کودکان و جلوه های عطوفت امام

درباره همبازی شدن با کودکان، و درک دنیای آنان در سیره حضرت محمد صلی الله علیه و آله و ائمه اطهار علیهم السلام موارد زیادی وجود دارد.

 پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله می فرمایند: « هر کس که کودکی نزد اوست، برایش کودکی کند. (خود را با عوالم او هماهنگ ساخته و رفتاری که در خور درک اوست پیش گیرد»!

و در جای دیگری درباره نحوه تعامل با کودکان بازیگوش می فرمایند: « اگر در فرزند خردسال خود حالاتی خارج از حدود نظم و نزاکت و بیرون از مرز طاعت و انقیاد و بالاخره طغیان و سرگشی کودکانه مشاهده کردندباید نسبت به آینده او شادمان گردند، زیرا وجود حالت فعال و جوشان در کودک خردسال، نمایانگر فزونی خرد واندیشه و کابرد بیش تر و فزاینده آن در بزرگ سالی اوست.(1)

امام امت (ره) نیز به پیروی از پیامبر عظیم الشان اسلام، با کودکان همبازی شده و با آنان همدلی می کرده اند.

ایشان که آشنا به روحیات، حالات و مراحل رشد کودکان بودند درباره شیطنت و بازیگوشی بچه ها می فرمودند:«بچه شیطون است، او باید شیطنت کند و بچه ای که یک گوشه بیفتد و بخواهد، چهار زانو بنشیند، این بچه نیست، بزرگ سال است، بچه نباید بنشیند و اگر یک جا نشست شما باید ببینید چرا نشسته و اگر خوابید ببینید چرا خوابیده بچه باید شیطنت کند»(2)

همانطور که گفته شد، در تعلیم و تربیت اسلامی حمایت از آزادی و بازی گوشی کودک امری پسندیده می باشد و از احادیث و روایات چنین استفاده می شود که وجود شیطنت و بازگوشی و حالت فعال و پر جنب و جوشی در کودک نشانه سلامت جسمی، ذهنی، عاطفی و روانی اوست و چنین کارهایی در هوش و استقامت او در بزرگ سالی تاثیر دارد.(3)

دکتر فریده مصطفوی درباره نوه های حضرت امام خمینی (ره) چنین می گوید: «نوه های آقا همه شلوغ بودند، امام رحمه الله به دختر من که از شیطنت بچه خود گله می کرد می گفتند: من حاضرم ثوابی که تو از تحمل شیطنت حسین می بری، با ثواب تمام عبادات خود عوض کنم.»(4)

و باز در همین رابطه خانم فرشته اعرابی نقل می کند: «گاهی اوقات که من نزد امام (ره) می رفتم و پسرم را نمی بردم، می گفتند حسین را نیاوردی؟ می گفتم چون پسر من خیلی شیطونی و بدی می کند. می گفتند حسین بدی می کند؟ خوب بچه باید بدی کند، تازه این ها بدی نیست، بچه باید این کار را بکند، شما اشتباه می کنید، مگر بچه بدی می کند؟ می گفتم آخر فکر می کنم شما اذیت می شوید. می گفتند من از این که شما بیایید و بچه هایتان را نیاورید، اذیت می شوم.»(5)

تمامی رفتارهای امام با کودکان بر اساس آگاهی، بینش و نشات گرفته از روح بلند و ملکوتی ایشان بوده که علی رغم سن بالا و بیماری هایی که داشتند، به نیازهای اساسی کودکان پاسخ داده و همانند جد بزرگوارشان پیامبر گرامی (ص) عمل می کردند.

دکتر فاطمه طباطبائی درباره همبازی شدن امام خمینی با کودکان نقل می کند: «گاهی بچه ها به امام می گفتند بیایید با هم بازی کنیم و امام ابتدا یک مقداری با آن ها بازی می کردند و بعد بچه ها خودشان سرگرم می شدند.»

در همین رابطه عیسی جعفری( خادم امام) نقل می کند: «یادم هست که علی (نوه امام) توپی داشت که با آن با امام توپ بازی می کرد. علی توپ را با پایش به طرف امام پرت می کرد و امام هم توپ را با پا بر می گرداندند. در این مواقع روحیه امام خیلی تازه می شد.»(6)

مرحوم حاج احمد آقا نقل کرده است: «بارها شده بودکه من وارد اتاق می شدم و امام مرا نمی دیدند. می دیدم که امام به زانو روی زمین نشسته اند و پسرم علی روی دوششان سوار است. خیلی دلم می خواست از آن صحنه ها فیلم و یا عکس بگیرم، اما می دانستم که امام نمی گذارند.»(7)

با توجه به آنچه گذشت، امام راحل (ره) چون دارای سلامت روح و روان بودند، ادراکشان از جلوه های خداوندی بر مبنای سلامت روان بوده و بر همین اساس همه کودکان را که جلوه های خداوندی اند دوست داشته و کارهای آنان را منطبق با فطرت و طبیعت می دانستند، و بر همین اساس نیز، با توجه به آگاهی که از خصوصیات و ویژگی های روحی و روانی کودکان داشتند، شیطنت و بازی گوشی آنان را امری طبیعی و فطری دانسته، تا جاییکه ایشان حاضر بودند، ثواب عبادات خود را (که بیش از پنجاه سال نماز شبشان ترک نشده و آن مناجات های عارفانه و عاشقانه ای که داشتند) با تحمل بازی گوشی کودک عوض نمایند، با این وصف باید اعتراف کرد، دیدگاه و عملکرد ایشان در مواجهه با کودکان و خردسالان، واقعا پیشرفته و در سطح بالایی بوده است.

پی نوشت‏ها:                                            

1.    سید محمدباقر حجتی کرمانی،  سه گفتار پیرامون برخی از مسائل تربیتی اسلام، ص 65

2.    مجله آشنا، به نقل از روزنامه اطلاعات، شماره 19631، ص 30

3.    مجله دیدار آشنا ، مهر و آبان 1377، شماره 7، ص25

4.    امیررضا ستوده،  پا به پای آفتاب گفته ها و ناگفته ها از زندگی امام خمینی رحمه الله، ج 1، ص 107

5.    فرشته اعرابی، مجله سروش، ص 20

6.    www.alm.ir

7.    http://noorportal.net/394/452/463/25154.aspx

منابع:

قرآن کریم

تهیه و فرآوری: عبداله فربود، گروه حوزه علمیه تبیان