اگر عازم خانه خدا هستید، بخوانید

شاید کمتر مسلمانی را می‌توان یافت که آرزوی سفر به سرزمین معنوی وحی را نداشته باشد و وقتی که زائران عزیز به این سفر می‌روند به دنبال آن هستند که چگونه می‌شود از این سفر بهتر استفاده کرد.  برخی از آنچه درباره حج و عمره در قالب کتاب منتشر شده و برای علاقمندان و زائران مفید است، به شرح زیر است: متن کامل این آثار در کتابخانه دیجیتالی پایگاه اطلاع رسانی حج به صورت رایگان در اختیار علاقمندان است.

- آثار اسلامی مکه و مدینه/رسول جعفریان

حج واقعی هنگامی برگزار می‌شود که فلسفه و ابعاد و آثار و برکات آن شناسایی شود و حاجی با آگاهی کامل از راز و رمز آن مواقف کریمه و مشاعر عظیمه، که فرودگاه ملائکة الله و توقفگاه اولیاءالله است گام نهد. برای دستیابی به این هدف، کتاب هایی تدوین شده است که هرکدام زاویه ای از آثار مشاهد یا اسرار حج را بازگو می‌کنند. این اثر آشنایی و اطلاعات فشرده ای را در باره جزیرة العرب، آثار مکه و مسجدالحرام، مسجدالنبی، بقیع و آثار و مساجد مهم مدینه و برخی از دانستنی هایی را که زائر به آن نیاز دارد، در اختیار جویندگان قرار می‌دهد.

- احکام فقهی اجرایی حج/ محمد حسین فلاح زاده

در این کتاب مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها و وظایف و احکام اختصاصی کارگزاران مثل روحانیون و مدیران کاروان‌ها است. این کتاب اختصاص به کارگزاران حج دارد و در چهار بخش گردآوری شده است. بخش اول، احکام فقهی اجرایی حج ویژه روحانیون کاروان‌هاست. بخش دوم، احکام فقهی اجرایی حج ویژه عوامل اجرایی کاروان‌ها. بخش سوم، نکات فقهی عمره و حج و بخش چهارم، احکام کلی عمره و حج می‌باشد.

- اخلاق و آداب در حج و زیارت/ محمد تقی رهبر

این اثر به بررسی مناسک و آداب اخلاقی و رسوم اجتماعی حج پرداخته است. نگارنده نخست به جایگاه تزکیه و اخلاق، ضعف‌های اخلاقی و عملی و مسئولیت اخلاقی انسان‌ها اشاره می‌کند. سپس به مقدمات سفر پرداخته و در این ارتباط موضوعاتی چون توجه به عظمت حج، تجرید قلب و خلوص نیت را مطرح می‌سازد.

هم‌چنین مطالبی در خصوص مناسک و آداب حج، اصلاح مال و مسائل حقوقی، انتخاب هم‌سفر، لوازم سفر، آداب و اخلاق در سفر، نحوه شروع سفر، مراقبت اخلاقی در جمع، مصاحبت درست، و آداب سخن و سکوت بیان می‌کند. در پایان نیز به اخلاق و آداب در حرمین و رفتار با زائران دیگر اشاره کرده و در خصوص استفاده از فرصت‌های معنوی حج، تودیع و ره‌آورد چنین سفر مهمی سخن می‌راند.

- با قرآن در سرزمین وحی/ محسن قرائتی

این کتاب به بررسی جنبه‌های فردی و اجتماعی حج و سرزمین وحی بر اساس قرآن و تفاسیر پرداخته است. مۆلف که صاحب تفسیر نور است، از این اثر خود برخی از آیات را برای زائران و روحانیون دست اندرکار در امور حج گزینش کرده و این اثر را سامان داده است. از جمله عناوین مورد بحث در کتاب این موارد است: قبل از سفر، اهمیت و ضرورت حج، اخلاص، حکمت‌های حج، مدینه، اهل‌بیت (ع)، مسجد النبی و مساجد دیگر، میقات و احرام، مکه، مسجد الحرام و کعبه، مقام ابراهیم، سعی و صفا و مروه، عرفات و مشعر، منی و قربانی و حلق، بازگشت به مکه، پایان حج.

