تبیان، دستیار زندگی
از مجموع ادله ی شرعیه استفاده می شود که نگهداشتن عده تنها به خاطر احتمال بارداری نیست و این در واقع یکی از علل آن می باشد؛ نه تنها علّت. و یکی از علل آن حفظ حریم زوجیت است؛ به همین دلیل اگر شوهر یکسال در مسافرت باشد و زنش را طلاق دهد همه می گویند باید عدّ
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

عِدّه در شرع مقدس اسلام

حقوق

از مجموع ادله ی شرعیه استفاده می شود که نگهداشتن عده تنها به خاطر احتمال بارداری نیست و این در واقع یکی از علل آن می باشد؛ نه تنها علّت. و یکی از علل آن حفظ حریم زوجیت است؛ به همین دلیل اگر شوهر یکسال در مسافرت باشد و زنش را طلاق دهد همه می گویند باید عدّه نگهدارد، در حالی که بعد از غیبت یک ساله، احتمال انعقاد ولد وجود ندارد همچنین اگر شوهر در زندان باشد، یا بر اثر بیماری گرفتار عنن گردد و تعیین پیدا کنیم که شوهر برای همیشه عقیم شده در تمام این فروض عدّه بر زن لازم است. در حالی که احتمال انعقاد نطفه وجود ندارد.

معنای عِدّه در لغت

عِدّه در لغت به معنای گروه و جمعی ار چیزی یا اشخاصی می باشد مانند گفته ی کسی که می گوید:

عندی عِدّة من الکتب. (مصطلحات الفقه ص 370 العّده) به نقل از کتاب احکام خانواده (2)، محمد وحیدی

معنای اصطلاحی عدّه در شرع مقدس:

"عدّه" در اصطلاح شرع مقدس و در میان معتقدین به شریعت اسلامی به زمان خاصی گفته می شود که در آن زمان زن از ازدواج منع شده مگر با همسر قبلی و همچنین از زینت و آرایش و همبستری با همسرش نیز اجمالاً نهی شده است .[البته در غیر از عدّه ی طلاق رجعی]

چیزهایی که سبب عدّه می شود:

1-      طلاق [البته بیشترین اقسام آن]

2-      فسخ کردن نکاح به جهت بعضی از عیوب و یا تخلف بعضی از شروط ضمن عقد

3-      فسخ شدن نکاح به جهت مسلمان شدن یکی از دو همسر که کافرند

4-      فسخ شدن نکاح به جهت مرتد شدن یکی از دو همسر مسلمان

5-      فسخ شدن نکاح به جهت شیر خوردن

6-      تمام شدن مدت یا بخشیدن مدت در عقد موقت.

مقدار عده وفات در زنی که حامله نباشد:مطلقاً باید چهار ماه و ده روز عدّه نگه دارد صغیره باشد یا کبیره یائسه باشد یا غیر آن، به او دخول شده باشد یا نه، دائمی باشد یا موقت، عادت ماهیانه می شود یا نه

7-      وطی به شبهه. (وطی به شبهه چیست؟ منظور از وطی شبهه، نزدیکی با زن بیگانه است به اشتباه این که او حلیله ی خودش می باشد و این یا به خاطر شبهه در موضوع است مثل این که زنی را به اعتقاد اینکه زوجه اش است وطی نماید و یا به خاطر شبهه در حکم است مثل این که خواهر پسری را که وطی کرده به اعتقاد این که صحیح است عقد نماید و با او نزدیکی کند.)

8-      فوت شوهر

مقدار عدّه ی وفات

1-     مقدار عده وفات در زنی که حامله نباشد:مطلقاً باید چهار ماه و ده روز عدّه نگه دارد صغیره باشد یا کبیره یائسه باشد یا غیر آن، به او دخول شده باشد یا نه، دائمی باشد یا موقت، عادت ماهیانه می شود یا نه.

2-     مقدار عده ی وفات در زنی که حامله باشد: باید بین چهار ماه و ده روز و وضع حمل – هر کدام مدتش بیشتر است – آن مقدار عدّه نگه دارد.

فلسفه ی عدّه

"عِدّه" وسیله ی حفظ نسل

یکی از فلسفه های "عدّه" روشن شدن وضع زن از نظر بارداری است. درست است که یک بار دیدن عادت ماهیانه معمولاً دلیل بر عدم بارداری زن است؛ ولی گاه گاهی دیده شده که زن در عین بارداری، عادت ماهیانه را در آغاز حمل می بیند، از این رو برای رعایت کامل این موضوع دستور داده شده که زن سه بار عادت ماهیانه ببیند و پاک شود تا به طور قطع عدم بارداری از شوهر سابق روشن گردد و بتواند ازدواج مجدد کند.

مقدار عده ی وفات در زنی که حامله باشد: باید بین چهار ماه و ده روز و وضع حمل – هر کدام مدتش بیشتر است – آن مقدار عدّه نگه دارد

"عدّه" وسیله ای برای صلح و بازگشت

گاهی در اثر عوامل مختلف زمینه ی روحی به وصفی در می آید که پدید آمدن یک اختلاف جزئی و نزاع کوچک، حسّ انتقام را آنچنان شعله ور می سازد که فروغ عقل و وجدان را خاموش می کند و غالباً تفرقه های خانوادگی در همین حالات رخ می دهد اما بسیار می شود که اندک مدتی که از این کشمکش گذشت زن و مرد به خود آمده پشیمان می شوند خصوصاً از این جهت که می بینند با متلاشی شدن کانون خانواده در مسیر ناراحتی های گوناگون قرار خواهند گرفت.

اینجاست که قرآن کریم می فرماید: زنها باید عده نگهدارند [وصبر کنند تا امواج زود گذر بگذرد و ابرهای ستیزه ی نزاع و دشمنی در آسمان زندگی آنان پراکنده شوند مخصوصاً با دستوری که اسلام درباره ی خارج شدن زن از خانه در طول مدت عدّه داده است حس تفکر در او برانگیخته می شود و در بهبود روابط او با شوهر کاملاً موثر است و غالباً به خاطر آوردن لحظات گرم و شیرین زندگی قبل از طلاق کافی است که مهر و صمیمت از دست رفته را باز آورد و فروغ ضعیف گشته ی محبت را تقویت کند.

"عدّه" حفظ حریم زوجیت

از مجموع ادله ی شرعیه استفاده می شود که نگهداشتن عده تنها به خاطر احتمال بارداری نیست و این در واقع یکی از علل آن می باشد؛ نه تنها علّت. و یکی از علل آن حفظ حریم زوجیت است؛ به همین دلیل اگر شوهر یکسال در مسافرت باشد و زنش را طلاق دهد همه می گویند باید عدّه نگهدارد، در حالی که بعد از غیبت یک ساله، احتمال انعقاد ولد وجود ندارد همچنین اگر شوهر در زندان باشد، یا بر اثر بیماری گرفتار عنن گردد و تعیین پیدا کنیم که شوهر برای همیشه عقیم شده در تمام این فروض عدّه بر زن لازم است. در حالی که احتمال انعقاد نطفه وجود ندارد.

سمیه فیض آبادی       

بخش احکام اسلامی تبیان


منابع:

1ـ احکام خانواده (2) ـ محمد وحیدی ـ قم، مرکز نشر هاجر

2ـ فلسفه و اسرار احکام، محمد وحیدی ، قم، مرکز نشر هاجر

مطالب مرتبط:

ازدواج کنیم یا مجرد بمانیم؟

ازدواج های ممنوع از دیدگاه اسلام

حکم ازدواج شیعه با سنی

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.