه می شوند لیلا نمی تواند فرزندی به دنیا بیاورد، دكتر و دوا و درمان هم چاره ساز نیست. رضا به این وضع رضا است اما مادرش نه. لیلا می پذیرد كه رضا با زنی دیگر ازدواج كند تا بعد از این كه فرزندی برای او به دنیا آورد برود پی كارش. از مادر و لیلا اصرار از رضا انكار. روزها می گذرد و او در نهایت باز هم به این تصمیم رضایت می دهد. علی مصفا بخوبی ریزه كاری های مرد قرار گرفته در این موقیعت دوگانه را به مخاطب منتقل كرد. او برای این نقش در جشنواره پانزدهم فیلم فجر نامزد دریافت سیمرغ شد و دردومین جشنواره فیلم اجتماعی آبادان تندیس نخل زرین نقش اول مرد را كسب كرد.

فرآوری: منیژه خسروی

بخش سینما و تلویزیون تبیان


منابع: هفت صبح /سوره سینما

مطالب مرتبط:

حاج کاظم یا قیصر؟

فرامرز قریبیان : رئیس ، گوزنهای این دوره خواهد بود