فقط پیرمردها و پیرزن ها نماز می خوانند
آیا تا به حال دقت كردید كه در سریال ها و یا فیلم های سینمایی ؛كسی نماز نمی‌خواند و اگر هم كسی نماز بخواند پیرمردها و پیرزن ها نماز بجا می‌آورند؟
توی بعضی از سریال ها هم می بینیم یكی كه حواس پرتی داره فقط نماز می خونه!
به راستی فرزندان ما با دیدن چنین صحنه هایی، آیا برداشت نخواهند کرد که اقامه نماز مخصوص پیرمردها و پیرزن هاست؟
هجمه‌های فحشا و منکر بیشتر به سمت نوجوانان و جوانان است و آنتی ویروس فحشا و منکر از نیازهای اساسی این قشر است چنانکه خداوند متعال در آیه 45 عنکبوت می‌فرماید: وَأَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنكَرِ نماز را بپادار، كه همانا نماز (انسان را) از فحشا و منكر باز می‌دارد.
در این آیه خداوند به یکی از شاخص های مهم پرورشی می پردازد: «و نماز را برپا دارید. (وَأَقِمِ الصَّلاةَ).
سپس به فلسفه بزرگ نماز پرداخته می‌گوید: (زیرا نماز انسان را از زشتی ها و منكرات باز می‌دارد)، (إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَآءِ وَالْمُنكَرِ).[ فرق میان «فحشاء» و «منكر» در جلد 11 صفحه 370 ذیل آیه 90 سوره نحل آمده است كه در یك عبارت كوتاه می‌توان گفت: «فحشاء» اشاره به گناهان بزرگ پنهانی، و «منكر» گناهان بزرگ آشكار است، و یا فحشاء گناهانی است كه بر اثر غلبه قوای شهویه، و منكر بر اثر غلبه قوه غضبیه صورت می‌گیرد.]
طبیعت نماز از آنجا كه انسان را به یاد نیرومندترین عامل باز دارنده یعنی اعتقاد به مبدأ و معاد می‌اندازد دارای اثر بازدارندگی از فحشاء و منكر است.
انسانی كه به نماز می‌ایستد، تكبیر می‌گوید، خدا را از همه چیز برتر و بالاتر می‌شمرد، به یاد نعمت های او می‌افتد، حمد و سپاس او می‌گوید، او را به رحمانیّت و رحیمیّت می‌ستاید، به یاد روز جزای او می‌افتد، اعتراف به بندگی او میكند، از او یاری می‌جوید صراط مستقیم از او می‌طلبد، و از راه كسانی كه غضب بر آنها شده و گمراهان به خدا پناه می‌برد (مضمون سوره حمد).
بدون شكّ در قلب و روح چنین انسانی جنبشی به سوی حقّ و حركتی به سوی پاكی و جهشی به سوی تقوا پیدا می‌شود.
برای خدا (ركوع) میكند، و در پیشگاه او پیشانی بر خاك می‌نهد، غرق در عظمت او می‌شود و خودخواهی‌ها و خود برتربینی‌ها را فراموش میكند.
شهادت به یگانگی او می‌دهد و گواهی به رسالت پیامبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌دهد.
بر پیامبرش درود می‌فرستد و دست به درگاه خدای برمی‌دارد كه در زمره بندگان صالح او قرار گیرد (تشهد و سلام).
همه این امور موجی از معنویت در وجود او ایجاد میكند، موجی كه سد نیرومندی در برابر گناه محسوب می‌شود.
این عمل چند بار در شبانه روز تكرار می‌گردد، هنگامی كه صبح از خواب برمی‌خیزد در یاد او غرق می‌شود.
در وسط روز هنگامی كه غرق زندگی مادّی شده ناگهان صدای تكبیر مۆذن را می‌شنود، برنامه خود را قطع كرده، به درگاه او می‌شتابد، و حتّی در پایان روز و آغاز شب پیش از آن كه به بستر استراحت رود با او راز و نیاز میكند و دل را مركز انوار او می‌سازد.
از این گذشته به هنگامی كه آماده مقدّمات نماز می‌شود خود را شستشو می‌دهد پاك میكند، حرام و غصب را از خود دور می‌سازد و به بارگاه دوست می‌رود، همه این امور تأثیر باز دارنده در برابر خط فحشاء و منكرات دارد.
یک شبهه ی قدیمی
آنچه در ارتباط با این آیه شریفه قابل ذکر است یک شبهه قدیمی است که با شنیدن این آیه ممکن است در اذهان خطور کند و آن اینکه ما در جامعه افرادی را مشاهده می کنیم که اهل نماز هستند ولی در مقابل از گناه و معصیت نیز دوری نمی کنند؟ اگر نماز انسان را از فحشاء و منکر باز می دارد ، چرا حال این افراد اینگونه است؟
در پاسخ به این سؤال جواب های متعددی بیان شده است، اما آنچه در این نوشتار به آن پرداخته می شود پاسخ زیبای علامه طباطبایی به این سؤال مهم است:
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان با مطرح کردن این شبهه به مقایسه افراد نمازگزار و بی نماز می پردازد و بعد از بیان اینکه باز داری از گناه اثر طبیعی نماز است اما این اثر به صورت علم تام نیست که بتواند صد در صد مانع گناه شود، می فرمایند:
«اگر خواننده عزیز بخواهد این معنا را لمس كند، باید حال بعضى از افراد كه نام مسلمان دارند، و در عین حال نماز نمىخوانند، در نظر بگیرد، كه اگر رفتار آن ها را زیر نظر قرار دهد، مىبیند كه به خاطر نخواندن نماز، روزه را هم مىخورد، و حج هم نمىرود و زكات هم نمىدهد، و بالأخره سایر واجبات را هم ترك مىكند، و هیچ فرقى بین پاك و نجس، و حلال و حرام نمىگذارد، و خلاصه در راه زندگى هم چنان پیش مىرود، هر چه پیش آید خوش آید، و هیچ چیزى را در راه خود مانع پیشرفت خود نمىبیند، نه ظلم، نه زنا، نه ربا، نه دروغ، و نه هیچ چیز دیگر.
آن وقت اگر حال چنین شخصى را با حال كسى مقایسه كنى كه نماز مىخواند، و در نمازش به حداقل آن یعنى آن مقدارى كه تكلیف از گردنش ساقط شود اكتفاء مىكند، خواهى دید كه او از بسیارى از كارها كه بى نماز از آن پروا نداشت پروا دارد، و اگر حال این نمازگزار را با حال كسى مقایسه كنى كه در نمازش اهتمام بیشترى دارد، خواهى دید كه دومى از گناهان بیشترى پروا دارد، و به همین قیاس هر چه نماز كامل تر باشد، خوددارى از فحشاء و منكرات بیشتر خواهد بود.»[تفسیر المیزان، ج16، ص: 202]
آنتی ویروس نماز در رسانه
لازم است که با ابزار رسانه جوانان و نوجوانان خود را به آنتی ویروسی به نام نماز مجهز کنند، نه اینکه از دیدن یک سریال این به ذهن ما برسد که جوان دنبال عیش و نوش و دنبال نامزد بازی و... باشد و اگر نمازی و عبادتی هست مخصوص پیران این امت است.
در برنامه های تلویزیونی و رادیویی باید به روشی زیبا (نه کلیشه ای) تبلیغ و ترویج امر نماز شود که فرزندان ما نسبت به خداوند و عبادت ها مثبت‌نگر باشند و برای برون رفت از فحشا و منکر به ریسمان نماز چنگ بزنند.
به علاوه نمایش نماز خواندن و دعا کردن در زمان مشکلات تصویر نادرستی از خدا و نماز در ذهن فرزندان ما به جای خواهد گذاشت. اگر دقت کرده باشید در برخی از فیلم ها وقتی که مشکلی اساسی پیش بیاید به سراغ امامزاده ها و مناجات با خدا می‌روند.
نتیجه گیری
هر نمازی به همان اندازه كه از شرایط كمال و روح عبادت برخوردار است نهی از فحشا و منكر میكند، گاه نهی كلّی و جامع و گاه نهی جزئی و محدود.
دو تا مسئله باید رعایت بشود: یکی اینکه این اصل را قبول کنیم که به اندازه ی ویتامینی که در نمازمان است، به همان مقدار ما دنبال خلاف نمی رویم، به گونه ای که اگر ما این مقدار را هم انجام نمی دادیم، یقیناً خلاف های ما سنگین تر و بیشتر می شد.
دیگر اینکه ما بر کیفیت نماز اضافه کنیم. شبیه به یک استودیو که پروژکتورها در آن هست، حالا اگر نور این پروژکتورها ضعیف باشد، به همان مقدار ضعفش را نشان می دهد. اگر احیاناً ما زمین خوردیم نمی توانیم بگوییم که نور نبود، می گوییم نور کم بود. و آن اندازه ای که به من راه را نشان بدهد نبود. اگر یک پروژکتور قوی تری را اینجا زدیم و روشنایی را بیشتر کردیم یقینا همه جا را به من نشان می دهد حتی کمترین پستی و بلندی را به من نشان می دهد.
نماز اگر واقعاً نماز باشد نورانیت آن کامل است. هرچه که ما از نماز کم بگذاریم نورانیت آن کمتر می شود. یک نکته اینکه ما باید قبول کنیم که همان نماز هم مقداری نورانیت دارد. امام می فرمود: مردم با همین نمازهایی که دارند می خوانند و در ماه رمضان روزه می گیرند، آمار جرم جنایت در این طیف انسان ها کمتر است البته نمی خواهد نفی کند. اگر کمتر است بخاطر نورانیت نماز است. امام می خواهد به این اشاره کند که این نوارنیت نماز است که نمی گذارد خیلی از جنایت ها را مرتکب بشویم.
فرآوری: زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان
منابع:
رهروان ولایت
سایت نماز
بیانات حجت الاسلام مهندسی، برنامه سمت خدا
پایگاه اطلاع رسانی صلات
مطالب مرتبط:
روش شما برای جذب افراد بی نماز به نماز چیست؟
