چرا درد شب‌ها بیشتر می‌شود؟
در پشت این باور قدیمی مردم که احساس درد در شب‌ها بیشتر می‌شود، حقیقتی علمی وجود دارد و علت آن به کارکرد سیستم عصبی بدن برمی‌گردد.
سیروس مۆمن‌زاده ، فوق‌تخصص درد‌شناسی، در مورد اینکه چرا شب ها درد بیشتر می‌شود می گوید:
«این باور به حقیقتی بر می‌گردد که مردم در طول تاریخ آن را تجربه کرده‌اند.
انسان‌ها از قدیم مشاهده می‌کرده‌اند که در هنگام شب دردهایی مانند درد دندانشان بیشتر می‌شود.
در پشت این باور قدیمی، یک حقیقت علمی وجود دارد. در ابتدای کار زمانی که بشر با درد آشنا شد فکر می‌کرد، درد ابزاری در دست خدایان است تا انسان‌های گناهکار را توبیخ کند، اما به مرور این باور تغییر کرد.
حس درد برای اطلاع دادن به انسان‌هایی است که بدانند کجای بدنشان آسیب دیده است و این ابزار برای توبیخ آنها نیست، بلکه اعلام خطر است.
بنابراین درد به عنوان ابزاری برای حفظ سلامت مطرح شد. اما اینکه چرا در شب درد مردم بیشتر می‌شود به این دلیل است که در طول روز توجهات و صداهای زیادی در اطراف ما وجود دارد و حس لامسه، بینایی و تحریکات محیطی در روز بیشتر مطرح است.
همچنین سیستم عصبی بدن اولویت‌بندی می‌کند و به حس‌های غیردرد کمتر اهمیت می‌دهد.
قبل از اینکه حس درد به مغز برسد، ابتدا حس لامسه، بینایی و حس تعادل به مغز ارسال می‌شود و در آخر حس درد منتقل می‌شود.
در طول روز به دلیل تحریکات حسی احساس درد کاهش می‌یابد، اما در هنگام شب به دلیل کاهش تحریکات بدن، سیگنال‌های بدن خاموش می‌شود و حس درد بیشتر در مغز شنیده می‌شود، در نتیجه احساس درد به وجود می‌آید.
این احساس درد در کودکان و بزرگسالان فرقی نمی‌کند و در طول شب به طور کلی شدید‌تر و قوی‌تر است.»
احساس درد، لازم و مفید است
هرگاه یکی از بافت‌ها تخریب شوند، درد ایجاد می‌شود و همین باعث می‌شود که فرد برای برطرف کردن محرک درد، واکنش مناسب را انجام دهد.
حتی فعالیت‌های ساده‌ای نظیر نشستن طولانی‌مدت می‌تواند باعث تخریب بافتی شود، زیرا باعث کمبود جریان خون پوستی در نقاط تحت فشار ناشی از وزن بدن می‌شود.
هنگامی که پوست در اثر کاهش خون‌رسانی دردناک می‌شود، شخص به‌طور طبیعی و ناخودآگاه تغییر وضعیت می‌دهد، ولی شخصی که فاقد حس درد است (مثلا در آسیب نخاعی) درد را حس نکرده و بنابراین تغییر حالت نمی‌دهد و این حالت باعث می‌شود که خیلی زود پوست در نقاط تحت فشار، دچار تخریب و پوسته‌ریزی شود.
انواع درد
درد به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: درد تند و درد کند.
درد تند، در عرض حدود یک‌دهم ثانیه پس از اعمال محرک دردزا، احساس می‌شود، در حالی که درد کند، یک ثانیه یا بیشتر پس از اعمال محرک دردزا احساس می‌شود و به کندی طی چند ثانیه یا حتی چند دقیقه افزایش می‌یابد.
درد تند نام‌های دیگری نیز دارد: درد تیز، درد گزشی، درد حاد و درد الکتریکی. این نوع درد، وقتی احساس می‌شود که یک سوزن در سطح پوست فرو برود، پوست به وسیله یک چاقو بریده شود یا وقتی که به‌طور ناگهانی بسوزد. همچنین وقتی که پوست در معرض یک شوک الکتریکی قرار بگیرد، درد تند احساس می‌شود. درد تیز و تند، در بافت‌های عمقی‌تر بدن حس نمی‌شود.
درد کند نیز اسامی مختلفی دارد: درد سوزشی آهسته، درد مبهم، درد ضربان‌دار، درد تهوع‌آور و درد مزمن. این نوع درد معمولا با تخریب بافتی همراه است و می‌تواند رنج طولانی‌مدت و غیرقابل تحملی را به وجود آورد. این درد، هم در پوست و هم در سایر بافت‌ها یا ارگان‌‌های عمقی بدن ایجاد می‌شود.
برخی اختلالات درد
1- پردردی: گاهی یک مسیر عصبی درد به شدت تحریک‌پذیر می‌شود. این پدیده باعث ایجاد پردردی می‌شود که خود، نوعی افزایش حساسیت نسبت به گیرنده‌های درد و همچنین تسهیل در انتقال حس درد می‌باشد.
2- هرپس زوستر (زونا): علت درد زونا احتمالا التهاب ناشی از عفونت ویروسی سلول‌های عصبی درد در گانگلیون ریشه خلفی است.
3- تیک دردناک: گاهی نوعی درد نیش‌تری بر روی یک طرف صورت برخی از افراد و در حوزه حسی اعصاب پنجم یا نهم مغزی ایجاد می‌شود که به آن تیک دردناک یا "نورالژی سه‌قلو" می‌گویند.
4- سندرم براون سکوارد: وقتی نخاع به‌طور کامل قطع می‌شود، کلیه عملکردهای حسی قسمت پایین از محل قطع‌شدگی از بین می‌رود. ولی اگر تنها یک نیمه نخاع قطع شود، این سندرم رخ می‌دهد و کلیه عملکردهای حرکتی در سمت نخاع قطع شده در کلیه قطعات پایین‌‌تر از محل قطع از بین می‌روند.
5- سر درد: سردرد یک نوع درد ارجاعی به سطح سر است که از ساختارهای عمقی سر منشأ می‌گیرد. برخی سردردها از محرک‌های درد در درون حفره جمجمه ناشی می‌شوند، ولی برخی دردها از خارج جمجمه منشأ می‌گیرند، نظیر سردردهای ناشی از سینوس‌های بینی.
فرآوری: نیره ولدخانی
بخش سلامت تبیان
منابع:
فارس
پژوهشکده باقرالعلوم - کوثر یوسفی
مطالب مرتبط:
