طرق درمان بیماری گناه

حرص ، حسد ، بخل ، ریا ، فسق ، فجور و دیگر گناهان ذاتى انسان نیست بلکه عوارضى است که بر اثر یک سلسله عوامل خانوادگى یا اجتماعى یا معاشرتى گریبانگیر انسان مى شود .

از رسول حق (صلى الله علیه وآله وسلم) روایت شده : «کلُّ مَولود یولد عَلَى الْفِطْرَةِ حَتّى یَکونَ ابواه یهودانه وینصِّرانه » (عوالى اللئالى : 1 / 35 ) ؛ هر طفلى بر اساس بافت توحید و اسلام و نبوت و ولایت به دنیا مى آید . این پدر و مادر او هستند که او را در مدار یهودیت و نصرانیت قرار مى دهند .

معلم یا معاشر یا جامعه ى منحرف هم در ایجاد انحراف در انسان بسیار مۆثرند .

انسان بر اثر این عوامل دچار خطاى فکرى ، انحراف قلبى ، رذایل اخلاقى و سیئات عملى مى شود ، و این مجموعه جز یک سلسله بیمارى قابل علاج چیز دیگرى نیست . از نظر قرآن مجید از این بیمارى راه نجات هست و براى این مرض شفا مقرر است ، و این درد را داروى درمان وجود دارد .

یَا أیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْکم مَوْعِظَةٌ مِن رَبِّکمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدىً وَرَحْمَةٌ لِلْمُۆْمِنِینَ (یونس ( 10 ) : 57 )

اى مردم ! از جانب پروردگارتان موعظه اى به سوى شما آمد ، در این موعظه شفاى بیمارى درون شماست و هدایت و رحمت براى اهل ایمان .

این بیمارى از نظر قرآن مى تواند مورد مغفرت و رحمت خداوند قرار بگیرد :

« إِلاَّ الَّذِینَ تَابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِک وَأَصْلَحُوا فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ» (آل عمران : 89 )

مگر آنان که پس از ارتکاب معاصى توبه کردند و ظاهر و باطن خود را اصلاح نمودند و تبدیل به انسانى قابل قبول حق شدند ، همانا خداوند آمرزنده و رحیم است .

نا امیدى کفر است

زمانى که از طریق آیات حق و معارف اهل بیت (علیهم السلام) روشن شد که گناهان آشکار و پنهان ، و بیرونى و درونى جز یک بیمارى چیزى نیست و این بیمارى هم قابل درمان است ، و هم مى تواند در معرض مغفرت و عفو و پرده پوشى و رحمت خداوند قرار گیرد ، گنهکار باید همه جانبه براى بیرون آمدن از این چاه خطرناک مهلک و معالجه شدن از این بیمارى ، و اینکه بدون تردید مورد عفو و مغفرت و رحمت قرار مى گیرد امیدوار شود ، و به عنایت خداوند دلگرم گردد و با تکیه بر این امید مثبت ، به توبه ى جدى و بازگشت حقیقى ، و آشتى عاشقانه ، و جبران تمام گناهان گذشته ، و علاج این بیمارى و رفع این ورشکستگى اقدام نماید ، چرا که انجام این امور در قدرت و توان او هست ، و علاوه بر آن ، اقدام براى توبه و انابه و علاج این مرض ، و تأمین مایه هاى از دست رفته واجب است ، و ناامیدى و یأس و کسالت و دلسردى ، و شعار انحرافى و شیطانى « آب از سر ما گذشت چه یک نى ، چه صد نى » حرام و برابر کفر است .

« وَلاَ تَیْأَسُوا مِن رَّوْحِ اللَّهِ إِنَّهُ لاَ یَیْأَسُ مِن رَوْحِ اللَّهِ إِلاَّ الْقَوْمُ الْکافِرُونَ» (یوسف آیه 87 ) ؛ از رحمت خدا ناامید و مأیوس نباشید ، چرا که جز کافران از رحمت خدا ناامید نمى شوند .

البته کسى که در مدار امید به رحمت و عفو و مغفرت قرار مى گیرد ، لازم است وسایل و اسباب تحقق امید خود را از قبیل پشیمانى جدى از گناه ، ترک گناه ، جبران گذشته ، برگرداندن حق مردم به مردم ، به جاى آوردن عبادات ترک شده ، اصلاح حال و عمل و اخلاق را فراهم آورد ، که این امید همانند امید مثبت و امید صحیح کشاورزى است که در پاییز با زیر و رو کردن زمین ، و پاک کردن عرصه گاه کشاورزى از موانع و کاشتن دانه و آبیارى آن ، امید به سبز شدن دانه ، و برداشت محصول در ایام تابستان دارد .

