جهانی در دل یک روستا

نام خماط از كلمه ای عربی می آید. دهخدا آن را «بریان‌كننده گوشت» معنی كرده است و بیشتر ساکنان آن عرب زبان هستند. از ترجمه نام این روستا می توانید بفهمید که چه جای گرم و سوزانی است. خماط 20 كیلومتر از سمت جنوب با اندیمشك و 40 كیلومتر از شوش فاصله دارد، آن هم از سمت شمال.  مردم آن کشاورز و باغدار و دامدارند و عده ای از آنها هم با تولید صنایع دستی روزگار می گذرانند.

دومین اثر جهانی ایران

شاید نام روستا برای خیلی ناآشنا باشد، اما آثار تاریخی اینجا بسیار شهره‌اند؛ در نزدیکی روستای خماط آثار تاریخی متعددی وجود دارد که یکی از آنها «معبد زیگورات چغازنبیل» است. این معبد كه درست در كنار روستا خودنمایی می‌كند 1300 سال قبل از میلاد مسیح بنا شده است. اهل فن تاریخ آن را به دوره عیلامیان منسوب كرده‌اند و چنانچه نقل شده است یك پادشاه عیلامی به نام «ونتاش گال» دستور ساخت آن را داده است.

نمای خارجی معبد از جنس كاشی و آجرهای لعابدار است به رنگ‌های آبی، سبز و زرین فام. این بنا در هفت طبقه ساخته شده، انگار این عدد هفت در آن ایام نیز قداست داشته است، البته شاید. به هر حال معبد آسمانخراشی بوده برای خودش در آن دوره.

سازندگان این معبد را وقف خدایان خود كرده بودند، خدایانی كه در آن روزگار جزو اعتقادات مردم بوده‌اند. یك باور جالب كه در آن دوره وجود داشته است این بود كه خدای آنها از آخرین طبقه ‌زیگورات به آسمان پر می‌كشد و دیگر روز باز می‌آید. در یك دیواره از آن، نوشته‌هایی به زبان عیلامی و اكدی وجود دارد. ما كه نمی‌دانیم و ندانستیم به چه معنی است. این بنا در هفت طبقه ساخته شده است.

زیگورات چغازنبیل پس از تخت جمشید و میدان نقش جهان اصفهان، سومین اثر ثبت شده ایران است كه در فهرست آثار جهانی یونسكو وجود دارد، اما انگار نگاه نامهربان بر این اثر ارزشمند سایه افكنده است. چغازنبیل اینك تنها و غریب در یك برهوت مهجور مانده است.

سرزمین اسطوره‌ای

سرزمینی كه مكان زایش فرهنگ و تمدن بوده است به غیر از میراث باستانی، جاذبه‌های معنوی زیادی برای مسافران دارد؛ موسیقی محلی عربی یكی از آنهاست. باید اعتراف كرد موسیقی به طور شگفت‌انگیزی در میان مردم خماط رواج دارد، بویژه در جشن‌ها. «چوبیه»، «ربابه»، «عطاب»، «علیلی»، «علونی»، «طبله» و «موال» بخشی از انواع گوناگون و متنوع موسیقی این منطقه به‌شمار می‌آیند.

‌بقعه عباس بن علی‌ برای مردم جایگاه ویژه‌ای دارد، این زیارتگاه یك كیلومتر از جاده چغازنبیل فاصله دارد. اگر رخصتی بود زیارت این بزرگمرد راستین را از دست ندهید. قدم زدن در روستا و آرام گرفتن زیر سایه درختان نخل و انار به یكباره خستگی سفر را از وجود می‌زداید. به خانه‌ها كه نگاه می‌كنید 2 بافت ناهمگون را مشاهده خواهید كرد درست مثل بسیاری از روستاهای دیگر، بافت جدید كه با مصالح آجر، سیمان و آهن ساخته شده‌اند و بافت زیبای قدیمی كه دارای سقف‌های تخت و پوشیده از چوب و شاخ و برگ درختان هستند.

بوی مطبوع انواع غذاهای محلی مانند «آش توله»، «دبس»، «اكت»، «شعت»، «اچعاب»، «غمیضه» و... هر آدم سیری را وسوسه می‌كند!

طبیعت شیرین

روستای خماط از طریق شهرهای اندیمشک، دزفول و شوش قابل دسترسی است و تمام جاده‌های منتهی به این روستا از شهرهایی که گفته شد، آسفالته هستند. گذارتان که به خماط افتاد سری هم به مناطق حفاظت شده دز و کرخه بزنید و چشم‌انداز مزارع نیشکر هفت تپه و میان آب و پوشش گیاهی متنوع این منطقه را ببینید. خماط جایی است که در آن، نیشکر در کنار درختان اوکالیپتوس روییده و کُنار و زبان گنجشک هم این روستا را زینت داده اند.

فراوری: الهام مرادی

بخش گردشگری تبیان

برگرفته از جام جم، خوزستان نیوز