رۆیت هلال ماه شوال

علی ابراهیمی سراجی، رویت گر هلال ماه در گفتگو با روز باشگاه خبرنگاران گفت: ماه قمری 29 و نیم روز است یعنی بین 29 روز و 6 تا 18 ساعت متغییر است و به همین دلیل ماه های قمری گاهی 29 روزه گاهی در روز سی ام به اتمام می رسند.

وی افزود: رویت هلال ماه یک بحث علمی است که بر دو پایه و ریشه علمی و فقهی استوار شده و رصد آن بخصوص پس از اتمام ماه مبارك رمضان از اهمیت ویژه ای برخودار است و تخمین زمان رویت هلال ماه به وسیله پارامترها، معیارهای جهانی و محاسبات دقیق صورت می گیرد.

هلال ماه شوال عصر روز 28 مرداد رویت می شود

هلال ماه 29 رمضان در شامگاه 28  مرداد1391 و پس از غروب خورشید، در تمام پهنه ایران غیر قابل رویت است، بنابراین برای رویت آن باید ساعاتی قبل از غروب خورشید، اقدام به رصد هلال در روز کرد. با رویت شدن هلال در روز، فردای آن روز یعنی یکشنبه 29 امرداد اول ماه شوال است و ماه رمضان امسال 29 روزه می‌شود.

وی با تاکید بر اینكه تنها 20 دقیقه برای رویت این هلال تازه متولد شده فرصت هست گفت: هلال ماه شوال به دلیل نزدیکی آن به افق و گرد و غبار موجود در هوا درشامگاه قابل رویت نیست و چند ساعت مانده به غروب خورشید در 28 مرداد در آسمان با ابزار اپتیکی رصد می شود. البته این هلال باریك تنها یك درصد از روشنی قرص ماه  را دارا خواهد بود. جایگاه این هلال در سمت چپ خورشید با فاصله زاویه ای 11 درجه بوده و به دلیل وجود خورشید در آسمان رویت آن با چشم غیر مسلح باید با احتیاط و در نظر گرفتن مسائل ایمنی برای سلامت چشم صورت گیرد.

ابراهیمی سراجی عنوان کرد: این هلال باریك در مناطق کوهستانی و مرتفع که آلودگی نوری و گرد و غبار در آنها کم باشد راحت تر رویت خواهد شد و همچنین شرایط فصلی بر روی رویت هلال ماه تاثیر گذار است.

وی با بیان اینكه یكی از مسائل تاثیر گذار در رویت هلال ماه قمری درجه جدایی ماه از خورشید است گفت: درجه جدایی هلال  ماه از خورشید امسال 11 درجه است كه با توجه به اینكه در سالهای قبل این درجه جدایی 8 و یا 9 بود بنابراین امسال رصد ماه  كمی راحت تر از سالهای گذشته خواهد بود.

پارامترها و عوامل نجومی مهم در رویت هلال

1.زمان مقارنه (لحظه برابر شدن طول سماوی ماه و خورشید)

2.سن هلال

3.جدایی زاویه ای ماه وخورشید (حد دانژون)

4.اختلاف سمت ماه وخورشید در زمان غروب خورشید

5.ارتفاع هلال

6.مکث ماه

7.ضخامت هلال

8.فاز هلال

9. طول کمان هلال

10. زاویه توجیه هلال با افق

11. موقعیت جغرافیایی ناظر (به دلیل ارتباط مستقیم پارامترهای رویت با مختصات جغرافیایی)

12. عرض دایره البروجی ماه

13. در اوج یا حضیض بودن ماه

14. عوامل محیطی (ابر، دما، فشار و رطوبت، وجود گرد وغبار)

15. قدرت ابزار اپتیکی در صورت لزوم استفاده از ابزار

16. قدرت تفکیک چشم ناظر

17. اطمینان پذیری حواس وچشم (هلال باید چندبار  و در حد چند ثانیه رویت شود، برای حصول اطمینان توصیه می شود چند بار چشمان خود را باز و بسته نمایید و روی تصویر متمرکز شوید)

18. زوال خورشید. زاویه ارتفاع منفی خورشید که نشان دهنده میزان تاریک شدن آسمان می باشد به عنوان پارامتر زوال در رویت پذیری اهمیت پیدا می کند.

درباره در اوج یا حضیض بودن ماه

مدار چرخش ماه به دور زمین مداری بیضوی شکل است و مدارهای بیضی شکل دارای دو نقطه اوج (بیشترین فاصله) و حضیض (کمترین فاصله) هستند. زمانی که ماه در اوج باشد بدلیل فاصله بیشتر دارای اندازه ظاهری کوچکتر و بر اساس قوانین سه گانه کپلری دارای سرعت کمتری در آسمان می باشد. در صورتی که ماه نو  در زمان اوج بودن ماه رخ دهد ماه به دلیل سرعت کمتر، به آرامی از خورشید فاصله می گیرد. در این حالت با وجود سن زیاد ماه جدایی زاویه بین ماه و خورشید کم بوده و این رویت هلال را  دشوار می کند. علاوه بر این، دور بودن ماه به معنای کوچک تر، کم نور تر بودن قرص ماه و کم بودن سطح بازتاب کننده ماه نیز می باشد که به نوبه خود رویت را سخت تر می کند. برخلاف در اوج بودن، اگر ماه نو در زمانی رخ دهد که ماه در حضیض باشد علاوه بر اینکه  قرص ماه بزرگتر وسطح روشن آن بزرگتر بوده، سرعت ظاهری ماه نیز بیشتر بوده و ماه با سرعت بیشتری از قرص درخشان خورشید فاصله گرفته و با وجود سن کم می تواند جدایی زاویه مناسبی با خورشید داشته و رویت هلال ساده تر خواهد بود.

روشهای رویت هلال ماه نو

1. چشم غیر مسلح (بدون ابزار)

2. دوربین دوچشمی معمولی

3. دوربین دوچشمی حرفه ای

4. تلسکوپ

5. CCD (دوربینی الکترونیکی با قابلیت پردازش تصویر به کمک کامپیوتر:از لحاظ مسائل فقهی ثبت تصویر هلال بکمک سی سی دی به تنهایی جهت اثبات رویت کافی نیست.)

چرا رصد هلال ماه نو معمولا دشوار است؟

1. هلال های اول و آخر ماه معمولا باریک هستند

2. این هلال ها معمولا به خورشید نزدیک و در نتیجه تحت تاثیر نور شدید آن هستند

3. ماه فاصله کمی از افق دارد و خط دید در نزدیکی افق از ضخامت بیشتری از جو عبور کرده و در نتیجه غبار، رطوبت و تلاطم جوی رصد را دشوار تر می کند.

4. به دلیل نزدیکی ماه به خورشید مدت مکث هلال در بالای افق اندک است و رصد کننده فرصت کمی برای رویت هلال دارد.

فرآوری: راضیه کتابچی

منابع: رجانیوز، پایگاه اطلاع رسانی هلال ماه