ظرف شما چه قدری است؟
ظرفیت، همان چیزی است که برای گذشت کردن، عفو و اغماض و برای بسیاری از لوازم خوش خلقی به آن احتیاج داریم. ظرفیت، که افزایش یابد کارهای بزرگ هم کوچک جلوه می کنند، اضطراب کم می شود و آرامش پایدارتری به دست می آید.
با افزایش ظرفیت، کمتر چیزی می تواند شخص را نارحت و رنجیده کند. انسانی که آستانه ی تحملش بالاست و با هر حرف و سخنی رنجیده نمی شود، به سهولت می تواند به دیگران محبت کند و خود نیز دنیای شادی داشته باشد. اما وقتی ظرفیت کم باشد، همیشه چیزی برای ناراحت شدن، دلیلی برای قهر کردن، مشکلی برای خجالت کشیدن، و بهانه ای برای شرکت نکردن مخصوصا در فعالیتهای جمعی و کارهای خیر وجود دارد.
خوشبختانه ظرفیت نعمتی است که کاملا اکتسابی است. البته برخی از صفات خوب مثل شجاعت و خوش قلبی راه کسب ظرفیت را هموارتر و برخی از صفات همچون عجز و کم جراتی، تکبر و خودخواهی آن را دشوار می کند. اما در هر حال سطح ظرفیت را می توان با تمرین ارتقا داد.
تمرین های زیر در جهت ارتقاء سطح ظرفیت موثر است:
توکل و دعا: ابتدائا باید به خدا توکل کرد و همواره از او خواست. خواندن آیات 25تا 28 سوره طه در این خصوص بسیار سودمند است.
قالَ رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی وَ یَسِّرْ لِی أَمْرِی وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانِی یَفْقَهُوا قَوْلِی:
موسی علیه السلام گفت پروردگارا سینه ام را گشاده گردان. کارم را برایم آسان کن. گره از زبانم بگشا و گفتارم را به دیگران بفهمان (موثر قرار ده)
تحمل سختیها : ظرفیت انسان با تحمل سختیهای زندگی زیاد می شود. امکان ندارد کسی که در زندگی اش با شدائد و نابسامانیهای زیادی دست و پنجه نرم کرده( به شرطی که از زیر بار مسئولیتها فرار نکرده باشد) ،انسان کم تحملی باقی بماند. تفاوتهای چنین شخصی با دیگران در موقعیتهای مختلف، مشخص خواهد شد. بنابراین برای افزایش ظرفیت باید به انجام کارهای سخت رو کرد. اگر چه این کارها کاملا جنبه جسمانی داشته باشند. در پادگانهای نظامی برای تمرین تحمل سختیهای جنگ با دشمن ، تمرینهای سخت رزمی را با شدت و سخت گیریهای زیادی انجام می دهند. این سخت گیریها واقعا تاثیر زیادی در تحمل سختیهای فوق العاده ی جنگی دارد. از این رو می توان ادعا کرد تحمل مرارتهای مخصوص رشته های مختلف ورزشی هم می تواند موجب افزایش تحمل اخلاقی افراد شود.
دانش : دانش ما هرچه بیشتر و جهلمان هرچه کمتر می شود، قدرت تسلط ما بر زندگی بیشتر می شود. و این دقیقا لازمه ی ظرفیت اخلاقی است.
تمرینهای احساسی: ظرفیت را با تمرینهای احساسی هم می توان افزایش داد. تمرین کنید از یک احساس به احساس دیگر منتقل شوید. مثلا اگر می توانید تمرین کنید وقتی عصبانی هستید با لبخند و آرامش سخن بگویید. یا وقتی خجالت می کشید، با جرات رفتار کنید.
اگر می توانید همان وقت که با همسرتان دعوا می کنید با فرزندتان با مهربانی سخن بگویید. یا همان وقت که بسیار ناراحتید با آرامش نماز بخوانید.
تمرین کنترل خشم، تمرین کنترل رفتار در هنگام شرم و خجالت، تسلط بر اعصاب در هنگام ناراحتی های شدید، تقویت جرات با تمرین حرف زدن در حضور جمں سخنرانی؛ آواز خواندن برای دیگران و ... همه از تمرینهای عملی موثر در ارتقائ ظرفیت افراد هستند. اما این تمرینها بسیار سخت اند و خودشان نیازمند یک حدی از ظرفیت هستند. بسیاری از افراد اگر در یک روز به شدت بترسند یا به شدت هیجان زده شوند ممکن است دچار سردرد، تپش قلب، افت فشارخون شوند یا ممکن است سکته کنند. این در حالی است که یک احساس را در حد زیاد تجربه کرده اند.
اگر انسان در یک روز به خاطر دیدن یک حادثه تصادف دلخراش به شدت ناراحت شود، و سپس مثلا در همان روز با نامزدش دیدار کند و احساسات عاشقانه او را هیجان زده کنند، و در انتهای همان روز با شنیدن یک انتقاد، حسابی خشمگین شود، آخرالامر چه حالی خواهد داشت؟ کسی که ظرفیت زیادی داشته باشد هیچ. اما آنکه هنوز ظرفیتش رشد نکرده باشد، قطعا تعادلش را از دست داده و ناهنجاریهای رفتاری نشان خواهد داد.
در مقاله بعد راهکارهای عملی افزایش ظرفیت را در حیطه روابط خانوادگی و فامیلی خواهید خواند.
انسیه نوش آبادی
بخش خانواده ایرانی تبیان
مطالب مرتبط:
