خوشبختی دقیقا چیست؟

وزن چیزها. جین کازز.مترجم: عباس مخبر. انتشارات آگه.چاپ اول. تهران.1392. 1100 نسخه.240صفحه.10000 تومان.

« یک آدم خوشبخت می تواند زندگی خوبی داشته باشد بدون اینکه  به آن چیزهای غایی که زندگی را خوب یا بد می کنند توجه مستقیمی بکند. قوانین و نهادها و اقبال بلند می توانند او را همواره در جهت درست نگه دارند، به گونه ای که بی هرگونه تلاشی به خوش بختی، استقلال، حدیث نفس و سایر چیزهای خوب فراوان دست یابد»^[1]

خوشبختی دقیقا چیست؟ چه زمانی می توانیم بگوییم خوشبختیم و از زندگی خود رضایت کامل داریم؟ اساسا زندگی خوب چه تعریفی دارد؟ آیا می توان الگوی کلی ای از خوشبختی  ارائه داد و از مردمان مختلف خواست خود را به آن الگو نزدیک کنند؟ و پرسش بنیادی تر این که آیا خوشبختی قابل دوام است؟ یعنی می توان گفت سراسر لحظه های یک انسان در خوشبختی سپری می شود؟ آیا ناپایدار بودن وضعیت در ایجاد ناامیدی تاثیر می گذارد؟ این پرسش ها مسائلی است که در این کتاب مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته هر چند در دنیای مدرن نمی توان به پاسخس سر راست و یقینی رسید. این کتاب نیز در صدد نیست پاسخ قطعی برای سوالاتی از این دست فراهم کند و نسخه ای برای تمام زمان ها و مکان ها بپیچد.

این کتاب در 10 فصل تالیف شده است و درخلال آنها توضیح داده شده است که اساس زندگی خوب چیست و چه اجزایی دارد و مهم تر از همه اینکه آیا می‌شود برای ایجاد آن، یک رابطه و فرمول صحیح نوشت و یا خیر. وی در ادامه لیستی از ضروریات زندگی به دست می دهد و تمایز قائل می شود بین ضروریات و آنچه خوشی می نامیم. در فصلی به نام زندگی های عجیب نیز برخی از زندگی های متفاوت و شیوه زندگی افراد خاص را تبین می کند.

وزن چیزها موضوع تازه ای را پیش می نهد. اینکه ناپایداری چیست و چقدر می تواند بنیاد تفکرات ما باشد. در این کتاب می خوانید. هیچ چیز تا ابد بر جای نمی ماند. پروژه ای که سراسر سال را روی آن کار کرده اید مثل برق تکمیل و فراموش می شود. روزی خواهید رفت. همراه با فرزندان و فرزندان فرزندانتان. حتی یک کتاب، یک اثر هنری بزرگ، یا یک نظریه مهم پفی می کند و در تاریکی محو می شود. این که همه چیز روزی به پایان می رسد چه تفاوتی در وضعیت ما ایجاد می کند؟

تقریبا همه در زندگی خود لحظه ای را تجربه می کنند که به نظر می رسد گذار بودن با بی معنا بودن مترادف است. برای اینکه زندگی خوبی داشته باشیم چه چیزی را باید هدف بگیریم؟ این سوال بزرگی است که حتی کوشش برای پاسخگویی به آن گستاخانه به نظر می رسد. صرف نظر از این که کدام شرایط فردی در وهله اول ما را به فکر کردن وادار می کند، بررسی وضعیت خاص ما، در زندگی به تاملاتی درباره خوب و بد، ممکن و ناممکن، و اولویت بالا و پایین منجر می شود.

این کتاب در پرتو آنچه در این باره گفته شده، موضوع را به بررسی می گذارد و تلاش می کند با بیان آرا و نظرات فیلسوفان و نظریه پردازان این حوزه، همچنین پیش رو قرار دادن زندگی و نظریات نویسندگان و هنرمندان به پاسخ های روشن تری از ماجرا برسد. این نویسنده معتقد است پرسش به زندگی خوب و خوشبخت وظیفه یک فیلسوف است اما کتاب های فلسفی به میان مردم نیامده و ارتباطی با عوام برقرار نکرده اند.در واقع کمتر کتاب فلسفی است که برای لذت بردن نوشته شده باشد. لذا مردم پاسخ سوالاتشان را از کتاب های روانشناسی سطحی دریافت می کنند. کتاب هایی هرگز نمی توانند پرسش های بنیادی مطرح کنند و نسخه ای کلی برای آنان می پیچند. آیا به جای راه های درست متعدد برای مردمان متفاوت واقعا یک راه درست وجود دارد؟ این پرسشی است که کتاب های اندرز نامه یا چگونه در فلان کار موفق شویم مطرح نمی کنند.

مفهوم وزن چیزها به این معنی است که در زندگی هر چیزی وزنی دارد. چه چیزهایی باعث می شود به یک زندگی بگوییم زندگی خوب. کازز در این کتاب مفهوم خوشبختی را در کتاب های فلسفی یونان باستان درباره فضیلت و اخلاق و دین پی گرفته و تا آرا و افکار فیلسوفان مدرن تر درباره فایده گرایی، پوچ گرایی و ناپایداری زندگی پیش آمده است. به این ترتیب این کتاب به نوعی درباره فلسفه زندگی است.

وزن چیزها علاوه بر مقدمه شامل ده فصل است که عبارتند از: این دنیای فانی، زندگی های عجیب، عقل و شانس، آیا خوش بختی تنها چیزی است که اهمیت دارد؟، ضرورت ها، سردرگمی های تنوع، انتخاب های دشوار، در تلاش خوب بودن، قلمرو دینی و هدف گیری. در پایان کتاب یادداشت ها و نمایه کتاب پیوست شده است.

عباس مخبر مترجم و اسطوره شناس است که کتاب های زیادی در زمینه اسطوره شناسی و فلسفه ترجمه کرده است. از جمله کتاب های او می توان به « راهنمای نظریه ادبی معاصر» اثر رامان سلدن،« شکل گیری دولت مدرن» دیوید هلد، «معنای زندگی» تری ایگلتون و مجموعه های آشنایی با اساطیر اقوام مختلف دنیا.

«به نظر می رسد انبوهی از چیزها وجود دارند که فاقد نتایج پایدارند. اما ارزش آن ها انکار ناپذیر است. یک بچه با ساختن قلعه های شنی در ساحل ساعت های لذت بخشی را می گذراند. هیچ کس این رویداد را ثبت نمی کند و همه خاطرات آن نهایتا ناپدید می شود. چگونه می توان انکار کرد این قطعه کوچک از زندگی کودک برای خودش دارای ارزش است؟»^[2]

پی نوشت:

[1]صفحه 145 کتاب

[2]صفحه 20 کتاب

بخش کتاب و کتابخوانی تبیان