تعطیلات تعطیل می شود!

در اقتصادی سالم و پیشرفته ساعات و روزهای کاری اداری و تعطیلات آخر هفته مرتب و منظم یک نیاز ضروری و غیر قابل انکار است به ویژه در شرایطی که اقتصادهای منطقه‌ای نقش اصلی و اساسی را در اقتصاد کشورها ایفا می‌کند.

بر این اساس و با توجه به نزدیکی نسبی ایران به قارة اروپا ، باید اقتصاد ما از این فرصت و موقعیت‌ها نهایت استفاده را برده و بیشترین ساعات و روزهای اداری برابر و مقارن با روزهای اداری رسمی اتحادیه اروپا را داشته باشیم تا نهایت بهره وری و سود را در تعامل و تجارت برای کشور بدست آید این در حالی است که تعطیلات و ساعات کاری در ایران از نظم مناسبی برخوردار نیستند.

تعطیلات فی نفسه مضر نیست و بنا بر نظر کارشناسان بعد از چند روز کاری استراحت و تفریح نیاز ضروری و مبرم فرد و خانواده‌ها است تا با انرژی بیشتر به کار و زندگی روزمره ادامه دهند اما مسله اینجاست که مرتب نبودن این تعطیلات به این شکل مفید به نظر نمی رسد به عنوان نمونه قرار گرفتن یک یا چند تعطیلی مناسبتی در روزهای کاری هفته نوعی بی نظمی را در بازار کار و سرمایه به وجود می آورد.

همچنین بین تعطیلی‌ها حالت بطالت و رخوت آوری را در سیستم اداری و کسب و کار جامعه ایجاد می‌کند این در حالی است که متأسفانه در کشور ما کار و تفریح در جای خود قرار ندارد به طوری که راندمان کار و ساعت مفید کاری بسیار کم و در روزهای تعطیل و اوقات فراغت هم مشغول کارهای عقب افتاده یا شغل دوم هستیم و یا تفریح و اوقات فراغت مناسب در دسترس نداریم.

مجموعه ای از کارشناسان اقتصادی در پی مطالعات و بررسی های انجام گرفته در زمینه رابطه بهره وری و ساعت کاری کارکنان همچنین تعطیلات موجود در کشور طرحی را برای اصلاح تعطیلات رسمی و ساعات کاری شامل عناوینی همچون حذف تعطیلات رسمی مناسبتی و تبدیل آنها به تعطیلات نیمه رسمی، افزایش و تغییر تعطیلات آخر هفته به روزهای شنبه و یکشنبه، افزایش ساعات کار روزانه اداری کشور به 9 ساعت و تغییر ساعت در اول سال نیم ساعت ثابت، تهیه و تنظیم کرده‌اند که به بخشی از آن در ادامه اشاره می‌شود که البته مجموعه کامل این طرح از سوی گردآورندگان آن برای همه پرسی در وب سایت اینترنتی www.golzang.com قرار گرفته است.

حذف تعطیلات رسمی مناسبتی و تبدیل آنها به تعطیلات نیمه رسمی در تقویم رسمی کشورمان تعطیلات رسمی مناسبتی ملی و مذهبی زیادی نزدیک به 30 روز وجود دارد با در نظر گرفتن بین و تعطیلاتی که در کنار این مناسبت ها به وجود می آید موجب رکود ، رخوت ، بطالت و بی نظمی در ابعاد مختلف اقتصاد کشور می شود. با حذف این تعطیلات رسمی و تبدیل آن به تعطیلات نیمه رسمی می توان به روزهای اداری و کاری رسمی کشور نظم و ترتیب خاصی بخشید و حتی تعطیلات عید نوروز که مدارس و دانشگاه‌ها دو الی سه هفته تعطیل است به پنج روز یک هفته کاهش داد و تنها تعطیلی مناسبتی ما همین پنج روز باشد به گونه ای که اگر روز اول فروردین چهارشنبه هفته باشد از روز دوشنبه تا جمعه همان هفته رسماً به مناسبت سال نو تعطیل باشد و دوشنبه هفته بعد اولین روز کاری سال جدید باشد.

