پیشگیری از سرطان پروستات

سرطان پروستات با نشانه های مرتبط با دفع ادرار و یا درد شكم تظاهر میكند. این نشانه ها با علائم بیماریهای رایجی مانند

عفونت و هیتروفی (بزرگی) خوش خیم پروستات (Benign Prostatic Hyperplasia) مشترک است.

علائم هشدار دهنده سرطان پروستات عبارتند از:

ادرار كردن پی در پی یا سخت /  جاری شدن ضعیف ادرار / عدم توانایی در ادرار / بی اختیاری ادراری / جریان منقطع و ضعیف ادرار / وجود خون در ادرار  /

خروج منی همراه با درد / درد مداوم قسمت پائین كمر / سوزش / ناتوانی جنسی

عواملی که در بروز سرطان پروستات نقش دارند عبارتند از :

سن: بروز سرطان پروستات در مردان زیر سن 50 بسیار نادر است، اما شیوع این بیماری پس از این سن به نحو چشمگیری افزایش میابد.

نژاد: مردان سیاهپوست نسبت به مردان سفید پوست بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند.

ژنتیک: اگر سرطان پروستات در میان مردان خانواده فردی وجود داشته باشد، احتمال ابتلای او به این بیماری افزایش میابد. اگر شما دارای خصوصیات فوق باشید، به این معناست که خطر شکل گیری این سرطان در شما بیش از فردی است که فاقد این خصوصیات باشد و داشتن این شرایط، لزوما به معنای ابتلای صد درصد به سرطان پروستات نیست.

نداشتن خصوصیات فوق، نباید شما را از پرداختن به شیوه زندگی ای که در آن خطر ابتلا به بیماری کمتر باشد، بازدارد. از طرفی رعایت مواردی که از ابتلا به سرطان پروستات جلوگیری میکنند، شما را در مقابل بیماریهایی چون نارسایی قلب و سرطان روده بزرگ نیز حمایت میکنند.

رژیم و سرطان پروستات

بخش بزرگی از پیشگیری سرطان پروستات بر تغذیه متمرکز شده است. فاکتورهای اصلی اینها هستند:

چربی: نرخ ابتلا به سرطان پروستات از هر کشور به کشور دیگر به شدت متفاوت است، بالاترین تعداد متعلق به کشورهایی است که مردم آن بیشتر از غذاهای چرب استفاده میکنند. در حقیقت، تعداد مرگ و میر بر اثر این بیماری در یک کشور خاص، با میانگین مقدار کالری مصرفی ناشی از چربی در رژیم غذایی معمول اهالی این کشور نسبت مستقیمی دارد.

سبزیجات: تعدادی از مطالعات، رژیمی شامل مقدار زیادی سبزیجات را با کم شدن ریسک ابتلا به سرطان پروستات مرتبط دانسته است. برای مثال، یک تحقیق نشان داده است سرطان پروستات در میان مردانی که در هفته 28 وعده یا بیشتر سبزیجات مصرف میکنند، بسیار کمتر از مردانی است که 14 وعده و کمتر سبزیجات میل میکنند.

ماهی: در یک تحقیق، نسبت ابتلا به سرطان پروستات در میان مردانی که ماهی مصرف نمی کردند و مردانی که مقدار متوسط یا زیادی ماهی در برنامه غذایی داشتند، دو تا سه برابر اعلام شد. از جمله ماهی هایی که منابع غنی اسیدهای چرب بوده و بر علیه سرطان پروستات و بیماریهای دیگر عمل میکنند میتوان به ماهی قزل آلا، شاه ماهی و ماکرل اشاره نمود.

تا کنون تحقیقات در این زمینه، هیچ برنامه غذایی مشخصی را ارایه نداده است، با این حال، شما میتوانید از روشهای آزموده شده زیر کمک بگیرید:

-  میزان مصرف میوه، سبزی و غلات کامل را افزایش دهید.

- مواد غذایی حاوی چربی اشباع شده و کلسترول بد را کمتر مصرف نمایید.

- مصرف قند (در خوراکیهای مختلف) و نمک را محدود کنید.

- از مصرف نوشیدنیهای الکلی خودداری نمایید.

- حجم وعده های غذای خود را متعادل نموده و کالری مصرفی خود را کنترل کنید.

چاقی و سرطان پروستات

محققین هیچ رابطه مستقیمی میان چاقی و بالا رفتن احتمال ابتلا به سرطان پروستات نیافته اند. با این حال چاقی میتواند بر میزان هورمونهایی که خطر این بیماری را افزایش میدهند، تاثیر بگذارد.

مطمئن ترین روش برای سلامتی به طور کل، احتراز از چاقی بیش از حد است که با رعایت موارد زیر حاصل میشود:

1. رعایت روشهای سالم خواری

2. فعالیتهای جسمی تحت نظر پزشک

3.  انجام روزانه ورزش ایروبیک (از پیاده روی سریع گرفته تا بدن سازی) به مدت 30 دقیقه یا بیشتر

مواد شیمیایی و سرطان پروستات

بعضی داروهای خاص، ویتامینها و مواد معدنی میتوانند خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهند. تحقیقات جدید مصرف منظم هیچ دارو یا ماده کمک غذایی را برای پیشگیری از این نوع سرطان تجویز نکرده است. با این وجود برخی ترکیبات شیمیایی در این جهت دارای مزایای بالقوه ای هستند.

