تبیان، دستیار زندگی
امام صادق علیه السلام هنگامی كه از حال یكی ازاصحاب خود جویا شد و پاسخ شنید كه در خانه خود مشغول عبادت است و زندگی او را عده ای از مسلمانان تأمین می كنند فرمودند: «به خدا سوگند كسی كه زندگی او را تامین می كند، عابدتر از اوست.»
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

شغل چگونه خداپسندانه می‌شود؟

کار


در فرهنگ اسلامی و براساس آموزه های وحیانی كار و تلاش برای امر معاش و گذران زندگی، نه تنها امری مذموم و دنیاپرستانه تلقی نشده، بلكه امری مقدس، خداپرستانه و عبادتی بزرگ شمرده شده است.

یکی از مقدس ترین واژه هایی که در متون اسلامی مورد استفاده قرار گرفته کار می باشد. کار در اسلام مورد تکریم قرار گرفته و مردم را به سوی آن دعوت نموده است.

قرآن و سنت افرادی را که در زمین و دریا از مواهب الهی برای کسب روزی حلال استفاده و تلاش می کنند ستوده و آنان را مردمی قابل احترام دانسته است و با کسانی که در راه خدا جهاد می کنند برابر می داند و در مقابل افراد بیکار و تنبل را افرادی کم ارزش و غیر قابل اعتماد و دور از رحمت حق معرفی می نمایند.

خداوند در سوره (اسری 12)، (الملک 15)، (اعراف 10)، (حدید25)،( مائده 96) مردم را به سوی کار و تلاش و کسب روزی حلال دعوت کرده و آنرا یک واجب دینی می داند.

در همین زمینه احادیث بسیار سودمندی از پیامبر اسلام(صلی الله علیه وآله) و ائمه اطهار وجود دارند که همگی بیانگر اهمیت و جایگاه رفیع کار در دین مبین اسلام است.

از آن جمله:

الکاد لعیاله کالمجاهد فی سبیل الله (کسی که برای اداره زندگی و معیشت عیال خود تلاش کند مانند کسی است که در راه خدا جهاد می کند.)( وسائل اشیعه ج12ص11)

امام علی(علیه السلام) که نمونه عالی انسانی و الگوی جامعه بشری و اسوه تقوی و فضیلت بود، در خصوص کار و کشاورزی، باغداری، حفر قنوات و بهره برداری از آب و خاک، تمام همت خود را بکار می برد، حضرت علی(علیه السلام) آنقدر کار بدنی انجام می داد که دستش پینه بسته و ترک بر می داشت و بیشتر مواقع تاول می زد.

شرایط انجام کار

حضرت علی(علیه السلام) انجام موفقیت آمیز کار و دریافت نتیجه مفید را منوط به چند شرط می داند و توصیه دارد که در هنگام انجام کار و قبل از آغاز این چند شرط تحقق یابند:

الف: آموزش و فراگیری احکام کار: در این زمینه مولا(علیه السلام) می فرمایند: ای تجار و کسبه اول احکام تجارت را بیاموزید و بعد تجارت کنید.

امام علی(علیه السلام) بارها فرمود كسی كه «آب و خاك» در اختیار داشته باشد و در عین حال در فقر به سر برد، نشان آن است كه خداوند او را از رحمت خود دور كرده است

مولا امیرالمومنین(علیه السلام) در مورد آشنایی با فنون تجارت می فرماید: هر کس بدون علم تجارت کند در منجلاب ربا فرو می رود به صورتی که از آن بیرون نمی آید.

ب: تعهد و درستکاری: حضرت علی(علیه السلام) ضمن تجلیل از کارگران اهل علم و صاحب فن می فرماید: ان الله یحب العبد المحترف الامین: خداوند انسان صنعتگر متعهد و درستکار را دوست می دارد.

