لاپاراسکوپی در بیماری‌های زنان
در طب زنان داخل حفره صفاق را می توانیم با لاپاراسکوپی مشاهده کنیم. اگر داخل رحم را بخواهیم ببینیم، نام هیدروسکوپی به آن اطلاق می شود.
در گذشته برای هر عمل جراحی شکاف بزرگی روی پوست ایجاد می‌کردند که آن هم مشکلات و مراقبت‌های بعد از عمل خاص خود را داشت، اما امروزه تجهیزاتی در علم پزشکی اختراع شده که تقریبا می‌توان گفت عمل جراحی را بسیار راحت یا به عبارتی سر پایی کرده است و بیماران بعد از عمل حتی شاید به استراحت هم نیاز ندارند.
یکی از این روش ها که اتفاقا در جراحی های زنان کاربرد بالایی دارد، لاپاراسکوپی است. با این روش اعمال جراحی درمانی و اصلاحی زیادی را می توان انجام داد.
دکتر طاهره فروغی فر ، متخصص زنان و نازایی در این باره برایمان توضیح می دهد.
ماهیت لاپاراسکوپی
این روش مانند روش آندوسکوپی است که در طب زنان استفاده می شود. آندوسکوپ وسیله ای است ظریف که برای مشاهده احشاء یا داخل فضای بخصوصی از آن استفاده می شود. دوربین باریکی روی آندوسکوپ نصب شده و حفره به وسیله دوربین رویت می شود.
در طب زنان داخل حفره صفاق را می توانیم با لاپاراسکوپی مشاهده کنیم. اگر داخل رحم را بخواهیم ببینیم، نام هیدروسکوپی به آن اطلاق می شود.
قبلا نیز از این وسیله استفاده می شد، ولی قدرت تشخیصی چندانی نداشت؛ اما در چند دهه گذشته بیشتر مزیت های آن کشف شده است. اولین بار سال 1980 برای درمان آندومتریوز استفاده شد (آندومتریوز یعنی بافت داخل رحم به صورت نابجا در مکانی غیر از رحم مثلا روی تخمدان رشد می کند).
پزشکان توانستند ابتدا نقاط مشکل دار را تشخیص داده و سپس آنها را بردارند، اما امروزه جراحی های پیشرفته تری را با این وسیله انجام می دهند، جراحی هایی که در گذشته به شکل سنتی بودند و از طریق واژن یا شکمی انجام می شد، جای خود را با لاپاراسکوپی عوض کرده اند.
جراحی های لازم
برای این کار ابتدا یک برش کوچک زیر ناف ایجاد می کنیم و اگر لازم باشد، دو برش کوچک دیگر در دو طرف ربع تحتانی شکم می دهیم و از این راه، لاپاروسکوپ توسط جراح وارد حفره شکمی می شود. برداشتن برخی توده های تخمدانی مانند کیست تخمدان، فیبروم یا گاهی حتی خود رحم توسط لاپاروسکوپی انجام می شود.
برش کوچک، ترمیم سریع
مهم ترین مزیت لاپاروسکوپی این است که برش کوچکی داده می شود و بعد از عمل بیمار درد کمتری خواهد داشت. آثار زیبایی خوبی هم به جای گذاشته و سرعت ترمیم هم زیاد است.
به طور کلی عوارض کمتر است و میزان عفونت، تب و چسبندگی های ناشی از دستکاری جراح حین عمل هم فوق العاده کاهش می یابد.
در جراحی شکمی از گاز برای خشک کردن نقاط خونریزی دهنده استفاده می شود. همچنین احشاء در معرض هوای آزاد قرار می گیرند و رطوبت خود را از دست می دهند و در معرض خشک شدن قرار می گیرند.
این عوامل احتمال چسبندگی احشاء را بالا می برد، ولی در لاپاراسکوپی هیچ یک از این اعمال اتفاق نمی افتد.
هم درمان و هم تشخیص
لاپاراسکوپی به دو منظور استفاده می شود؛ درمان و تشخیص نوع بیماری.
این وسیله روش استانداردی برای تشخیص آندومتریوز و تشخیص چسبندگی های داخل شکمی است.
لاپاراسکوپی در جراحی نیز کاربرد فراوانی دارد، مثل بستن لوله های رحمی (روش پیشگیری از بارداری)، در حاملگی های خارج رحم (وقتی سلول تخم در مکانی غیر از رحم واقع می شود) بخصوص در خانمی که تا به حال زایمانی هم نداشته است، جراحی توده های تخمدانی و درمان بیمارانی که مبتلا به نشانگان تخمدان پلی کیستیک هستند.
شیوه خروج رحم با لاپاراسکوپی
برای برداشتن رحم لازم است پیش از اقدام، رحم در داخل حفره شکمی تکه تکه و سپس از واژن خارج شود. البته ارجحیت این است که از طریق واژینال برداشته شود.
فیبروم ها را نیز می توان از این طریق خارج کرد، اما از آنجا که این احتمال می رود که در کنار فیبروم شریان خونی قرار داشته باشد، هنگام خروج ممکن است خونریزی شدیدی رخ دهد. بنابراین ما همیشه به بیماران پیش از لاپاراسکوپی می گوییم هنگام برداشتن فیبروم ممکن است جراحی باز شکمی نیاز باشد و درباره مزایا و معایب آن صحبت می کنیم.
البته فیبروم هایی که در دیواره داخلی رحم قرار دارند، خطر خونریزی شان بیشتر است، ولی فیبروم های خارج رحمی که روی سروز رحمی قرار دارند، اغلب به راحتی با لاپاراسکوپی خارج می شوند.
دقیق، اما پرهزینه
لاپاراسکوپی عملی پرهزینه است و وسایلی که در آن به کار می رود بسیار کوچک هستند، میدان دید در عمل کم است و اگر خونریزی رخ دهد، دیگر براحتی نمی توانیم حفره را مشاهد کنیم و روند جراحی با مشکل روبه رو می شود.
اینها محدودیت هایی است که همیشه نمی توانیم لاپاراسکوپی را به بیمار پیشنهاد کنیم. در حال حاضر در فناوری های پیشرفته تر این امکان به وجود آمده که با استفاده از ربات این عمل انجام شود.
به هر حال لاپاراسکوپی، جراحی ظریف و با دقتی است که رو به رشد است و در آینده با موفقیت های جدیدی همراه خواهد بود. البته در بیمارستان های کشور ما، بیشتر برای نازایی استفاده می شود.
دغدغه آخر، بیهوشی
گرچه در این نوع از جراحی می توان از بی حسی های موضعی استفاده کرد، ولی معمولا با بیهوشی عمومی انجام می شود. بیماری که مثلا صبح لاپاراسکوپی شده، می تواند بعد از ظهر مرخص شود.
بخش سلامت تبیان
منبع: جام جم
مطالب مرتبط:
لاپاروسکوپی؛ جراحی شکم بدون باز کردن آن
لاپاروسکوپی؛ عمل جراحی با کمترین برش