امید اگر از ابزار و وسایل مربوط به خودش خالى باشد ، امیدى بى فایده و حالتى بى ثمر است ، همانند امید بستن مالک زمین به محصولات کشاورزى ، در حالى که براى زمین کارى انجام نداده و دانه اى در آن نیفشانده ، در روایتى بسیار مهم بدین صورت به امید غیر مثبت ، و امید غیر صحیح اشاره شده :

وقتى از حضرت صادق (علیه السلام) در رابطه با مردمى که آلوده به انواع گناهان هستند ، و در عین این آلودگى مى گویند : به رحمت و مغفرت و عفو خداوند امیدواریم ، و این برنامه تا رسیدن مرگ آنان ادامه دارد سۆال شد ، امام صادق (علیه السلام) فرمودند : اینان مردمى هستند گرفتار آرزو نه آراسته به امید ، کسى که به چیزى امید دارد ، براى به دست آوردنش اقدام لازم را انجام مى دهد ، و آن که از چیزى مى ترسد ، از آن دورى مى نماید(کافى : 2 / 68 ، باب الخوف و الرجاء )

بنابر گفتار امام ششم ، امیدوار به رحمت حق باید با ترک گناه ، و انجام عمل صالح ، و دست برداشتن از رذایل اخلاقى ، رحمت و عفو حق را جذب کند ، و ترسان از عذاب جهنم ، باید علل استحقاق عذاب را از سرزمین حیات خود ریشه کن نماید .

طبیبان معالج

زمانى که براى اهل گناه ثابت شد ، گناه مسأله اى ذاتى نیست ، بلکه همانند بیماریهایى که بر اثر یک سلسله علل عارض بدن مى شود ، نوعى از بیمارى است

که به دنبال امورى عارض بر قلب و نفس و ظاهر و باطن انسان مى گردد ، و چنانکه بیماریهاى بدن با مراجعه به طبیب و گرفتن نسخه و خوردن دارو قابل علاج است ، براى بیماریهاى معنوى هم طبیبان معالجى هست که با مراجعه به آنان ، و معرفت به دستوراتشان و عمل کردن به آن دستورات ، بیمارى از قلب و روح و اعضا و جوارح ریشه کن مى شود ، هر چند زیاد و سنگین و مزمن شده باشد ! طبیب این نوع از بیماریها ، خداوند مهربان و انبیا و امامان و علماى ربّانى هستند .

نسخه ى حق براى علاج گناه گنهکار قرآن و نسخه ى انبیا و امامان و علماى ربّانى ، گفتار حکیمانه و نصایح مشفقانه و مواعظ دلسوزانه ى آنهاست .

رسول خدا (صلى الله علیه وآله وسلم) در گفتارى خطاب به اهل گناه مى فرمایند:

أیُّهَا النَّاسُ اَنْتُم کالمَرْضَى ، وَرَبُّ العَالَمِینَ کالطَّبِیبِ ، فَصَلاحُ المَرضَى فِیمَا یَعْمَلُهُ الطَّبیبُ وَیُدَبِّرُهُ لاَ فِیمَا یَشْتَهِیهِ المَریضُ وَ یَقْتَرِحُهُ(عدة الداعى : 37) .

شما اى اهل گناه ! همچون بیماران هستید و پروردگار عالمیان چون طبیب است ، صلاح مریض در عمل و تدبیر طبیب است ، نه در اشتهاى بیمار و خواسته هاى او .

«قُلْ إِن کنْتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکمُ اللّهُ وَیَغْفِرْ لَکمْ ذُنُوبَکمْ وَاللّهُ غَفُورٌ رَحِیمٌ » (آل عمران ( 3 ) : 31 ) ؛ بگو اگر خدا را دوست دارید ، از من پیروى کنید ، که خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را بیامرزد ، و خداوند آمرزنده ى مهربان است .

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِن تَتَّقُوا اللّهَ یَجْعَل لَکمْ فُرْقَاناً وَیُکفِّرْ عَنکمْ سَیِّئَاتِکمْ وَیَغْفِرْ لَکمْ وَاللّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ (انفال ( 8 ) : 29 ) ؛ اى کسانى که ایمان آورده اید ! اگر خدا را در تمام امور زندگى پروا کنید ، خداوند به شما دیده ى بصیرت دهد تا بتوانید بین حق و باطل تمیز دهید ، و گناهان شما را بپوشاند و شما را بیامرزد که خداوند صاحب فضل عظیم است .

یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلاً سَدِیداً * یُصْلِحْ لَکمْ أَعْمَالَکمْ وَیَغْفِرْ لَکمْ ذُ نُوبَکمْ وَمَن یُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزاً عَظِیماً (احزاب ( 33 ) : 70 ـ 71 ) ؛اى مردمى که ایمان آورده اید ! تقواى الهى را مراعات کنید ، و سخن به صواب و حق گویید ، خداوند اعمال شما را اصلاح مى کند و گناهان شما را مى بخشد ، و کسى که خدا و رسولش را اطاعت کند به سعادت عظیم دست یافته است .

« یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّکمْ عَلَى تِجَارَة تُنجِیکم مِنْ عَذَاب أَلِیم * ُۆْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِی سَبِیلِ اللَّهِ بَأَمْوَالِکمْ وَأَنفُسِکمْ ذلِکمْ خَیْرٌ لَکمْ إِن کنتُمْ تَعْلَمُونَ * یَغْفِرْ لَکمْ ذُ نُوبَکمْ وَیُدْخِلْکمْ جَنَّات تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ وَمَسَاکنَ طَیِّبَةً فِى جَنَّاتِ عَدْن ذلِک الْفَوْزُ الْعَظِیمُ » (صف ( 61 ) : 10 ـ 12 ) .

اى کسانى که ایمان آورده اید ! آیا شما را به تجارتى دلالت کنم که شما را از عذاب دردناک نجات مى دهد ؟ به خدا و رسولش ایمان آورید ، و با مال و جان در راه خدا بکوشید ، این تجارت براى شما بهتر از هر تجارتى است اگر بدانید ، با این تجارت خداوند گناهان شما را مى بخشد و وارد بهشت هایى مى کند که زیر درختانش نهرها جاریست ، و در باغهاى عدن منازل پاکیزه به شما عنایت مى کند ، این همان سعادت بزرگ است .

إِن تُقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضاً حَسَناً یُضَاعِفْهُ لَکمْ وَیَغْفِرْ لَکمْ وَاللَّهُ شَکورٌ حَلِیمٌ (تغابن: 17 ) .

اگر براى خدا به بندگان نیازمند او قرض نیکو دهید ، خداوند آن را براى شما چند برابر مى نماید و گناهان شما را مى بخشد که خداوند پاداش دهنده و بردبار است .

وَالَّذِینَ عَمِلُوا السَّیِّئَاتِ ثُمَّ تَابُوا مِن بَعْدِهَا وَآمَنُوا إِنَّ رَبَّک مِن بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِیمٌ (اعراف : 153) .

آنان که مرتکب گناه شدند و پس از آن همه آلودگى ، به خدا بازگشته و ایمان آوردند ، همانا خداوند تو ، پس از توبه و ایمان آنان ، بخشنده و مهربان است .

فَإِن تَابُوا وَأَقَامُوا الْصَّلاَةَ وَآتَوُا الزَّکاةَ فَخَلُّوا سَبِیلَهُمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ ر َحِیمٌ (1) .

اگر اهل شرک دل از اعتقاد غلط خود برداشتند و رجوع به حق کردند و نماز برپا نمودند ، و زکات پرداخت کردند ، از آنان دست بردارید همانا خداوند آمرزنده ى مهربان است .

« وَآخَرُونَ اعْتَرَفُوا بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُوا عَمَلاً صَالِحاً وَآخَرَ سَیِّئاً عَسَى اللّهُ أَن یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ» (توبه: 120) .

و گروه دیگرى به گناهانشان اعتراف کردند ، و اعمال خوب و بد را به هم درآمیختند ، امید است خداوند توبه ى آنان را قبول کند ، همانا خداوند آمرزنده ى مهربان است .

از آیات شریفه اى که در سطور قبل گذشت ، استفاده مى شود اگر گنهکار بخواهد به عرصه گاه نورانى مغفرت و رحمت حق برسد ، و توبه ى او قبول درگاه خداوند شود ، و پرونده ى سیاه و ظلمانى اش به سپیدى معنوى و نور تبدیل گردد ، و از عذاب دردناک قیامت برهد باید این امور ملکوتى را که در نسخه ى شفابخش حق ، یعنى قرآن مجید آمده رعایت کند :

1 ـ اقتدا به روش و منش پیامبر (صلى الله علیه وآله وسلم)

2 ـ رعایت تقوا و خود نگهدارى از گناه

3 ـ گفتن به حق و صواب ، به وقت سخن گفتن

4 ـ اطاعت از خداوند

5 ـ اطاعت از رسول (صلى الله علیه وآله وسلم)

6 ـ ایمان به خدا

منبع :سایت عرفان