تبیان، دستیار زندگی
آنان كه ماجراى غدیر خم را در كتب تفسیر و تاریخ خود محو و مسیر آیات را تحریف و توجیه مى‏كنند و مردم را به جاى امام معصوم به سراغ دیگران مى‏فرستند، دچار كتمان حقیقت شده‏اند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

بزرگترین خطر براى علما و دانشمندان

ولایت امیر المۆمنین پر نازل ہونے والی آیت کی دلیلوں کی علامات

آنان كه ماجراى غدیر خم را در كتب تفسیر و تاریخ خود محو و مسیر آیات را تحریف و توجیه مى‏كنند و مردم را به جاى امام معصوم به سراغ دیگران مى‏فرستند، دچار كتمان حقیقت شده‏اند.


إِنَّ الَّذِینَ یَكْتُمُونَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ الْكِتابِ وَ یَشْتَرُونَ بِهِ ثَمَناً قَلِیلاً أُولئِكَ ما یَأْكُلُونَ فِی بُطُونِهِمْ إِلاَّ النَّارَ وَ لا یُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ وَ لا یُزَكِّیهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ (بقره ـ 174)

كسانى كه آنچه را خداوند از كتاب نازل كرده، كتمان مى‏كنند و بدان بهایى اندك مى‏ستانند، آنها جز آتش در شكم‏هاى خود فرو نمى‏برند، و خداوند روز قیامت با آنها سخن نمى‏گوید و پاكشان نمى‏كند و براى آنها عذاب دردناكى است.

دانشمندانِ یهود و نصارى تا قبل از آمدن پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله، به مردم وعده‏ى آمدن آن حضرت را مى‏دادند و نشانه‏هایى را كه در تورات و انجیل آمده بود براى مردم مى‏گفتند، ولى همین كه پیامبر اسلام مبعوث شد و آنها اقرار به رسالت آن حضرت را مساوى با از دست دادن مقام، مال و خود دیدند، حقیقت را كتمان نمودند، تا چند روزى بیشتر در مسند خود بمانند و تحفه و هدایایى بخورند، ولى این بهاى اندكى است كه در برابر گناه بزرگ خود دریافت مى‏دارند و این درآمدها نیز چیزى جز آتش نیست كه مى‏خورند. هم چنان كه در آیه‏اى دیگر، از خوردن اموال یتیمان به خوردن آتش تعبیر شده است. (نساء، 10)

درست است آنچه گفتیم شأن نزول این آیه بود و روى سخن با علماى یهود است ولى مفهوم آیات در هیچ مورد اختصاص به شأن نزول ندارد، در حقیقت شأن نزول ها وسیله‏اى هستند براى بیان احكام كلى و عمومى كه خود یكى از مصداق هاى آن محسوب مى‏شوند.

بنابراین تمام كسانى كه احكام خدا و حقایق مورد نیاز مردم را از آنها كتمان كنند و به خاطر كسب مقام و یا به دست آوردن ثروتى مرتكب این خیانت بزرگ شوند، باید بدانند كه حقیقت گران بهایى را به بهاى ناچیزى فروخته‏اند، زیرا حق پوشى اگر با تمام دنیا مبادله شود باز مرتكب شونده آن ضرر و زیان كرده است‏.

معنى جمله" آن را به بهاى كمى نفروشید" این نیست كه كتمان حق در برابر بهاى گزاف بى‏مانع است، بلكه منظور این است هر بهاى مادى در برابر كتمان حق گرفته شود ناچیز و بى ارزش است هر چند تمام دنیا باشد!

خداوند در روز قیامت با این كتمان كنندگان، سخنى از روى محبّت نخواهد گفت، با آنكه در آن روز، مۆمنان با خدا هم سخن خواهند شد. البتّه این گفتگو یا از راه ایجاد موج در فضا و یا از طریق الهام و با زبان دل است و همه خوبان در آن روز كلیم اللّه مى‏شوند.

به هر حال این لطف بزرگ پروردگار و این لذت بى‏نظیر معنوى براى بندگان پاكدلى است كه زبان حقگویی دارند و مردم را به حقایق آشنا مى‏كنند، بر سر پیمان خود ایستاده‏اند و حق‏طلبى را هرگز فداى منافع مادى نمى‏كنند.

