محبّت با چه کسی؟ شدّت با چه کسی؟
یكی از زیباترین آیات قرآن و شیرین ترین آنها آیه نسبتا طولانی آخر سوره مباركه فتح است كه با نام مقدس نبی مكرم اسلام صلی الله علیه و آله آغاز می شود. بیست و هشتم صفر یاد آور غم فراق پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله، بهانه ایست تا مقداری راجع به این آیه تدبر كنیم.
«محمدٌ رسول الله»
این آیه با لذت بخش ترین كلمه شروع می شود و بلافاصله به ویژگی اصحاب او می پردازد چرا كه ویژگیهای اصحاب پرورش یافته بدست او، در واقع انعكاس همان خلق عظیمی است كه خدا به او عنایت كرده در آینه صیقلی اصحاب!
شاید به همین خاطر است كه در این آیه، این اصحاب عابد و زاهد به گیاه و شجره طیبه ای تشبیه می شوند كه كشاورزِ خود را به شگفتی وا می دارد.
آری پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله همان كشاورزی بود كه با دست پر بركت خود در شوره زار جاهلیت بهترین اشجار طیبه را پروراند و آنها را آن چنان رشد داد كه ریشه شان در زمین ثابت و استوار و شاخ و برگشان از آسمان معنویت سربرآورد « أصلها ثابت و فرعها فی السماء » (1)
عجیب ترین نكته در این آیه از سوره فتح كه برای تمام مسلمانان عصر حاضر باید به شدت مورد توجه باشد این است كه اصحاب حضرت محمد صلی الله علیه و آله قبل از هر چیز حتی ركوع و سجود باید نسبت به كفار شدید و غلیظ اما نسبت به یكدیگر رحیم باشند:
« والذین معه أشداء علی الكفار رحماء بینهم »
بسی جای تأمل دارد كه خداوند در این آیه قبل از این كه ركوع و سجود را كه عبادت برای خود اوست به عنوان مدح یاران حضرت محمد صلی الله علیه و آله ذكر كند شدت با كفار و مهربانی با مۆمنین را به عنوان مدح ذكر می كند و قابل تأمل تر این كه قبل از رحمت فیما بین، شدت با كفار را ذكر می نماید گویا ید واحده بودن مومنین علیه كفار مهمترین ویژگی اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله در نزد خداوند است و اولین صفتی كه اصحاب باید از نبی مكرم اسلام صلی الله علیه و آله در خود منعكس كنند غلظت و درشتی با ستمگران است این در حالی است كه پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله « رحمة للعالمین » می باشد و اصلا این مقتضای رحمت به جمیع بشریت است یعنی مهربانی با انسانیت و با بشریت اقتضا می نماید كه با كفار و ستمگران كه انسانیت را به مسلخ می برند شدید و غلیظ بود:
« ترحم بر پلنگ تیز دندان ستمكاری بود بر گوسفندان »
اما در عین حال همین اصحاب باید با یكدیگر رحیم باشند حال امروز ببینیم چه جنایت بزرگی به اسم « لا إله إلا الله و محمد رسول الله » در حال رخ دادن است. افرادی در بین امت اسلامی خود را مسلمان می نامند و پرچمهایی سیاه كه حاكی از سیاهی و تاریكی درونشان می باشد بر دوش می كشند و دو جمله مقدس مذكور را بر پرچمهای نجس و پلید كه به رنگ دلشان است می نویسند و سائر مسلمانان را مثله نموده و به مال و جان و ناموس آنها تعرض می نمایند و به جای این كه با دشمنان غدار اسلام مثل اسرائیل بجنگند با دشمنان اسرائیل می جنگند. چقدر دور اند از مرام نبی اعظم و خلق عظیم حضرت محمد صلی الله علیه و آله چرا كه او نسبت به مۆمنین رحیم و رۆف بود « بالمۆمنین رۆوف رحیم » (2) و چقدر دورند از شیوه اصحاب او چرا كه اصحاب او نیز به تبعیت از آن حضرت: « رحماء بینهم » بودند!
و چقدر دور اند از قران چرا كه قرآن می فرماید:
« أذلة علی المۆمنین أعزة علی الكافرین » (3)
مۆمنین بایكدیگر متواضع و با دشمنان با عزت برخورد می نمایند.
باز برگردیم به آیه سوره فتح كه وعده تدبر در آن را داده بودیم. در این آیه خداوند می فرماید:
« یعجب الزراع لیغیظ بهم الكفار »
یعنی مۆمنینی كه به دست پیامبر صلی الله علیه و آله رشد می یابند باید در وحدت و مقابله با كفار به گونه ای باشند كه زارع و پرورش دهنده خود را همان رسول الله صلی الله علیه و آله است به وجد آورده و مایه روشنی چشم او باشند تا اینكه از این طریق كفار و ستمگران را به خشم در آورند و آنان را با عصبانیت بمیرانند چنانچه در جای دیگر فرمود:
« قل موتوا بغیظكم » (4)
« و لیجدوا فیكم غلظة » (5)
به كفار بگو از عصبانیت بمیرید!
كفار باید در شما درشتی و خشونت نسبت به خودشان بیابند!
چقدر در اشتباهند و از منطق قرآن به دور، كسانی كه به دنبال ایجاد روابط حسنه با دشمنان پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله می باشند خداوند در 1400 سال پیش از این، به این غافلان و از خدا بی خبران و خود باختگان فرموده است:
« تحبونهم و لا یحبونكم » (6)
شما مۆمنین اگر آنها را دوست داشته باشید بدانید كه آنها شما را دوست ندارند.
« ودوا ما عنتم » (7)
هر چه شما را به زحمت بیندازد مورد علاقه آنهاست.
« قد بدت البغضاء من أفواههم و ما تخفی صدورهم أكبر » (8)
دشمنی شان از زبانشان آشكار است اما آنچه در دل پنهان می نمایند و به خاطر مصالحی بر زبان جاری نمی كنند بسیار بزرگتر از آن چیزی است كه بر زبان جاری می كنند.
« قد بینا لكم الآیات إن كنتم تعقلون » (9)
ما حقایق را برای شما بیان كردیم اگر عاقل باشید!
پی نوشت ها:
1-ابراهیم / 24 .
2- توبه / 128 .
3- مائده / 54 .
4- آل عمران / 119 .
5- توبه / 123 .
6و7و8و9 - آل عمران / 118و 119 .
حمید حاج علی
مدّرس حوزه علمیه
بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان
مطالب مرتبط:
