تحلیل دیوارنگاره شکار و ماهیگیری

مکشوفه از مقابر اتروسک

در  مقاله گذشته  به توضیحاتی کلی درباره تمدن شگفت انگیز اتروسک پرداختیم. گفتیم که مردمان اتروسک، تمدنی را در ایتالیای امروزی بنیان نهادند که بعدها تمدن روم از دل آن بیرون آمد. همچنین توضیح دادیم که این قوم، اعتقادات خاصی در مورد ادوار پس از مرگ داشتند و به همین دلیل داخل مقابر خود را با نقاشی های شگفت انگیزی از صحنه های شکار، مراسم آیینی و بازی می آراستند. در این نوشتار به تحلیل یکی از زیباترین و خاص ترین دیوارنگاره های مکشوفه از مقابر تمدن اتروسک می پردازیم.

در تصویر می توانید منظره ی پهناور دریا متعلق به یک انتهای اتاقک پایینی را ببینید.

در این پهنه ی گسترده و پیوسته ی دریای پهناور در زیر آسمان ، به نظر می آید ماهیگیرها فقط در نقش فرعی ظاهر می شوند.

ما به درستی نمی دانیم که آیا هیچ یک از نقاشان یونانی دوره کهن وار با طرز گنجاندن پیکره ی آدمی در محیطی طبیعی به طوری که همانند کارهای نقاشی اتروسک ها تاثیرگذار باشد آشنا بوده اند یا نه. آیا این احتمال وجود دارد که دیوارنگاره های مزبور با الهام از صحنه های مصری شکار در باتلاق ها آفریده شده باشند؟

صحنه های مزبور محتمل ترین نمونه های موجود به عنوان اسلاف موضوع مورد بحث ما به نظر می رسند. اگر چنین بوده باشد ، هنرمند اتروسک توانسته است صحنه ی طبیعی را زنده مجسم کند، حرکت آزادانه و موزون پرندگان و دولفین ها نیز نقاشی مینوسی متعلق به هزار سال پیش از این را به خاطر می آورد.

تا جایی که می دانیم مینوسی ها نخستین قومی بودند که پیش از اتروسک ها به نقاشی دیواری مختص مناظر طبیعی دست زدند. این وامداری  ظاهری به هنر مصری و مینوسی پیشین در میان تاثیرات آشکار هنر یونانی، احتمالا به دلیل وجود ناوگان دریایی اتروسک ها بوده است که به سراسر دریای مدیترانه ، از جمله مصر رفت و آمد داشت.

این صحنه علی رقم حال و هوای فریبنده اش برخی اشارات شوم نیز دارد . شکارچی غول پیکر با تیرکمانی که به دست دارد ، و پرندگان نیز از مقابلش به تمام جهات می گریزند، به احتمال خیلی زیاد اهریمن مرگ است.

این دوگانگی ، در تو نشستگی بالا ادامه پیدا می کند: زن و مردی را می بینیم که روی نیمکتی نشسته اند و از خوردن آخرین وعده ی غذایی خود لذت می برند. برگزاری آئین تدفین به احتمال قوی از سوریه سرچشم گرفته است. برخلاف این نقاشی، در نقاشی های نشان دهنده شام آخر که در محل ورودی گورهای مصریان پیدا شده اند، مردگان فقط در حالت نشسته پشت یک میز مجسم می شوند. بدین ترتیب ، این دیوارنگاره ، هدفی اساسا یادبودی دارد و مردگان را به دنیای پس از مرگ هدایت می کند.

یک نوازنده و چند خدمتکار در دو سوی زن و مردی که در نقاشی دیواری می بینیم ایستاده اند، که یکی از آنها مشغول ریختن شراب از کاسه ای بزرگ یا سبوی دو دسته است

اتروسک ها کیش پرستش دیونوسوس ¹ را از یوانی ها گرفتند و نام "فولفونس" یا " پاکسیس" ² بر آن نهادند. دیونوسوس علاوه بر ان که خدای شراب و بارآوری بود خدای گیاهان و نتیجتا مانند اوزیریس خدای مرگ و رستاخیز نیز بود.

مثلا زن و مرد مذکور را در این زمینه می توان همتایانی برای باکوس و آریادنه ³ دانست که دو نماد زایش مجدد به شمار می رفتند.

پی نوشت‌ها:

1- خدای بارآوری و شراب

2- Pachies از نام Bacchus را که صورت دیگری از نام یونانی وی است.

3- معروف به آریاتها در نزد اتروسک ها