- جرعه‌ای از صهبای حج/ آیت الله جوادی آملی

این کتاب تلخیصی از کتاب صهبای حج نویسنده است که حاصل آثار گفتاری و نوشتاری نویسنده درباره حج و زیارت است. حقایق و اسرار و حکمت‌های فراوان حج در این کتاب تبیین شده است. پرسش‌های برخی خوانندگان و مراجعان به کتاب صهبای حج ضرورت تبیین بیشتر برخی مطالب را به همراه داشت. از اینرو در کتاب حاضر پاسخ‌های کتبی نویسنده به آن پرسش‌ها، همچنین نکات جدیدی که در بازنگری نهایی برخی مباحث تفسیری ارائه کرده، آمده است. کتاب در چهار بخش تدوین یافته است.

بخش نخست از بخش‏های چهارگانه این کتاب، با عنوان «ابعاد حج» عهده‏دار تبیین جایگاه، اهمیت و نظام حج در اسلام است. مباحث کلی این بخش، بر دیگر مباحث کتاب پرتو افکن است. از این‏رو، در بخش‏های دیگر، گاه مصادیقی از این مباحث ارائه می‏شود. بخش‏های دوم و سوم با عناوین «اماکن حج» و «مناسک حج»، برخی از معارف و اسرار و ویژگی‏های اماکن و مناسک حج و نیز شرایط، اوصاف و مراتب حج‏گزاران و زائران را بیان می‏کند. بخش چهارم نیز با عنوان «زیارت» به بیان معارفی درباره زیارت اختصاص داده شده است.

- حج در قرآن/ محمد علوی مقدم

این کتاب به بررسی آیات مربوط به حج پرداخته است. نویسنده ابتدا آیات هر موضوع را گردآوری کرده، آنگاه نظریهء برخی از قدمای مفسران را در ذیل آن آورده است.

- درسنامه با قرآن در مکه و مدینه/ اکبر دهقان

این اثر به بررسی آیات قرآنی مربوط به مکه و مدینه پرداخته است. در فصل اول، آیات مربوط به حج و مکه و در فصل دوم، آیات مربوط به مدینه منوره و مسائل تاریخی آن مانند برخی جنگ‌ها و آیاتی که مربوط به پیامبر اکرم است، آمده است. در آغاز متن آیه شریفه و ترجمه آن بیان شده و بعد ازآن واژه‌های مشکل آن معنا گردیده و سپس تفسیر آیه شریفه بیان شده و در پایان نکته‌های مختلف ادبی، اخلاقی، تربیتی، اجتماعی و عرفانی با بهره‌گیری از منابع مختلف شیعه و اهل سنت، آورده شده است.

- پیش‌درآمدی بر فرهنگ‌نامه اسرار و معارف حج

این کتاب به بررسی جنبه‌های عقاید اخلاقی شیعه مثل زیارت پرداخته است. نویسنده جهت تقریب مذاهب، وحدت هر چه بیشتر بین مذاهب اسلامی و روشن شدن افکار عمومی مسلمانان، بعضی از موضوعات مهمّی که موجب اختلاف و تفرقه بین مسلمین بود را مورد بررسی محققانه قرار داده است. از جمله موضوعاتی که در این کتاب مورد بحث قرار گرفته موضوع زیارت قبور است.

- دروس احکام و مناسک حج/ محمد حسین فلاح زاده

این کتاب یکی از متون آموزشی حج تمتع است که به احکام عمومی و مناسک حج پرداخته و در دو بخش تدوین یافته است. بخش اول، حاوی احکام عمومی مورد نیاز زائران و بخش دوم به احکام اختصاصی و مناسک حج پرداخته است.

- معبد ایمان: مناسک حج در قالب داستان/ احمد عابدینی

این مجموعه برای آموزش مناسک، مسائل و احکام حج و آشنایی با اماکن زیارتی مکه و مدینه و جنبه‏های اخلاقی حج تدوین شده است و آموزه‏های فقهی را در کنار تعالیم اجتماعی، تاریخی و اخلاقی و معارف اسلامی مطرح می‏سازد. داستان در قالب گفتگو و پرسش و پاسخ میان اعضای یک خانواده با یک روحانی آگاه به مسائل حج طراحی و ارائه شده است. این پرسش و پاسخ‏ها که مشتمل بر شرح آیات قرآن و احادیث مربوط به حج است، به سفرنامه‏ای تاریخی و اعتقادی شباهت یافته است.

- مناسک مصوّر حج/ محمدحسین فلاح زاده

این مجموعه کوچک با ارائه تصویر صحیح اعمال حج و بیان احکام آن، آموزش‌های لازم را در ین زمینه به زائران محترم ارائه می‌دهد.