اجرای دقیق قوانین،می‌تواند مشكلات اساسی معلولان را كم كند
در سراسر ایران تعداد زیادی معلول وجود دارند. معلولان به عنوان اعضای جامعه افرادی هستند كه به حقوق و نیازهایشان كمی بی‌توجهی شده است. مناسب نبودن امكان و فضاهای شهری و وسایل حمل و نقل برای استفاده‌ی معلولان، امكان حضور آنها را در عرصه‌های اجتماعی تا حدودی سلب كرده است.
یك كارسناس در این‌باره معتقد است كه اجرای دقیق قوانین حمایت از حقوق معلولان می‌تواند زمینه را برای بهره‌مندی از استعدادهای برجسته‌ی این افراد در جامعه بیش از پیش فراهم كند.
«زهرا داور» حقوقدان و مدرس دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار حقوقی دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره قوانین مربوط به معلولان و چگونگی اجرای آنها، اظهار كرد: معلولین دارای شرایط ویژه هستند و در شرایط خاص زندگی می‌كنند طبیعتا علاوه بر حقوق عمومی، باید از یك سری حقوق خاص و ویژ‌ای برخوردار باشند،بدین معنی كه باید یك سری امكانات و امتیازات به آنها تعلق گیرد تا بتوانند وضعیت خودشان را با شرایط اجتماعی تا اندازه‌ای منطبق كنند.
این مدرس دانشگاه با بیان اینكه "هم در حقوق داخلی و هم در حقوق بین‌المللی برای معلولین حقوق ویژه‌ای پیش بینی شده است"، خاطرنشان كرد: در مكان‌های عمومی مثلا پارك‌ها باید معلولان بتوانند از مسیرهای خاص استفاده كنند و باید برای آنها علایم خاصی در معابر و خیابان‌ها نصب شود و شهرداری موظف است این علایم را نصب كند و مسیرهای خصصوی را برای معلولین اختصاص دهد، بنابراین تمامی این موارد در قوانین پیش بینی شده است تا معلولین بتوانند در شرایط بهتری به زندگی ادامه دهد و تمامی این موارد نشان دهنده‌ی این امر است كه جامعه‌ی معلولین طبیعتا باید مورد حمایت ویژه‌ی دولت‌ها قرار گیرد.
"هم در حقوق داخلی و هم در حقوق بین‌المللی برای معلولین حقوق ویژه‌ای پیش بینی شده است"، خاطرنشان كرد: در مكان‌های عمومی مثلا پارك‌ها باید معلولان بتوانند از مسیرهای خاص استفاده كنند و باید برای آنها علایم خاصی در معابر و خیابان‌ها نصب شود و شهرداری موظف است این علایم را نصب كند و مسیرهای خصصوی را برای معلولین اختصاص دهد، بنابراین تمامی این موارد در قوانین پیش بینی شده است تا معلولین بتوانند در شرایط بهتری به زندگی ادامه دهد
داور بیان كرد: علاوه به سازمانهای دولتی، نهادهای غیر دولتی نیز باید از حقوق معلولین دفاع كنند.
وی بحث آموزش عالی معلولین را حائز اهمیت دانست و بیان كرد: دانشگاه‌ها در بین پذیرش دانشجوهای خود، دانشجویان معلول را نیز می‌پذیرند و این پذیرش طبیعتا به دنبال خود یك سری ارائه خدمات را دارد. این ارائه خدمات اول باید توسط دانشگاه به عنوان یكی از متولیان و دوم توسط سازمان بهزیستی كه وظیفه‌ی اختصاصی رسیدگی به امور معلولین را دارد صورت گیرد.
این مدرس دانشگاه یادآور شد: تا سال گذشته شهریه این دانشجویان توسط بهزیستی پرداخت می‌شد و از سوی بهزیستی سرویس‌های ایاب و ذهاب قرار می‌دادند، مخصوصا برای دانشجویانی كه از نظر جسمی دچار معلولیت بودند، اما اخیرا بهزیستی دو حركت عجیب را انجام داده است، اول اینكه به دلیل كاهش بودجه، همانند گذشته شهریه‌ها را در حین ثبت نام پرداخت نمی‌كند، بلكه از خانواده‌ها می‌خواهد ابتدا آنها شهریه‌ها را بپردازند و در مرحله بعد سازمان بهزیستی با بررسی‌های لازم هزینه را پرداخت كند و دوم اینكه، ارائه خدمات ایاب و ذهاب دانشجویان معلول را كاهش دادند و این حركت با حق آموزش معلولین مغایرت دارد و در این زمینه باید منتظر پاسخ سازمان بهزیستی باشیم.
