عباس علیه السلام، سرّی ناپیدا

قربان عاشقی كه شهیدان كوی عشق در روز حشر رتبه او آرزو كنند

عباس نامدار كه شاهان روزگار از خاك كوی او طلب آبرو كنند

درگاه او چو قبله ارباب حاجت است باب الحوائجش همه جا گفت وگو كنند(1)

در زیارت نامه حضرت عباس علیه السلام می خوانیم:

« فنعم الأخ المواسی » كلمه « نعم » در عربی برای انشاء مدح به كار می رود یعنی تو خوب برادری بودی كه با برادر خود مواسات را رعایت نمودی و هر آنچه كه برای خود می پسندی برای برادرت نیز پسندیدی!

در بین صفات حضرت اباالفضل علیه السلام صفت برادری ایشان از امتیازی خاص برخوردار است چرا كه در زیارتنامه ایشان روی این صفت تكیه ای ویژه شده است و از طرفی همه آن چه كه ما در مورد ایشان نسبت به برادرشان امام حسین علیه السلام نیز می دانیم این مطلب را تأكید می نماید!

می توان به جرأت ادعا نمود كه همانطور كه هارون و موسی دو برادری بودند كه در برادری نمونه بودند و بی نظیر و همانطور كه نبی مكرم اسلام صلی الله علیه و آله نیز با حضرت علی بن ابی طالب علیه السلام در زمینه برادری الگو بودند و همانطور كه امام حسن و امام حسین علیهماالسلام نیز در همین زمینه اسوه بودند چهارمین مثال و الگو برای برادری امام حسین و حضرت عباس علیهماالسلام می باشند!!

شیعیان در طول اعصار و قرون از مقرون ساختن افراد با ائمه معصومین علیهم السلام همواره پرهیز داشته اند و أحدی را با آنان قابل مقایسه ندانسته اند اما موارد استثنا نیز وجود داشته، بی شك اولین غیر معصومی كه انسان از مقرون ساختن اسم مبارك او در كنار معصوم و از تالی تلو دانستن او نسبت به معصوم واهمه ای به خود راه نمی دهد جناب عباس بن علی علیهماالسلام است!!

ائمه معصومین ما فرزندان یا برادران زیادی داشتند اما هیچ كدام از آن فرزندان یا برادران، موقعیتی را كه عباس بن علی علیهماالسلام در قلوب شیعیان به تصرف درآورده است نتوانسته اند كه فتح كنند!

برای پی بردن به كرامات اولیاء الله لازم نیست كه فقط به نصوص دینی و تاریخی مراجعه نماییم یكی از راه هایی كه ما را به كرامات و فضائل آنها رهنمون می سازد توسل و تجربه در این زمینه می باشد فلذا همه می دانیم كه شیعیان عده خاصی از اولیاء را باب الحوائج می نامند بدون این كه در این مورد نص خاصی از طرف معصوم وجود داشته باشد

بی شك هر گمانه زنی ای كه ما در مورد سرّ محبوبیت عباس بن علی علیهماالسلام داشته باشیم از قبیل مجاهدت و بصیرت و مواسات و صبر و وفا و شجاعت یا عبدصالح بودن یا اهل اطاعت بودن یا همه این ها با هم ، باز هم احساس می شود سرّ دیگری موجود است كه ما را یارای دست یابی به آن نیست گرچه خود معصوم اموری را بیان فرموده اند مثل امور فوق الذكر یا نفوذ بصیرت و صُلب الایمان بودن كه در فرمایش امام صادق علیه السلام بدان اشاره شده است (2) لكن با این همه نمی توان موقعیت فتح شده توسط وی در قلوب شیعیان بلكه در قلوب اهل حرم امام حسین علیه السلام و بلكه در قلب مقدس خود حسین بن علی علیهماالسلام را به تحلیل و نظاره نشست!

امام حسین علیه السلام غیر از اباالفضل العباس علیه السلام برادران متعدد دیگری مثل محمد بن حنفیه و دیگرانی كه در كربلا به شهادت رسیدند ، داشتند اما ارتباطی كه بین آن دو بود بین امام و دیگر برادران نبود!!

میان عاشق و معشوق رمزیست چه داند آنكه اشتر می چراند

اصحاب و اطرافیان امام حسین علیه السلام همگی جزء شجاعان و ناموران بودند اما عباس علیه السلام كه بود كه حسین علیه السلام پرچم را به او سپرده بود؟!!

عباس بن علی علیهماالسلام چه كرده بوده است كه وقتی امام حسین علیه السلام از شهادتش با خبر می شود می فرماید:

« الآن انكسر ظهری و قلت حیلتی » (3).

و ظاهرا تنها شهیدی كه در دم شهادت امام حسین علیه السلام را صدا زد تا بر بالینش حاضر شود عباس علیه السلام بوده است كه فرموده : مرا دریاب « أدركنی » (4).

از این نكته نیز غافل نشویم كه برای پی بردن به كرامات اولیاء الله لازم نیست كه فقط به نصوص دینی و تاریخی مراجعه نماییم یكی از راه هایی كه ما را به كرامات و فضائل آنها رهنمون می سازد توسل و تجربه در این زمینه می باشد فلذا همه می دانیم كه شیعیان عده خاصی از اولیاء را باب الحوائج می نامند بدون این كه در این مورد نص خاصی از طرف معصوم وجود داشته باشد و صرفا ادعای خود را با تجربه و توسل به آن ولی خاص خدا می آزمایند قطعا در این میان آزموده ترین ولی خدا از طرف انسانها حتی انسانهای غیر مسلمان مانند ارامنه ایرانی حضرت عباس علیه السلام می باشد!!

شاید یكی از اسرار محبوبیت بی نظیر ایشان تجربه ایست كه مردم به دفعات در توسل به ایشان مشاهده كرده اند چرا كه بسیاری از مردم به صفات و فضائل عباس بن علی علیهماالسلام كه در بالا برخی از آنان را ذكر نمودیم توجهی ندارند البته به استثنای صفت شجاعت !!

در این بین نكته دیگری كه توجه به آن خالی از لطف نیست این است كه حضرت عباس علیه السلام ظاهرا توجه ویژه ای به مردمان آذری زبان دارند و آنان را از محبت الهی خود، بهره ای ویژه روا داشته اند و عجیب تر این است كه سرّ این مطلب نیز برای هیچ كس روشن نیست !!!!!

پی نوشت ها:

1-شعر از سید عباس جوهری

2- عمدةالطالب ج5 ص4 .

3- بحار الانوار ج45 ص42 .

4- همان .

حمید حاج علی
مدّرس حوزه علمیه

بخش تاریخ و سیره معصومین تبیان