حتی برای مدارس و دانشگاه ها و حتی روز طبیعت ( سیزده بدر) تغییر داده شود و آخرین شنبة فروردین ماه را روز طبیعت قرار دهیم تا از هر گونه ایجاد بین و تعطیلی جلوگیری شود و به همین منوال در طول سال این روند ادامه پیدا کند مثلاً اگر تاسوعا و عاشورا یا 22 بهمن در روزهای شنبه و یکشنبه قرار گرفت ( با اجرای کامل این طرح هر سه سال یک بار مقارن می شود ) که قطعاً در روز تعطیلی رسمی است اما اگر در دیگر روزهای کاری هفته بود تعطیلی این مراسم و مناسبت‌ها به طور نیمه رسمی باشد یعنی مراکز و سازمانهای دولتی، اداری و مالی به کار خود ادامه دهند و مشغول کار باشد و دیگر افراد جامعه به مراسم های خود بپردازند و با توجه به مناسبت آن روز سوگواری یا مراسم جشن و راهپیمایی خود را برگزار کنند.

افزایش و جا به جایی تعطیلات آخر هفته در ادامة مبحثی که در مقدمه ذکر شد برای هماهنگی و تقارن روزهای اداری کشور با یکی از قطبهای بزرگ اقتصادی، تجاری و مالی دنیا یعنی اتحادیه اروپا – باید تعطیلات آخر هفته را تغییر داد و جا به جا کرد و حتی باید برای سلامت جسمی و روحی و روانی نیروی انسانی فعال در اقتصاد جامعه و خانواده‌ها به دو روز افزایش داد یعنی روزهای شنبه و یکشنبه هر هفته تعطیلات رسمی سیستم اداری کشور باشد و بخش خصوصی، اصناف و بازار بنابر نظر و سلیقه خود و کارکردشان در بازار کار و سرمایه از تعطیلی سنتی جمعه یا از تعطیلی رسمی آخر هفته استفاده کنند و کاملاً اختیاری باشد.

افزایش ساعات رسمی اداری کشور به 9 ساعت و تغییراتی در شروع ساعات کار در پی کاهش روزهای کاری رسمی و اداری کشور در بند قبلی این طرح ( تعطیلی شنبه ها و یکشنبه ها ) و برای جبران کسری ساعات کاری در طول هفته و کم بودن کار مفید نیروی انسانی در کشور ( طبق آمار رسمی کارشناسان ) ساعات کار اداری روزانه به 9 ساعت افزایش می یابد و برای هماهنگی بهتر و عدم تداخل در ترافیک شهری ساعت شروع به کار کلیه نیروهای نظامی و پادگان ها ساعت 6 صبح تا 15، کلیه سازمان ها و ادارات دولتی ، ارگانها ، نهادها و بانکها ساعت 7 تا 16 و کلیه مدارس، دانشگاه ها و آموزشگاه ها ساعت 8 صبح باشد.

اما در مورد ساعت نماز ظهر و ناهار در سیستم اداری کشور باید سراسری و وحدت رویّه وجود داشته باشد و از 9 ساعت کار روزانه یک ساعت به این امر اختصاص یابد یعنی مردم و ارباب رجوع بدانند سیستم اداری کشوربه عنوان نمونه از ساعت 13 الی 14 در سراسر کشور به صورت موقت تعطیل است و ساعت شروع و پایانی هم دقیقاً از ساعت هفت صبح تا چهار بعد از ظهر خواهد بود.

تغییر ساعت رسمی کشور از یک ساعت به نیم ساعت و ثابت ماندن آن در طول سال هر ساله در اوٌل فروردین و آخر شهریور ساعت رسمی کشور یک ساعت عقب جلو کشیده می شود برای استفادة بهینة انرژی در کشور که البته این استفاده به طور 100% ثابت نشده و با توجه به آثار سوء جسمی و روحی و روانی این کار در افراد جامعه و نیروی انسانی شاغل و عدم درک صحیح تغییر ساعات در تغییر فصول طبیعی سال با این روش، باید حد وسط و تعادل را در نظر گرفته شود تا همیشه شاهد یک بی نظمی در شروع نیمه اول و نیمه دوم سال نبود.

