آشنایی با یکی از مسبحات قرآن

در فضیلت تلاوت همراه با تدبر سوره مبارکه اسراء از امام صادق (علیه السلام) روایت است که هر کس در هر شب جمعه سوره اسراء را قرائت کند ، نخواهد مرد تا آن که حضرت قائم را دریافته و در زمره یاران آن حضرت قرار گیرد.

همچنین از پیامبر گرامی اسلام روایت است که هر کس سوره اسراء را قرائت کند ، هنگامی که به آیه ای برسد که سخن از والدین به میان آورده باشد قلبش دارای رأفت و محبت نسبت به والدین شده در بهشت پاداشی بسیار به او داده خواهد شد.

آشنایی با سوره مبارکه اسراء

سوره مبارکه اسراء هفدهمین سوره قرآن کریم است که پس از سوره نحل و قبل از سوره کهف قرار دارد.

این سوره از نظر ترتیب نزول پنجاهمین سوره قرآن است که قبل از سوره یونس (علیه السلام) و پیش از هجرت در مکه بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) نازل شده است و بر همین اساس جزو سوره های مکی قرآن به شمار می آید.

سوره اسراء همچنین از سوره هایی است که یک جا نازل شده و تنها چند آیه آن در مدینه نازل شده است.  

سوره اسراء 111 آیه و 1523 کلمه دارد و از نظر حجم جزء سوره های مثین است؛ یعنی سوره هایی که چند آیه کمتر یا بیش‌تر از صد آیه دارند .

این سوره مبارکه از ابتدای جزء پانزدهم آغاز شده و سه چهارم این جزء را در بر می گیرد .

در آیه 107 این سوره سجده مستحبی وجود دارد؛ بنابراین سوره مبارکه اسراء جزو سوره های سجده دار به شمار می آید.

سوره مبارکه اسراء اولین سوره از سوره های «مسبحات» است چرا که با کلمه «سبحان» آغاز شده است .

مسبحات سوره هایی هستند که با تسبیح پروردگار شروع شده اند. سوره های حدید، حشر، صف، جمعه تغاین و اعلی از دیگر سوره های مسبحات هستند.

نام های سوره

«اسراء» یکی از نام های این سوره مبارکه است. «اسراء» و «سری» به معنای سیر در شب است. این سفر که سفری روحانی و جسمانی بود ، در بیداری برای پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله وسلم) محقق شد و جبرئیل (علیه السلام) در این سفر پیامبر را همراهی کرد.

«بنی اسرائیل» هم از نام های معروف این سوره مبارکه است و از آنجا که آیات بسیاری از این سوره به جریانات قوم بنی اسرائیل اشاره دارد ، این سوره به بنی اسرائیل هم نامیده می شود.

«سبحان» سومین نام این سوره مبارکه است ؛ کلمه سبحان از تسبیح و تنزیه است و علت این نام گذاری آن است که در آیه نخست سوره از تسبیح خداوند سخن به میان آمده است.

ویژگی های سوره

یکی از ویژگی های سوره مبارکه بنی اسرائیل آیات خاصی است که در رابطه با قرآن کریم آمده است؛ از جمله آیه شریفه، نهم که بیان می دارد: «همانا این قرآن مردم را به استوارترین طریق هدایت می کند و اهل ایمان را که نیکوکار باشند ، به اجر و ثواب عظیم بشارت می دهد.»

در آیه شریفه هشتاد و دوم این سوره نیز خداوند می فرماید: «و ما آنچه از قرآن فرستیم ، شفای دل و رحمت الهی برای اهل ایمان است و کافران را جز زبان چیزی نخواهد افزود.»

موضوعات اصلی سوره

* اشاره به مسئله اسراء و معراج پیامبر، مبدأ و مقصد معراج و علل و فواید آن

*اشاره به قسمت اول معراج یعنی سفر مهم پیامبر گرامی اسلام در ابتدای سوره مبارکه

* ارائه درس‌هایی از توحید و خداشناسی

* اشاره به معاد و رستاخیز انسان‌ها و محاسبه دقیق پرونده اعمال آدمی

* بیان قسمتی از داستان عبرت انگیز موسی در مقابله با فرعون و اراده و برگشت آثار نیک و بد انسان به خود

* بیان اوصافی در خصوص قرآن کریم

* ذکر برخی از قوانین طبیعت نظیر حرکت زمان و گردش شب و روز، منافع و عواید آن در زندگی بشر

* نهی از اسراف، تبذیر و زیاده روی و ارائه راه اعتدال و میانه روی

* ارائه برخی از احکام مانند حرمت قتل، حق قصاص برای ولی مقتول، حرمت زنا، حرمت تعدی به مال یتیم و صیانت آن و لزوم حفظ اموال یتیمان و رعایت مصلحت یتیم در تصرف آن، بیان اوقات نمازها، لزوم عمل به پیمان‌ها، عقود و قراردادها، وجوب ایفای حق مردم در معاملات و حرمت کلاه برداری، کم فروشی و...

* امر به رعایت حقوق والدین، خویشان، محرومان و درماندگان جامعه

* فرازهایی از تاریخ پیامبرانی چون موسی و نوح علیهماالسلام

* اشاره به مقام، ارزش، کرامت و برتری انسان بر دیگر مخلوقات الهی

* بیان برخی از بهانه جویی های مشرکین در دشمنی با رسول خدا

* ذکر اسماء حسنای الهی و حمد و سپاس خدا و اشاره به نماز شب، دعاها و نیایش های عارفانه، شبانه در ارتقاء شخصیت انسان.

منبع: مطلب مصطفی مبینی،مجله ترنم وحی، ش 17