تبیان، دستیار زندگی
مواظب باش وقتی شیـطان را لعنـت میکنـی یا در حـج رمـی جمرات میکنـی شیـطان به تو نگویـد: «ای بـی معـرفت، این هـم رسـم رفاقت اسـت؟!! انسان که رفیقـش را لعنـت نمیکنـد، انسان بـه رفیقـش سنـگ نمی زند» اول رفاقتـت را با شیـطان قطع کن، بعد او را لعنـت کـن و سنـگ
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

فرصت سنگباران شیطان

رمی جمرات


یكی از واجبات منی، ریگ انداختن به جمره در محلی مخصوص است. سنگ ها باید از حرم باشند و آنها را باید با نیت خالص به سمت جمرات بیندازد، در اینجا هم عدد هفت خودنمایی می كند؛ یعنی هفت سنگریزه باید زد. تكبیر گفتن، طاهر بودن و دعا كردن از آداب مستحبی رمی جمرات است. بیاییم ببینیم که در پس رمی جمرات چه می گذرد.

جمرات سمبل شیطان

از امام صادق(علیه السلام) روایت شده است: هرکس رمی جمره کند، خداوند به پاداش هر سنگی، گناهی از وی پاک میکند. چون مۆمن سنگ اندازد، فرشته ای آن را میگیرد و اگر غیر مۆمن اندازد، شیطان به او ناسزا میگوید و میگوید: تو سنگ نزدی.1 از این رو جمرات سمبل شیطان شمرده میشود و سنگ زدن به آنها نوعی اظهار نفرت و انزجار از شیطان محسوب میگردد; چنانکه در دعای رمی جمرات نیز به این معنا اشاره شده است: الله اکبر اللّهمّ ادحرْ عنّی الشیطان ;2 خدایا شیطان را از من دور گردان.

اسرار رمی جمرات

از سخن پیشین در می یابیم که برای رمی جمرات اسراری است :

1 ) راندن شیطان

رمی جمرات اعلان جنگ با ابلیس است. سنگ زدن به جمرات نابود كردن هواهای نفسانی و خواهشهای حیوانی و میراندن شهوات و اخلاق رذیله است.

حضرت امیر (علیه السلام) در كلامی نورانی به حكمت این عمل اشاره فرمود : «جمره ها بدین سبب با سنگ زده می شوند چون جبرئیل محل های عبادت را به حضرت ابراهیم (علیه السلام) نشان داد، ابلیس بر او نمایان شد. جبرئیل آن حضرت را فرمان داد كه او را براند. او هم شیطان را با هفت سنگ راند. كنار جمره اولی زیر زمین پنهان شد و كنار جمره دوم سر برآورد. با هفت سنگ دیگر او را راند، در جای دوم به زیر زمین رفت و از محل جمره سوم آشكار شد. با هفت سنگ او را زد، او در همانجا به زیر زمین رفت.»3

مواظب باش وقتی شیـطان را لعنـت میکنـی یا در حـج رمـی جمرات میکنـی شیـطان به تو نگویـد: «ای بـی معـرفت، این هـم رسـم رفاقت اسـت؟!! انسان که رفیقـش را لعنـت نمیکنـد، انسان بـه رفیقـش سنـگ نمی زند» اول رفاقتـت را با شیـطان قطع کن، بعد او را لعنـت کـن و سنـگ بـزن!

رمی، راندن اخلاق ذمیمه و اوصاف پست است. در این مقام باید خطر كرد و به یكباره علیه خویشتن خویش شورید، هوای نفسانی را از ریشه كند و بیرون افكند. معنای رمی، مبارزه با نفس اماره است.

براساس اصطلاح قرآنی، انسان سه نفس دارد : نفس اماره ( یوسف : 53 ) ، نفس لوامه ( قیامت : 2 ) و نفس مطمئنه ( فجر : 27 ) . در جمره اولی انسان با شیطان درون و نفس اماره ستیز می كند. اولین دشمن در راه وصول به قرب الهی، نفس اماره است؛ از این رو باید از آنجا شروع كرد و در رمی اول اسب چموش درون را رام كرد. آنگاه كه انسان عملی خلاف انجام دهد از درون سرزنشی دریافت می كند و این یكی از عجایب آفرینش آدم است. سرزنشها از سوی نفس لوامه است. در رمی جمره وسطی انسان دوباره به شیطان سنگ می زند تا به خود تلقین كند كه نزدیك عمل خلاف و معصیت نشود و مبتلا به سرزنشها نگردد. هر گاه سالك با نفس اماره مبارزه كرد و نفس لوامه اش او را از ارتكاب معاصی بازداشت و از انجام گناهان از او مراقبت نمود، او به نفس مطمئنه واصل شده است. حاجی با رمی جمره عقبی شیطان را به طور كلی از خویش دور می سازد تا نفس مطمئنه خویش را در امان داشته، آماده وصال به حریم گردد. در این حالت او سزاوار این مقام می شود كه خدا به او بگوید : از تو راضی هستم. (یا أَیَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ * ارْجِعِی إِلی رَبِّكِ راضِیَةً مَرْضِیَّةً )4 «ای روح آرامش یافته خشنود و پسندیده به سوی پروردگارت باز گرد

ایمان

2 ) ذخیره نور

هر گاه حج گزار به جمرات سنگ زند، برای خود نوری در قیامت ذخیره نموده است. پس با هر سنگی توشه ای برداشته و با هر رمی روشنایی بیشتری برای قیامت خود از پیش فرستاده است.

چنانچه پیامبر اكرم ( صلّی الله علیه وآله ) فرموده اند : «هر گاه رمی جمرات كردی برای تو نوری در قیامت خواهد بود.»5

و از این طریق از تمامی گناهان خارج شده پاك گردیده است، حتی اگر گناهانش كبیره باشد. همچنین آن حضرت می فرماید : «حج گزار وقتی بر جمره ها سنگ بزند از گناهانش بیرون می آید.»6

پس اول رفاقتـت را با شیـطان قطع کن

مواظب باش وقتی شیـطان را لعنـت میکنـی یا در حـج رمـی جمرات میکنـی شیـطان به تو نگویـد: «ای بـی معـرفت، این هـم رسـم رفاقت اسـت؟!! انسان که رفیقـش را لعنـت نمیکنـد، انسان بـه رفیقـش سنـگ نمی زند» اول رفاقتـت را با شیـطان قطع کن، بعد او را لعنـت کـن و سنـگ بـزن!7

رمی، راندن اخلاق ذمیمه و اوصاف پست است. در این مقام باید خطر كرد و به یكباره علیه خویشتن خویش شورید، هوای نفسانی را از ریشه كند و بیرون افكند. معنای رمی، مبارزه با نفس اماره است

راه قطع رفاقت با شیطان

راه قطع رفاقت با شیطان را باید در دل شب و تاریكی ها به دست آورد. آن زمان كه همه خوابند و دوست بیدار است و چشم انتظار عاشقانش. تا بتواند با اشک و ناله پشیمانی از خطاهای گذشته را ابراز نماید.به قول خواجه عبدالله انصاری (ره):

شب خیز كه عاشقان به شب راز كنند                     گرد در خانه دوست پرواز كنند

لذا وقوف مشعر الحرام كه میدان آماده شدن برای جنگ روز عید است، شب انتخاب شده تا حاجی از نور شب، آب حیات كسب نماید و اسلحه اشك و آه به دست آورد تا فردا در جنگ با شیطان در رمی جمرات دست خالی نباشد.

در جمرات در واقع سنگ را بر چهره شیطان می‌زنی

اینک اگر از دلت بگذرد که ابراهیم به شیطان سنگ انداخت و او را از پیش خود دور ساخت برای این بود که شیطان بر او وارد شده بود و ابراهیم او را دید. اما شیطان نزد من نیامده و من او را ندیده‌ام، دیگر سنگ انداختن چه معنی دارد؟ باید بدانی این خیال از شیطان است و او آن را در دل تو انداخته تا اراده‌ات را در رمی جمرات سست گرداند و به دلت اندازد که این کار بیهوده و شبیه بازی کودکان است که نباید به آن مشغول گردی. اما تو باید با جدّیت و کوشش، در رمی، او را پیش خود برانی و دماغش را به خاک بمالی و بدانی که تو در ظاهر به سوی عقبه سنگ می‌اندازی، اما در واقع سنگ را بر چهره شیطان می‌زنی و پشت او را با این کار می‌شکنی، زیرا خواری و مقهوریت شیطان جز با تعظیم و امتثال امر الهی و به مجرد فرمان او ـ بی آن‌که عقل و نفس در آن دخالتی کند ـ حاصل نمی‌شود.8

پی نوشت ها:

1- شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه ، ج 10، ص 69، باب 1.

2- شیخ حر عاملی، همان کتاب، ج 10، ص 71، باب 3.

3- قرب الاسناد ، ص147 ، روایت532، بحارالانوار، ج 12، ص 10؛ حج و عمره در قرآن ‌و حدیث، ص 353.

4- سوره مبارکه فجر،‌آیات 27 و 28.

5- فروع الکافی، ج 4، ص 477.

6- المحجة البیضاء، ج 2، ص 178؛ تحریرالوسیله، روح الله الموسوی الخمینی، ج 1، ص 443؛ حج از میقات تا میعاد، ص 186.

7- آقای مجتهدی تهرانی.

8- المحجة البیضاء، ج 2، ص 204؛ راه روشن، ج 2، ص 282.

                                                                                                                                         فاطمه سرفرازی

بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.