به این ترتیب که در اول فروردین سال ( سال مبنا و پایه ) به جای یک ساعت نیم ساعت، ساعت رسمی کشور تغییر و جا به جا شود و این تغییر همیشگی و دائمی باشد و در طول سال یعنی نیمه دوم سال دوباره تغییر نکند و دیگر در سالهای بعد نیازی به عقب و جلو کشیدن ساعت رسمی کشور نیست.

این ساعت رسمی و ثابت کشورمان باشد با این روش هم تا حدودی اگر سود اقتصادی دارد بهره مند شده ایم و اگر هم هزینه دارد صرف سلامت و روح افراد جامعه شده است و در هر فصل شاهد کم و زیاد و تغییر در ساعات کاری و زندگیشان نمی شوند .

تدوین کلیات این طرح در قالب اصلی از قانون اساسی و برگزاری همه پرسی در این خصوص در سالهای گذشته هر جناح یا گروهی در مجلس یا دولت قدرت را به دست گرفته با توجه به نظر و سلیقه خود در تعطیلات رسمی کشور تغییراتی ایجاد کرده و یا حتی بدون در نظر گرفتن هزینه ها و خسارات اقتصادی آن به ازدیاد و افزایش آنها پرداخته است از این رو باید کلیات این طرح مفصل را در قالب یک لایحه توسط هیات دولت به مجلس شورای اسلامی ارائه داد تا پس از تصویب و اجرای آزمایشی آن در یک دوره دو الی سه ساله به رفراندم و همه پرسی عمومی گذاشته شود تا پس از این دوره هم نقاط قوت و ضعف آن شناخته شود و هم پس از آن هیچ دولت و جناح و مجلسی نتواند بنا بر سلیقه شخصی خودشان ساعات و روزهای اداری رسمی و تعطیل کشور را تغییر دهند و در آن دخالت کنند.

در صورت مخالفت مجلس یا دولت با این طرح باید به طور مستقیم به رفراندم گذاشته شود و دوره آزمایشی آن طی نشود تا مردم خودشان نظر نهایی را بدهند و پس از یک دوره شش ماهه بررسی کارشناسان و مناظره‌های تلویزیونی این همه پرسی برگزار شود تا در نظام مردم سالار دینی کار مردم به خودشان واگذار شود و به طور مستقیم و زنده در ارتباط با کارشان خود تصمیم بگیرند .

چند توضیح در مورد حواشی طرح ارائه شده در راستای تکمیل این طرح باید نوآوری و ابتکار عمل را به خرج داده شود به طور مثال برای اعیاد مذهبی یا ملی که در تقویم فعلی وجود دارد برنامه ای و جشنواره ای را در نظر بگیریم از جمله اینکه از هفت روز قبل مناسبت و سه روز بعد از آن را دهة مورد نظر اعلام شده و در تقویم رسمی کشور هم مشخص باشد .

مورد دیگر ریخت و پاش و اسرافی استکه در این مناسبت ها به ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا و نیمه شعبان رخ میدهد که پیشنهاد می شود این نذورات سر شکن شود در طول دهه این دهة ذکر شده و به ترتیب حروف الفبا و نام خانوادگی صاحب نذر هر روز چند نفر نذرشان را ادا کنند.

رنگ آمیزی تعطیلات! با توجه به تقسیم شدن تعطیلات در این طرح به دو دسته، تعطیلات رسمی را در تقویم با رنگ قرمز مشخص شود و تعطیلات نیمه رسمی با رنگ زرد مشخص شود .

نماز جمعه به حاشیه نمی رود! در خصوص برگزاری نماز جمعه با اجرای این طرح نه تنها به حاشیه رانده نمی شود بلکه می توان با توجه به دایر بودن مدارس و دانشگاه ها در این روز و حضور بیشتر جوانان و نوجوانان در این مراسم – به طور نوبتی و منظم هر هفته اعضای یک کلاس از هر مدرسه و هر دانشکده را در مراسم نماز جمعه شرکت داد – و افراد شاغل دولتی که واقعاً می خواهند در نماز جمعه شرکت می کنند می توان هر هفته به طور نوبتی مرخصی دو ساعته داد به طوری که هیچگونه اخلالی در کار ارباب رجوع و دستگاه مربوطه به وجود نیاید.

