یک واژه و این همه فضیلت!
انتظار حالتی است نفسانی که آمادگی برای آنچه انتظارش را می کشیم، از آن بر می آید و هرقدر که انتظار شدیدتر باشد، آمادگی و مهیّا شدن شدیدتر خواهد بود،نمی بینید اگر مسافری داشته باشید که در انتظارش به سر ببرید هرچه هنگام آمدنش نزدیک تر شود مهیّا شدن شما افزون تر می شود، بلکه احیاناً خوابتان به بیداری مبدّل می گردد چون انتظار شدید است
هرچه که محبّت و دوستی شما با هم شدیدتر باشد مهیّا شدن برای محبوب زیادتر می شود. و بی تردید هرچه که انتظار برای امام زمان(علیه السلام) شدیدتر باشد آن منتظر مقام و ثواب بیشتری نزد خدای بزرگ و متعال خواهد داشت. بنابراین مۆمنی که منتظر آمدن مولایش باشد، هر قدر که انتظارش شدیدتر باشد تلاشش در آمادگی برای آن بوسیله پرهیز از گناه و کوشش در راه تهذیب نفس و پاکیزه کردن درون از صفات نکوهیده و به دست آوردن صفات پسندیده بیشتر می گردد.
در روایات اسلامى چنان مقام و منزلتى براى منتظران موعود برشمرده شده كه گاه انسان را به تعجب وا مىدارد كه چگونه ممكن است عملى كه شاید در ظاهر ساده جلوه كند از چنین فضیلتى برخوردار باشد؟! البته توجه به فلسفه انتظار و وظایفى كه براى منتظران واقعى آن حضرت بر شمرده شده، سرّ این فضیلت را روشن مىسازد.
در اینجا به پارهاى از فضائلى كه براى منتظران قدوم، حضرت بقیةاللهالأعظم بر شمرده شده، اشاره مىكنیم:
1. از پیامبر گرامى اسلام، صلّىاللَّهعلیهوآله، روایت شده است كه فرمودند: برترین عبادتها انتظار فرج است.
2. همچنین از آن حضرت روایت شده است كه: برترین جهاد امت من انتظار فرج است.
3. مرحوم مجلسى در كتاب بحارالانوار از امیرالمۆمنین، علیهالسّلام، نقل مىكند كه آن حضرت فرمودند: منتظر فرج باشید و از رحمت خداوند ناامید نشوید. بدرستى كه خوشایندترین اعمال نزد خداوند، صاحب عزّت و جلال، انتظار فرج است.
4. شیخ صدوق در كتاب كمالالدین از امام صادق، علیهالسّلام، روایت كرده كه آن حضرت به نقل از پدران بزرگوارشان - كه بر آنها درود باد - فرمود: منتظر امر (حكومت) ما، بسان آن است كه در راه خدا به خون خود غلتیده باشد.
5. در همان كتاب به نقل از امام صادق، علیهالسّلام، روایت دیگرى به این شرح در فضیلت منتظران وارد شده است: خوشا به حال شیعیان قائم ما كه در زمان غیبتش چشم به راه ظهور او هستند و در هنگام ظهورش فرمانبردار او، آنان اولیاء خدا هستند، همانها كه نه ترسى برایشان هست و نه اندوهگین شوند.
در روایات اسلامى چنان مقام و منزلتى براى منتظران موعود برشمرده شده كه گاه انسان را به تعجب وا مىدارد كه چگونه ممكن است عملى كه شاید در ظاهر ساده جلوه كند از چنین فضیلتى برخوردار باشد؟! البته توجه به فلسفه انتظار و وظایفى كه براى منتظران واقعى آن حضرت بر شمرده شده، سرّ این فضیلت را روشن مىسازد
6. در روایت دیگرى مرحوم مجلسى از امام صادق، علیهالسّلام، نقل مىكند كه: هر كس از شما بمیرد در حالى كه منتظر این امر باشد همانند كسى است كه با حضرت قائم، علیهالسّلام، در خیمهاش بوده باشد. سپس حضرت چند لحظهاى درنگ كرده، آنگاه فرمود: نه، بلكه مانند كسى است كه در خدمت آن حضرت شمشیر بزند. سپس فرمود: نه، بهخدا همچون كسى است كه در پیشگاه رسول خدا، صلّىاللّهعلیهوآله، شهید شده باشد.
