بی‌اشتهایی، علائم، دلایل و راه‌های مقابله با آن (1)

از دست دادن اشتها دلایل زیادی دارد. زمانی که کسی بی‌اشتها می‌شود و لب به غذا نمی‌زند باید کمی احساس خطر کند و به فکر سلامتی خود باشد.

عکس نویسنده

نویسنده : فاطمه مهدی پور حلوایی

بازدید :

تاریخ : شنبه 1391/07/15

در بخش نخست این مطلب شما را با علائم و دلایل بی‌اشتهایی آشنا می‌کنیم و در بخش دوم آن توصیه‌هایی برای مقابله با این مشکل را ارائه می‌دهیم. با ما همراه باشید.

از دست دادن اشتها یا بی‌اشتهایی در سنین بالا از علائم رایج برخی از سرطان‌ها (به ویژه سرطان کولون، سرطان تخمدان یا پانکراس)، برخی از بیماری‌های مزمن یا عوارض جانبی برخی از داروهاست.

در سه ماهه‌ی نخست بارداری معمولاً با بی‌اشتهایی همراه با حالت تهوع و استفراغ همراه است.

بی‌اشتهایی، میل به غذا را از بین می‌برد. این حالت ممکن است به دلیل بیماری‌های دستگاه گوارش یا در صورت وجود مشکلاتی مانند عفونت، از بین رفتن آب بدن یا بیماری‌های مزمن بروز کند.

توجه داشته باشید که داروهای نیز از عوامل رایج بی‌اشتهایی محسوب می‌شوند. بیماری‌های مزمنی مانند نارسایی قلبی، بیماری‌های ریوی مانند آمفیزم و برونشیت مزمن، هپاتیت و نارسایی قلبی نیز می‌تواند میل به غذا خوردن را از بین ببرد.

اگر بو یا طعم غذاها به نظرتان عوض شده است ممکن است که به بی‌اشتهایی دچار شده باشید. این مشکل بر حسب این که دلیلش چه باشد موقتی و یا طولانی مدت می‌شود. اگر بی‌اشتهایی شما بیش از حد طول کشید حتماً به پزشک مراجعه کنید.

با وجود این که از دست دادن اشتها به ندرت تبدیل به بیماری حاد و مخاطره آمیز می‌شود اما عدم درمان به موقع آن می‌تواند به از بین رفتن آب بدن منجر شود. متأسفانه از بین رفتن آب بدن یا همان دهیدارته شدن به سلامتی آسیب جدی می‌زند حتی باعث کما می‌شود (اگر علائم دهیدراته شدن یعنی گیجی یا بیهوشی حتی به مدت کوتاه، پوست سرد یا کاهش ادرار را در خود و اطرافیانتان مشاهده کردید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید).

علائمی که در صورت بی‌اشتهایی بروز می‌کند

کاهش اشتها می‌تواند با علائم دیگری همراه باشد که متناسب با وجود یک بیماری پنهان یا اختلالات سلامتی متفاوت است. متأسفانه با بروز بی‌اشتهایی علائمی نیز در دستگاه گوارش و ارگان‌های دیگر نیز مشاهده می‌شود.

علائم بیماری در دستگاه گوارشی که از بی‌اشتهایی ناشی می‌شود از قرار زیر است:

* دل درد

* تغییر کردن بو و مزه به مذاق فرد بی‌اشتها

* اسهال مزمن یا مداوم

* یبوست

* رفلاکس معده

* سوء هاضمه

* حالت تهوع به همراه یا بدون استفراغ

البته علائم به همین جا ختم نمی‌شود. متأسفانه از دست دادن اشتها می‌تواند با علائم بیماری‌های دیگری نیز همراه باشد و به ارگان‌های دیگر بدن نیز آسیب برساند. مثل:

* سرفه‌هایی که روز به روز شدیدتر می‌شود

* تنگی نفس یا نفس نفس زدن

* احساس ضعف عمومی

* تغییر خلق و خو و عصبی شدن

* کسالت یا بی حالی

* تپش قلب

* خستگی مفرط

* کاهش وزن بدون دلیل

توجه داشته باشید که برخی از علائم جدی‌تر می‌تواند نشانه‌ی وجود یک بیماری خطرناک باشد که باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید، از قبیل:

* ایجاد تغییراتی در سطح هوشیاری فرد مثل از حال رفتن یا نداشتن واکنش

* کاهش چشمگیر میزان ادرار

* دل دردهای شدید

* سرگیجه های شدید یا از دست دادن تعادل ناگهانی

اگر با از دست دادن اشتها این علائم را در خود یا اطرافیانتان مشاهده کردید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

دلایل احتمالی از دست دادن اشتها

پزشکان از دست دادن اشتها را کاهش میل به غذا معنی می‌کنند که معمولاً در بین افراد سالخورده دیده می‌شود. البته کسی به طور دقیق نمی‌داند دلیل این عدم تمایل به خوردن غذا از چه مسئله‌ای ناشی می‌شود اما متخصصان احتمال می‌دهند که این بی‌اشتهایی از احساسات منفی مانند اضطراب، افسردگی یا دل‌تنگی ناشی می‌شود.

از طرف دیگر انواع سرطان‌ها و شیوه‌های درمانی آن مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی نیز از عوامل شایع بی‌اشتهایی در افراد محسوب می‌شوند. بیماری‌های مزمن مانند نارسایی قلبی یا نارسایی کلیوی و همچنین بیماری‌های ریوی مانند برونشیت مزمن و غیره نیز می‌تواند باعث بروز بی‌اشتهایی شود. از این گذشته مصرف داروهای نارکوتیک مانند کدئین یا مورفین نیز باعث از دست دادن اشتها می‌شود.

بیماری‌های زیر می‌تواند باعث بی‌اشتهایی شود

* انواع سرطان‌ها مانند سرطان تخمدان، سرطان پانکراس، سرطان کلون یا معده و غیره.

* بیماری‌های ریوی مزمن

* نارسایی قلبی

* هپاتیت

* ایدز

* هیپوتیروئید یا کم کاری تیروئید

* نارسایی کلیوی

داروهایی که باعث بروز بی‌اشتهایی می‌شود

* آمفتامین

* آنتی‌بیوتیک‌ها

* داروهای شیمی درمانی

* داروهای پرتودرمانی

* کوکائین

* کدئین

* هروئین

بی‌اشتهایی چه عوارض بالقوه‌ای می‌تواند داشته باشد؟

از آن جایی که از دست دادن اشتها می‌تواند از یک بیماری جدی‌تر ناشی شود باید حتماً به دنبال درمان آن باشید و اگر وضعیت پیش آمده را به حال خود رها کنید با عوارض و مشکلات جدی‌تری روبه رو خواهید شد. زمانی که پزشک دلیل این بی‌اشتهایی را تشخیص می‌دهد یک دوره‌ی درمانی برایتان تجویز خواهد کرد که خطرات عوارض احتمالی را به حداقل برساند.

عوارض احتمالی عدم درمان بی‌اشتهایی عبارتند از:

* از دست دادن قدرت بدنی و احساس ضعف

* سوءتغذیه

* رشد سلول‌های سرطان

* پیشرفت بیماری‌ها

* کمبود ویتامین

* ابتلا به سندروم کاشکسی (سندروم لاغری شدید که موجب ضعف و از دست دادن وزن، چربی و تحلیل عضلات می‌شود).

در قسمت دوم این مقاله راه‌های مقابله با بی‌اشتهایی را مطرح خواهیم کرد. ادامه دارد...