پیشگیری دارویی

دارویی به نام فیناستراید (finasteride) که نامهای تجاری مختلفی از قبیل پروسکار (Proscar) عرضه میشود، به طور معمول برای درمان بزرگی پروستات یا BPH تجویز میشود. بنابر یک آزمایش پیشگیری از سرطان پروستات بر روی 18 هزار مرد، این دارو احتمال بروز سرطان پروستات را تا 25 درصد کاهش میدهد. با این حال در مردانی که از این دارو استفاده میکنند احتمال بروز عوارضی چون ناتوانی یا کاهش میل جنسی و رشد سینه وجود دارد که پس از قطع مصرف دارو برطرف میشوند. علاوه بر اینها، اگر مردی در مراحل اولیه مصرف دارو به سرطان پروستات مبتلا شود، بنا به دلایل نا معلومی این سرطان از نوع بسیار قدرتمند خواهد بود.

پیشگیری با فراورده های گیاهی

دانه سویا و انواع دیگر حبوبات دارای فیتو استروژن (Phytoestrogens) هستند، که نوعی ماده شیمیایی نباتی مشابه هورمون استروژن در بدن انسان است. این مواد شیمیایی میتوانند از بروز سرطان پروستات جلوگیری کنند. در حقیقت، یکی از دلایل ممکن برای کم بودن تعداد مردان مبتلا به سرطان پروستات در مردان خاور دور، استفاده فراوان از سویا است.

محققان هنوز از چگونگی ایجاد این تاثیر فیتو استروژن اطمینان حاصل نکرده اند. امکان دارد که فیتواستروژن مقدار آندروژن-هورمون مردانه ای که موجب رشد سرطان پروستات میشود- را کاهش میدهد یا اینکه فیتواستروژن تنها متعادل کننده تاثیرات آندروژن است.

گوجه فرنگی و محصولات دیگر آن مانند سس و رب گوجه فرنگی، به شکل دیگری در پیشگیری سرطان پروستات موثرند. گوجه فرنگی دارای ماده ای ویتامین مانند به نام لیکوپین (lycopene) است که به عنوان یک آنتی اکسیدان (antioxidant) عمل کرده و با جلوگیری از آسیب دیدگی DNA در هسته مرکزی سلولها، خطر ابتلا به سرطان را کاهش میدهد. بهترین روش دریافت لیکوپین مصرف موادی چون گوجه فرنگی، گریپ فروت تو سرخ و هندوانه است و بهتر است تا حد امکان از انواع کمک غذایی آن استفاده نشود.

سلنیوم و ویتامین E

دانشمندان طی سالها تحقیق و مطالعه در زمینه تغذیه دریافته اند که مصرف روزانه سلنیوم معدنی یا ویتامین E و یا هر دو، میتواند از بروز سرطان پروستات جلوگیری کند. آزمایش طولانی مدت پیشگیری از سرطان پروستات با سلنیوم و ویتامین (E (SELECT که از سال 2001 آغاز و تا سال 2013 ادامه خواهد یافت، این توصیه را تایید میکند. توجه داشته باشید که استفاده از داروهای گیاهی یا مواد کمک غذایی بدون راهنمایی پزشک، به خصوص اگر شما از ترکیب داروهای بدون نسخه یا تجویز شده و داروهای گیاهی استفاده کنید میتواند خطر آفرین باشد. قبل از مصرف هرگونه دارو، داروی گیاهی یا مواد کمک غذایی با پزشک خود مشورت نمایید.

خطر سرطان پروستات

دلایل علاقه پزشکان به پیشگیری از سرطان پروستات واضح است. این سرطان در رده بندی موارد سرطان منجر به مرگ در مردان، پس از سرطان ریه، دومین رتبه را داراست. با این وجود سرطان پروستات تعداد بسیار زیادی از مردان را درگیر میکند که از این بیماری جان سالم به در میبرند. بنابر مرکز تحقیقات سرطان، یک پنجم مردان در ایالات متحده در طی زندگی خود به این بیماری مبتلا شده اند و تنها سه درصد از مردان آمریکایی در اثر سرطان پروستات درگذشته اند. اینکه درصد مبتلایان و درگذشتگان از این سرطان تا این اندازه متفاوت است، دلایل متعددی دارد که یکی از آنها پیشرفت بسیار کند سرطان پروستات است و مردان بسیاری با وجود این بیماری سالها زندگی میکنند و عده ای پس از درمان به کلی بهبود میابند.

هر شخص باید با در نظر گرفتن سن و شرایط عمومی سلامت و سوابق پزشکی خود، از بهترین و مناسبترین روش پیشگیری استفاده کند.

مشاوره سلامتی

تنظیم: مرکز مشاوره