با اجرای کامل این طرح مناسبت‌های مذهبی و ملی حدوداً هر سه سال یکبار با روزهای تعطیل شنبه و یکشنبه تقارن پیدا می‌کند و اگر هم در روزهای عادی هفته قرار گرفت چه اشکالی دارد که نیمی بیشتر از افراد جامعه به آیین‌ها و مراسم مذهبی خود بپردازند و نیمی کمتر دیگر در سنگر اقتصاد و امور مالی یک کشور اسلامی به کار و تلاش خود ادامه دهند.

دوگانگی که به رونق می انجامد با اجرای این طرح یک دو گانگی در تعطیلات آخر هفته سیستم اداری کشور با قسمتی از بخش خصوصی و اصناف پدید می آید و همین امر رونق بعضی کسب و کارها و نشاط اقتصادی می شود . به طور مثال افراد شاغل در سیستم دولتی می توانند در روزهای شنبه و یکشنبه از خدمات رسانی بازار و اصناف در این دو روز نهایت استفاده را ببرند و به کارهای عقب افتاده خود بپردازند بدون اینکه نیاز باشد از مرخصی خود استفاده کنند یا افرادی که در دو روز تعطیلات آخر هفته از اوقات فراغت خود استفاده می کنند و به تفریح می پردازند قشری از افراد و اصناف و شرکتهای خصوصی باید به این گروه خدمت رسانی کنند و خود باعث تولید کار موقت و گردش ثروت در جامعه می شود و یا بالعکس در روز جمعه که برخی از افراد و اصناف کشور تعطیل هستند می تواند از فرصت استفاده کرده و کارهای اداری و بانکی خود را انجام دهند.

افزایش رونق در گردشگری با توجه به اینکه تعطیلات رسمی آخر هفته دو روز می شود صنعت گردشگری رونق بیشتری پیدا می کند و سفرهای داخل استانی و کوتاه بیشتر می شود و این روند نیز باعث کارآفرینی و رونق مالی در کشور می شود. در همین رابطه پیشنهاد می‌شود تعطیلات تابستانه ( 90 روزه ) مدارس و دانشگاه ها به دو قسمت تقسیم شود و در روز اول تابستان و زمستان دو سری تعطیلات 45 روزه داشته باشیم تا هم تنوعی در برقراری آن و تشکیل کلاس ها باشد و هم صنعت گردشگری در فصل زمستان و در نیمه جنوبی کشور رونقی ویژه داشته باشد.

مزیت دیگر اینکه در مقطعی از فصل زمستان که پدیده وارونگی هوا را داریم در شهرهای بزرگ تردد خودروها کمتر است و افراد دانش آموز و دانشجو کمتر تردد می کنند و در معرض آلودگی هوا قرار می گیرند.

مرخصی با جانشین در راستای بحث ساعات اداری که مطرح شد باید در نظر داشت که خدمت رسانی به طور کامل در طول این ساعات در سراسر کشور هماهنگ باشد و هیچ فرد یا مسئول بدون داشتن جانشین با اختیارات کامل به جلسه یا مرخصی ساعتی و روزانه نرود و اگر در مواردی استثناً امکان پذیر نبود جلسه بعد از وقت اداری برگزار شود و حتی ارباب رجوع برای گرفتن فتوکپی به بیرون از اداره ارجاع داده نشود و در داخل سازمان باید تأمین شود . یعنی طوری باید برنامه ریزی شود که اگر به ارباب رجوع گفته شود کارمند یا مسئول مربوطه جلسه یا مرخصی است یا حتی رفته است صبحانه بخورد یا بروید بیرون سازمان فتوکپی بگیرید . این گفتار و رفتارها کاملاً غیر قانونی باشد و ارباب رجوع حق اعتراض و شکایت داشته باشد.