در اینجا سۆالى پیش مى‏آید كه از پاره‏اى از آیات قرآن استفاده مى‏شود كه خدا در قیامت با بعضى از مجرمان و كافران نیز سخن مى‏گوید، مانند قالَ اخْسَۆُا فِیها وَ لا تُكَلِّمُونِ:" بروید و گم شوید در آتش دوزخ و دیگر با من سخن مگویید." (آیه 108- مۆمنون).

این سخن را خداوند به گنهكارانى مى‏گوید كه درخواست خلاصى از آتش دوزخ مى‏كنند، و مى‏گویند:" خداوندا ما را از آن خارج كن و اگر بار دیگر باز گشتیم ستمگریم".

در سوره " جاثیه" آیه 30 و 31 نیز نظیر این گفتگو از سوى خداوند با مجرمان مشاهده مى‏شود.

پاسخ این است كه منظور از سخن گفتن در آیه مورد بحث ، سخن از روى لطف و احترام و محبت خاص است، نه سخنى كه به عنوان بى‏مهرى و تحقیر و طرد و مجازات باشد كه این خود یكى از دردناكترین كیفرها است.

توجهات لازم:

1ـ در آیه قبل، به دنبال تحریم گوشت خوك و مردار، سخنى از مغفرت آمده است، ولى در این آیه كه سخن از تحریم كتمان حقّ و گناهان مربوط به مسائل فكرى و فرهنگى است، لحن آیه بسیار تندتر شده و سخنى از مغفرت نیامده است.

2ـ كتمان حقیقت، تنها درباره رسالت پیامبر اكرم صلى اللَّه علیه و آله نبوده است. كسانى كه درباره جانشین واقعى پیامبر نیز كتمان حقیقت كنند، دچار این عقوبت خواهند شد.

آنان كه ماجراى غدیر خم را در كتب تفسیر و تاریخ خود محو و مسیر آیات را تحریف و توجیه مى‏كنند و مردم را به جاى امام معصوم به سراغ دیگران مى‏فرستند، دچار كتمان حقیقت شده‏اند.

منظور از سخن گفتن در آیه مورد بحث سخن از روى لطف و احترام و محبت خاص است، نه سخنى كه به عنوان بى‏مهرى و تحقیر و طرد و مجازات باشد كه این خود یكى از دردناكترین كیفرها است

یک نکته:

البته واضح است که معنى جمله " آن را به بهاى كمى نفروشید" این نیست كه كتمان حق در برابر بهاى گزاف بى‏مانع است، بلكه منظور این است هر بهاى مادى در برابر كتمان حق گرفته شود ناچیز و بى ارزش است هر چند تمام دنیا باشد!.

پیام‏های آیه:

1ـ دنیاگرایى، بزرگترین خطر براى علما و دانشمندان است. «یَكْتُمُونَ»، «یَشْتَرُونَ»

2ـ دین فروشى، به هر قیمتى كه باشد خسارت است، زیرا حقایق و معارف كتب آسمانى ارزشمندتر از همه منافع است. «ثَمَناً قَلِیلًا»

3ـ خوردنى‏هاى حرام، به صورت آتش تجسّم مى‏یابند. «ما یَأْكُلُونَ»، «إِلَّا النَّارَ»

4ـ اشیا داراى یك وجهه باطنى و ملكوتى هستند كه در قیامت به آن شكل تجسّم مى‏یابند. «فِی بُطُونِهِمْ إِلَّا النَّارَ»

5ـ كیفر، باید متناسب با جرم باشد. آنان كه در دنیا راه شنیدن كلام خدا را بر مردم بسته‏اند، در قیامت از لذّت استماع كلام خدا محروم مى‏شوند. «لا یُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ»

6ـ عذاب‏هاى قیامت، هم جسمى و هم روحى است. «لا یُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ»

آمنه اسفندیاری

بخش قرآن تبیان


منابع:

تفسیر نور ج 1

تفسیر نمونه ج 1

مطالب مرتبط:

سانسور در اسلام

كتمان حقایق، از گناهان ویژه‏ى دانشمندان

گناهانى كه خدا نمى‏بخشد؟