ج: دقت و کیفیت: حضرت علی(علیه السلام) در مورد انجام کار توصیه می نماید که کار با دقت و کیفیت انجام پذیرد و کیفیت فدای سرعت نگردد در این مورد می فرماید:

لاتطلب سرعه العمل و اطلب تجوید فان الناس لا یسئلون فیم فرغ من العمل انما یسئلون عن جوده صنعه:

(هیچ گاه سعی نکن که کار را با عجله به پایان رسانی بلکه تلاش کن تا آن را خوب انجام دهی چون مردم نمی پرسند که در چه مدت این کار را انجام دادی؟ بلکه از کیفیت آن سئوال می کنند.)

پیشوایان دینی ما، آنجا كه با برداشت هایی ناصواب از ضمانت رزق انسان ها از جانب خداوند مواجه می شدند، به شدت با این افكار برخورد كرده و به سرزنش آنها می پرداختند.

امام صادق علیہ السلام

امام صادق علیه السلام هنگامی كه از حال یكی ازاصحاب خود جویا شد و پاسخ شنید كه در خانه خود مشغول عبادت است و زندگی او را عده ای از مسلمانان تأمین می كنند فرمودند: «به خدا سوگند كسی كه زندگی او را تامین می كند، عابدتر از اوست.» (وسایل الشیعه، ج 17، ص 25)

كسانی كه به بهانه عبادت و یا به دلیل تنبلی و كسالت، زحمت خود را بر دوش سایر مردم می اندازند، مورد لعن و نفرین عابدترین انسان یعنی پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه واله وسلم) قرار گرفته اند. (همان، ص 32)

امام صادق(علیه السلام) به صراحت اعلام فرمود: من از كسی كه كسب روزی را رها كرده و لب به دعا می گشاید و می گوید خداوندا روزی مرا برسان ناخشنود و ناراحتم. (همان، ص 28)

آری پیشوایان معصوم ما، نه تنها ناراحتی خود را از دعا كردن افراد به جای كار كردن آنها اعلام می كردند، بلكه از دعا كردن برای رزق و روزی این افراد خودداری می نمودند و آنان را به كار و تلاش فرا می خواندند.

خداوند در سوره (اسری 12)، (الملک 15)، (اعراف 10)، (حدید25)،( مائده 96) مردم را به سوی کار و تلاش و کسب روزی حلال دعوت کرده و آنرا یک واجب دینی می داند

به عنوان نمونه هنگامی كه فردی از امام صادق(علیه السلام) درخواست می كند در حق او دعا كنند تا خداوند روزی او را به راحتی برساند، امام درخواست او را رد كرده و پاسخ می دهند: «برای شما دعا نمی كنم. آنچنان كه خداوند متعال به تو دستور داده است جویای رزق خود باش» (همان، ص 20)

«دعا» جایگزین «كار» نیست

«دعا» جایگزین «كار» نیست بلكه مكمل آن است. در فرهنگ اسلامی كسی كه برای تامین هزینه خانواده خود به زحمت می افتد، همچون مجاهد فی سبیل الله به عبادت مشغول است.» (همان، ص 67)

در مقابل از نظر امام صادق(علیه السلام) كسانی كه در اثر سستی و تنبلی از تامین زندگی خود ناتوانند مورد سرزنش قرار گرفته، ناتوان تر از مورچه خوانده شده اند، چرا كه مورچه برای گذران زندگی خود، دانه ها را به لانه خود می كشد.(همان، ص 22)

امام علی(علیه السلام) بارها فرمود كسی كه «آب و خاک» در اختیار داشته باشد و در عین حال در فقر به سر برد، نشان آن است كه خداوند او را از رحمت خود دور كرده است. (همان، ص 41)

در روایات منقول از پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه واله وسلم) و پیشوایان معصوم(علیهم السلام) تاكید بر عبادی بودن كار و اهمیت و ضرورت آن، به اندازه ای است كه در مجامع روایی ما، بابی تحت عنوان باب «استحباب طلب الرزق و وجوبه مع الفروره» آمده و به ذكر روایاتی از این دست اختصاص یافته است. (همان،ص 19)

فرآوری: زهرا اجلال             

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان


منابع:

مقاله حجت الاسلام شکرالله دانش در سایت حوزه

بخش پرسمان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.