درسی بزرگ از شکافنده دانش

اما به برکت تشیع، در گوشه و کنار کشور اسلامی ما، مردم دلسوخته و عاشق اهل بیت (علیهم السلام)، این ایام را با برپایی عزاداری برای امام باقر(علیه السلام)، بزرگ می دارند، امامی که وقتى تلاوت قرآن مى‏كردند، كسانى كه از نزدیك محل تلاوت ایشان مى‏گذشتند، زانوهایشان مى‏لرزید و سست مى‏شد و نمى‏توانستند حركت كنند. مى‏ایستادند تلاوت قرآن را گوش مى‏كردند و وقتى حظّ خودشان را مى‏بردند، به راهشان ادامه مى‏دادند.

همان امامی که شاهد ماجرای خونین و وحشتناک کربلا و شهادت بهترین مخلوقات خداوند، همچنین اسارت حرم الهی در چنگال شقی ترین مردمان آن روزگار بوده است.

مقام والای تسلیم و رضا

شیخ کلینی، روایت کرده که: تعدادی از اصحاب خدمت امام باقر(علیه السلام) رسیدند و در چهره مبارک حضرت، آثار همّ و غم زیادی مشاهده نمودند، علت را جویا شدند، معلوم شد فرزند خردسالی از حضرت در خانه ایشان بیمار است و حضرت شدیدا بی قرار بیماری آن فرزند.

آن جماعت با خود گفتند با این حالی که امام دارد، اگر بلایی بر سر این طفل بیاید امام را حال عجیبی رخ خواهد داد، در همین حال صدای شیون و ناله بلند شد و معلوم شد که آن طفل رحلت نموده، در این وقت امام به سراغ این جماعت آمد در حالی که از آثار همّ و غم در چهره مبارک خبری نبود، آن جماعت خدمت امام عرض کردند: فدای شما شویم همانا از آن حالتی که در شما دیدیم، بیمناک شدیم، اما اکنون ...

حضرت امام باقر (علیه السلام) فرمودند: بدرستی که ما عافیت و سلامتی خود و فرزندانمان را دوست داریم، اما چون فرمان خداوند رسد، تسلیم شویم در آنچه او دوست دارد.

نکته قابل توجه از این روایت شریف:

«وَ بَشِّرِ الصَّابِرینَ الَّذینَ إِذا أَصابَتْهُمْ مُصیبَةٌ قالُوا إِنَّا لِلَّهَ وَ إِنَّا إِلَیْهِ راجِعُونَ أُولئِكَ عَلَیْهِمْ صَلَواتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَ رَحْمَةٌ». یعنى: «بشارت ده صبر كنندگان را كه چون مصیبتى به ایشان رسید گویند: ما از خداییم و بازگشت ما به سوى اوست. ایشان‏اند كه صلوات پروردگار بر ایشان و رحمت او بر ایشان است».

و در احادیث وارد است كه: «حضرت امام محمد باقر (علیه السّلام)، جابر بن عبداللّه انصارى را دید كه پیرى او فرا رسیده بود و مرض و ناخوشیها بر او احاطه كرده. [«جابر بن عبد اللّه انصارى » از اكابر اصحاب حضرت رسالت (صلّى اللّه علیه و آله) و از حاضرین جنگ بدر و هیجده غزوه دیگر بوده و در جنگ «صفّین» در ركاب حضرت على (علیه السّلام) نیز حضور داشت و در اربعین حضرت سیّد الشهدا (علیه السّلام) به زیارت قبر مطهّر آن حضرت مشرّف گردید. او عاقبت در سال 78 هجرى در نود و چهار سالگى در مدینه منوّره از دنیا رفت. (ریحانة الأرب، ج 1، ص 188)

امام باقر (علیه السلام) فرمود: چگونه مى‏بینى حال خود را؟

عرض كرد كه: فقر را دوست‏تر دارم از غنا. و مرض، محبوب‏تر است در نزد من از صحّت. و مرگ را رغبت بیش از زندگانى دارم.

حضرت فرمود: امّا ما اهل بیت، محبوب‏تر از فقر و غنا و مرض و صحّت و موت و حیات، نزد ما چیزى است كه از خدا بر ما وارد مى‏شود.

جابر برخاست و میان دو چشم حضرت را بوسید و گفت: راست فرمود پیغمبر (صلّى اللّه علیه و آله) كه به من فرمود: اى جابر به خدمت یكى از فرزندان من خواهى رسید كه اسم او موافق اسم من باشد و حقیقت علم‏ها را بشكافد و به این سبب او را باقر علوم الاوّلین و الآخرین گفتند.(معراج ‏السعادة، ج 2 ، ص 817)

شهادت امام باقر (علیه‏ السّلام)

شهادت امام باقر (علیه السلام) یك شهادت داراى پیام بود؛ لذا خود امام باقر (علیه السلام) به امام صادق (علیه السلام) وصیت كرد كه، از مال ایشان وقفی نماید و تا ده سال در منا، به مناسبت این رحلت، یاد بود برپا شود. در میان ائمه‏ى ما این بى‏ سابقه و بى‏ نظیر است.

یاد امام باقر (علیه السلام)، یعنى یاد سر برآوردن حیات دوباره‏ى جریان اصیل اسلامى در مقابله‏ى با تحریفها و مسخ هائى كه انجام گرفته بود.

بعد از گذشت سالها از رحلت رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و اله وسلم) و افتادن حکومت مسلمانان به دست نا اهلان، تغییرات چشم گیری در جریان اسلام بوجود آمده بود، تا جایی که تصمیم داشتند از اسلام جز نامی نماند، اما به برکت وجود مبارک امام باقر (علیه السلام) و زحمات ایشان در تربیت شاگردان گران سنگ و ارزشمند خود، و همچنین زنده نمودن سیره نبوی، حرکت بزرگی در زنده نگه داشتن نام اسلام برداشته شد.

                                                                                                                                            داریوش عشقی