اگر منتظری اخلاقت یادت نره!
در مورد وظایف و تكالیف شیعیان در دوران غیبت سخنهاى بسیارى گفته شده است و حتى در بعضى از كتابها، از جمله كتاب مكیالالمكارم فى فوائد الدعاء للقائم تا نود وظیفه براى منتظران قدوم خاتم اوصیاء حضرت بقیةاللّه، ارواحنا له الفداء، بر شمرده شده است.
از جمله این وظایف:
- دعا برای امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف
- شناخت صفات و سیره امام علیه السلام
- عشق و علاقه نسبت به حضرت
- ذکر فضائل و مناقب آنحضرت، و شرکت در مجالس امام شناسی
- صدقه برای سلامتی امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف
اما .......
وظیفه بسیار مهمی که کمتر به آن اشاره شده و هر شیعه منتظر بر عهده دارد پیراستن خود از خصایص ناپسند و آراستن خود به اخلاق نیكو است، چنانكه در روایتى كه از امام صادق، علیهالسّلام، نقل شده، آمده است:
هر كس دوست مىدارد از یاران حضرت قائم، علیهالسّلام، باشد باید كه منتظر باشد و در این حال به پرهیزكارى و اخلاق نیكو رفتار نماید، در حالى كه منتظر است، پس چنانچه بمیرد و پس از مردنش قائم، علیهالسّلام، به پاخیزد، پاداش او همچون پاداش كسى خواهد بود كه آن حضرت را درك كرده است، پس كوشش كنید و در انتظار بمانید، گوارا باد بر شما [این اجر] اى گروه مشمول رحمت خداوند! [1]
امام عصر، علیهالسلام، نیز با توجه به ناگهانى بودن امر ظهور، همه شیعیان را در زمان غیبت به انجام اعمال پسندیده و دورى از اعمال ناپسند فراخوانده، مىفرماید:
پس هر یك از شما باید آنچه را كه موجب دوستى ما مىشود، پیشه خود سازد و از هر آنچه موجب خشم و ناخشنودى ما مىگردد، دورى گزیند؛ زیرا فرمان ما به یكباره و ناگهانى فرامىرسد و در آن زمان توبه و بازگشت براى كسى سودى ندارد و پشیمانى از گناه كسى را از كیفر ما نجات نمىبخشد.
موضوع تهذیب نفس و دورى گزیدن از گناهان و اعمال ناشایست، به عنوان یكى از وظایف منتظران در عصر غیبت، از چنان اهمیتى برخوردار است كه در توقیع شریفى كه از ناحیه مقدسه حضرت صاحبالامر به مرحوم شیخ مفید، (رضى اللّه عنه) صادر گردیده، اعمال ناشایست و گناهانى كه از شیعیان آن حضرت سر مىزند، یكى از اسباب و یا تنها سبب طولانى شدن غیبت و دورى شیعیان از لقاى آن بدر منیر شمرده شده است:
... پس تنها چیزى كه ما را از آنان (شیعیان) پوشیده مىدارد، همانا چیزهاى ناشایستى است كه از ایشان به ما مىرسد و خوشایند ما نیست و از آنان انتظار نمىرود. [2]
باید توجه داشت كه ما تنها زمانى مىتوانیم خود را منتظر امام عدالتگستر و پیرو او بدانیم كه در زندگى فردى و اجتماعى خود، راه و روش مورد نظر او را اجرا كنیم. چنانكه در نامه امیرالمۆمنین على، علیهالسلام، خطاب به عثمانبن حنیف، فرماندار بصره آمده است:
آگاه باش كه هر پیروى را پیشوایى است كه پى وى را پوید و از نور دانش او روشنى جوید، بدان كه پیشواى شما بسنده كرده است از دنیاى خود به دو جامه فرسوده و دو قرصه نان را خوردنى خویش نموده. بدانید كه شما چنین نتوانید كرد. لیكن مرا یارى كنید به پارسایى و كوشیدن و پاكدامنى و درستى ورزیدن. [3]
برخى منابع كه با مطالعه آنها مىتوان به الگوى مطلوب براى اخلاق و رفتار مورد نظر ائمه معصومین، علیهمالسلام، دست یافت عبارتند از:
1. دعاى مكارمالاخلاق امام سجاد، علیهالسلام؛ این دعاى شریف كه در صحیفه سجادیه (دعاى بیستم) و در پایان كتاب مفاتیحالجنان، شیخ عباس قمى آمده، یكى از بهترین منابع براى شناخت فضایل و رذایل اخلاقى است.
2. دعاى امام زمان، علیهالسلام؛ این دعا در مفاتیحالجنان نقل شده و با جمله أَللَّهُمَّ ارْزُقْنا تَوْفیقَ الطَّاعَةِ... آغاز مىشود. دعاى یادشده كه از امام زمان، علیهالسلام، نقل شده از جمله دعاهایى است كه مىتواند به ما تصویرى روشن از شیعه منتظر ارایه دهد و ما را با انتظارات امام از شیعیانش آشنا كند.
انسان با مداومت بر خواندن این دعاها و سعى و تلاش در به كار بستن آنچه در آنها آمده است، مىتواند به وضعیت روحى و اخلاقى مطلوب و مورد نظر ائمه معصومین، علیهمالسلام، و بویژه امام عصر علیهالسلام، دست یابد و انشاءالله در هر زمان كه ظهور واقع شد با رویى سپید در پیشگاه امام خود حاضر شود.
پی نوشت ها:
1- المجلسى، المولى محمد باقر، همان، ج52، ص176.
2- المجلسى، المولى محمد باقر، همان، ج53، ص177.
3- نهجالبلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدى، نامه 45، ص317.
فرآوری: فاطمه زین الدینی
بخش مهدویت تبیان
منابع:
سیدمحمدتقی موسوی ، کتاب شریف "مکیال المکارم"
شیعه، انتظار، وظایف منتظران، نویسنده: ابراهیم شفیعی سروستانی
سایت آوینی