چرا این همه فضیلت؟
با مشاهده روایات یاد شده ممكن است براى بسیارى این پرسش پیش آید كه چرا انتظار از چنین فضیلت برجستهاى برخوردار است؟ براى رسیدن به پاسخ مناسبى براى این پرسش چند نكته اساسى را باید مورد توجه قرار داد:
1. انتظار حلقه اتصال شیعه با امام معصوم:
چنانكه مىدانید ولایت و امامت ركن اساسى مكتب تشیع است و اعتقاد به ضرورت وجود حجت خدا و امام معصوم در هر عصر و زمان از مهمترین نقاط تمایز این مكتب از سایر مكتبهاست. از دیدگاه شیعه پذیرش ولایت معصومین، علیهمالسلام، و به طور كلى تسلیم در برابر امام و حجت عصر، سرآمد همه فضیلتها و شرط اساسى قبولى همه اعمال عبادى است. با توجه به این نكات درمىیابیم كه انتظار در زمان غیبت و عدم حضور ظاهرى امام در جامعه به نوعى اعلام پذیرش ولایت و امامت آخرین امام از سلسله امامان شیعه است و همین انتظار موجب مىشود كه ارتباط شیعیان با امامشان، اگر چه به
صورت ارتباط قلبى و معنوى، حفظ شود و آنها در همه اعصار از فیض وجود امامشان برخوردار باشند.
بنابراین اگر انتظار را از مكتب شیعه بگیریم تفاوت چندانى میان این مكتب و دیگر مكاتب باقى نخواهد ماند؛ البته انتظار به همان مفهوم درست آن؛ یعنى امید به ظهور و قیام عدالتگستر دوازدهمین امام معصوم از خاندان پیامبر اكرم، صلّىاللَّهعلیهوآله؛ همو كه در حال حاضر حجت خدا، واسطه فیض الهى، زنده و شاهد و ناظر اعمال شیعیان خود و فریادرس آنها در گرفتارىها و ناملایمات است.
2. انتظار، معیار ارزش انسانها:
آرزوها و آمال انسانها معیار خوبى براى سنجش میزان رشد، كمال و تعالى آنهاست؛ تا آنجا كه برخى مىگویند: بگو چه آرزویى دارى تا بگویم كیستى؟. آرزوهاى بلند، متعالى و ارزشمند حكایت از كمال روح و رشد شخصیت انسانها و بلنداى همت آنها مىكند. به عكس آرزوهاى خرد، حقیر و بىارزش نشان از بىهمتى و رشدنیافتگى افراد دارد.
آرزوها انسان را به حركت وامىدارد و به طور طبیعى هر چه همت، بلندتر و آرزو، ارزشمندتر باشد حركت و تلاش انسان نیز از ارزش بیشترى برخوردار خواهد بود.
امام على علیهالسلام، در همین زمینه مىفرماید: ارزش مرد به اندازه همت اوست.
پس از این مقدمه مىتوان گفت كه چون انسان منتظر برترین و ارزشمندترین آمال و آرزوهاى ممكن را داراست، به طور طبیعى از بهترین و والاترین ارزشها نیز برخوردار است.
توضیح اینكه آرزوى نهایى انسان منتظر، حاكمیت نهایى دین خدا و مذهب اهلبیت، علیهمالسلام، بر سراسر جهان، استقرار حكومت صالحان و مستضعفان در سراسر گیتى، كوتاه شدن دست ظالمان و مستكبران از گوشه گوشه جهان، برقرارى نظام قسط و عدالت بر پهنه زمین و گسترش امنیت و رفاه در جاى جاى كره خاك است؛ یعنى آرزویى كه از ابتداى تاریخ تاكنون و در زمان هیچ پیامبرى محقق نشده است. قطعاً چنین آرزوى بلندى از ارزش و فضیلتى وصفناپذیر برخوردار است. البته به شرط آنكه منتظر به تناسب آرزوى بلند خود از تلاش و كوشش براى تحقق هر چه زودتر این آرزو كوتاهى نكند.
3. انتظار عامل پویایى و سازندگى فرد و اجتماع:
چنانكه از مطالب بعدى و در بحث از وظایف منتظران روشن خواهد شد، انتظار نقش مهمى در سازندگى، پویایى و اصلاح فرد و جامعه در زمان غیبت دارد، و اگر انسان منتظر به وظایفى كه براى او برشمرده شده عمل كند به الگوى مطلوب انسان دیندار دست مىیابد و از جایگاه و مرتبه والایى برخوردار مىشود. به عبارت دیگر انسان منتظر با رعایت همه شرایط انتظار به همان شأن و منزلتى كه مورد انتظار دین اسلام است، رسیده و به بالاترین نقطه كمال نائل مىشود.
با توجه به نكات بالا به رمز فضائل بىشمارى كه براى منتظران برشمرده شد واقف مىشویم و بدرستى درمىیابیم كه چرا انسان منتظر از نظر اسلام از چنین مقام و مرتبه بلندى برخوردار است.
فرآوری: فاطمه زین الدینی
بخش مهدویت تبیان
منابع:
سایت معرفت مهدوی
سایت دفتر تبلیغات اسلامی
مقاله شیعه، انتظار، وظایف منتظران-ابراهیم شفیعی سروستانی