طرح عجیب نمایندگان

البته درباره تعطیلات فقط کارشناسان نظر نداده اند. حدود دوسال پیش مرکز پژوهش‌های مجلس در آخرین ماه‌های فعالیت خود طرحی منتشر کرد که در آن پیشنهاد حذف 9 روز از تعطیلات رسمی ایران به چشم می‌خورد.

مرکز پژوهش‌ها در پیش‌نویس طرح خود پیشنهاد کرده بود‌: تعطیلات رسمی قطعی در تقویم کشور عبارت باشند از: 4 روز نخست نوروز، روز 13فروردین ماه، روز عید فطر، روز عید غدیر، روز عید قربان، روز نیمه شعبان، روز 28 ماه صفر، روز 21 ماه رمضان، روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، روز 22 بهمن، روز 14 خرداد و روز اربعین حسینی.

این طرح البته یک تبصره جالب هم داشت: روز ولادت و شهادت امام رضا(علیه السلام) در استان خراسان رضوی و روز شهادت امام صادق(علیه السلام) و حضرت زهرا(سلام الله علیها) در استان قم تعطیل رسمی باشد؛ در این 4 روز در همه نقاط کشور ساعت کار یک ساعت دیرتر شروع ‌شود. روز 29 اسفند نیز نیمه تعطیل و ساعت کاری تا 12 ظهر باشد!

طرح مرکز پژوهش‌ها حدود یک سال و چند ماهی مسکوت بود تا اینکه اواخر سال گذشته خبری مبنی بر حذف تعطیلی "تاسوعا" از تعطیلات رسمی درمحافل منتشر شد.

گزارش مرکز پژوهش های مجلس که سال گذشته منتشر شد، دربرگیرنده نکات جالبی بود. به اعتقاد مرکز پژوهش‌های مجلس، معضل اصلی تعطیلات در ایران، تعطیلات پراکنده در کشور است و تعطیلات رسمی هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم فراوانی بر اقتصاد کشور وارد نموده است.

به باور مرکز پژوهش‌های مجلس چالش تعطیلات ایران کم یا زیاد بودن آن نیست بلکه مشکل اصلی در نظر گرفتن تقویم قمری و شمسی در محاسبه تعطیلات است که اتفاقا همین موضوع پراکندگی تعطیلات در کشور را دامن زده است. این مرکز در مقابل کاهش ایام تعطیل به دولت و مجلس پیشنهاد می‌دهد که می‌توانند در صورت تلاقی هر کدام از این تعطیلات با تعطیلات رسمی، آنها را با تعطیلی بین ‌‌التعطیلی تجمیع کند.

در ادامه این گزارش آماده است، یکی از آثار اقتصادی وضعیت فعلی تعطیلات صرف 20 درصد از دستمزد پرداختی در اقتصاد کشور بابت روزهای تعطیل است همچنین در این گزارش تاکید شده از آنجا که برای این اوقات فراغت برنامه‌ریزی خاصی صورت نمی‌گیرد و مردم در ایام تعطیل به حال خود رها می‌شوند، نمی‌توان به بهره‌وری ناشی از این تعطیلات امید چندانی بست.این در حالی است که تعطیلات رسمی ایران 23 روز  است.

آیا تاسوعا روز کاری می‌شود؟

شاید اما قابل توجه‌ترین نکته طرح جدید نمایندگان مجلس، حذف تعطیلی روز تاسوعای حسینی(ع) باشد. روزی که در تمام این سال‌ها تعطیلی رسمی وسنتی مردم ایران بوده و برخی آئین‌های خاص عزاداری در ماه محرم، مختص به همین روز است.

علاوه بر این، داستان تعطیلی روزهای متعلق به امام رضا(ع) در تقویم نیز از جمله حکایت‌های جالب تعطیلی در ایران است. روزهایی که در سال‌های مختلف بارها دستخوش تغییر شده است. چرا که ابتدا تعطیلی روز تولد امام رضا(ع) در سال های گذشته، با روز شهادت آن حضرت جا به جا شد و تعطیلی شهادت، به جای تعطیلی ولادت در تقویم ثبت شد و حالا شهادت امام رضا(ع) نیز در طرح نمایندگان مجلس از روزهای تعطیل رسمی در کشور حذف خواهد شد.

منابع : ایسنا و تسنیم