وی با بیان این كه باید مشكلات سازمان بهزیستی ریشه یابی شود، تصریح كرد: اگر مشكل سازمان بهزیستی كاهش بودجه است، این مشكل با نقض حقوق معلول برابر است دولت حق ندارد از بودجه معلولین كم كند و در واقع وظیفه دولت حمایت از معلولین است. كاهش بودجه و كاهش خدمات طبیعتا منطقی نیست و باعث می‌شود معلولین با مشكل مواجه شود و باید این موضوع پیگیری شود كه چه نهاد یا سازمانی مسئول رسیدگی به امور این افراد است. با توجه به اینكه این افراد باید تحت پوشش و حمایت بهزیستی باشند و دولت‌ها به هیچ عنوان نه در چهارچوب قانون اساسی و نه در چهارچوب قواعد داخلی و عرصه‌ی بین‌المللی حق كاهش امكانات را نسبت به این افراد ندارند.
ادامه تحصیل برای افراد معلول از نظر اجتماعی بسیار تاثیرگذار است، بنابراین باید تا آنجایی كه امكان دارد این شرایط را برای افراد فراهم كرد. حق حضور در اجتماع یكی از مهمترین حقوق برای معلولین است. بنابراین معلولین باید شرایط ویژه‌ای را فراهم كرد. البته شاید ما در این زمینه به این موضوع بسیار آرمانی نگاه می‌كنیم
داور با بیان اینكه اعتقاد ما این است كه دولت ما یك دولت خدمتگذار است، اظهار كرد: طبق این اعتقاد باید به شیوه‌ی عملكرد این دولت بپردازیم كه اگر در ارائه خدمات بهزیستی كاهشی به وجود آمده است، دلیل اصلی آن چیست؟ و اگر دولت توان ارائه این خدمات را ندارد ما از چه طریقی می‌توانیم به این افراد كمك كنیم. تا ارائه این خدمات به معلولین كم نشود.
این مدرس دانشگاه تصریح كرد: ممكن است بهزیستی دلایل قانع كننده‌ای را نسبت به این موضوع داشته باشد، و ما منكر این نمی‌شویم. اما معتقدیم كه این خدمات حتما باید انجام شود و در قالب اسناد بین‌المللی و قوانین داخلی نیز پیگیری‌های لازم را داشته باشیم. همچنین انجمن معلولین نیز در این زمینه باید راهكار ارائه دهند، زیرا هدف اصلی ما حل شدن مشكلات معلولین است.
وی با بیان اینكه ادامه تحصیل و ورود به جامعه برای معلولین بسیار مهم است" عنوان كرد: ادامه تحصیل برای افراد معلول از نظر اجتماعی بسیار تاثیرگذار است، بنابراین باید تا آنجایی كه امكان دارد این شرایط را برای افراد فراهم كرد. حق حضور در اجتماع یكی از مهمترین حقوق برای معلولین است. بنابراین معلولین باید شرایط ویژه‌ای را فراهم كرد. البته شاید ما در این زمینه به این موضوع بسیار آرمانی نگاه می‌كنیم.
این حقوقدان افزود: حق آموزش، به موجب قانون اساسی، حق هر فردی است، معلولیت‌های جسمی سبب می‌شود این افراد از یك سری حقوق اجتماعی محروم شوند، بدین معنی كه آن امكاناتی كه افراد عادی دارند، طبیعتا معلولین نمی‌توانند داشته باشند، در یك بعد عمومی دولت موظف به ارائه خدمات برای معلولین است، در یك بعد همراهی نیز سازمانهای مردم نهاد می‌توانند كمك‌هایی را به معلولین برسانند، حتی سازمانهای ملی موظف‌اند در این زمینه به متولی اصلی ارائه خدمات كه همان دولت است یاری برسانند.
منبع : ایسنا
