چگونه سارتر بخوانیم؟
یادداشتی در معرفی کتاب «چگونه سارتر بخوانیم»
خواندن آثار متفکران بزرگ، کاری است که برای انجام دادن آن، اندکی بیش از معمول باید جسارت و شهامت به خرج داد. گاهی گذشته از آشنایی با اندیشه و گرایش فکری یک متفکر باید با سبک نوشتار و شیوه پردازشهای فکری وی نیز آشنا بود؛ به هررو، برای درست فهمیدن اندیشه یک متفکر، راههای پیچیدهای پیش روی ما هست. برای تحقق منظور فوق، تا به حال روشهای فراوانی آزموده شده است. از جمله اینکه بسیاری نویسندگان، به نوشتن شرححال خود یا متفکری در حیطه شناخت و تخصص خود دست زدهاند یا عدهای خوانش مستقیم آثار متفکران را پیشنهاد کردهاند و آن را بهترین راه برای فهم اندیشه وی دانستهاند. به هر حال این مساله، همواره امری جدی در زمینه خوانش و تحلیل و نقد و بررسی آثار متفکران بزرگ بوده و هست.
یکی از بهترین منابعی که برای آشنایی با طرز خوانش و فهم اندیشه و آثار برخی متفکران سرشناس تهیه شده، مجموعهای است تحت عنوان «چگونه... بخوانیم.» مجموعهای که تحت نظر سایمون کریچلی و توسط نویسندگان خبره و مسلط به موضوع نوشته شده است.» چگونه سارتر بخوانیم یکی از کتابهای این مجموعه است که به قلم رابرت برناسکونی نوشته شده و با ترجمه نادر فتورهچی و علیرضا علیخانیفرد توسط نشر رخداد نو به چاپ رسیده است.
کتاب یاد شده، مانند کلیشههای کلاسیک گذشته، به معرفی متفکر مورد بحث و گفتار درباره وقایع زندگی وی نپرداخته است بلکه به شیوهای جدید، خواننده را با ماجراهای زندگی و افقهای اندیشه اندیشمند آشنا میکند: در کتابهای این مجموعه، منتخبی از آثار متفکر مورد بحث در کنار هم و به شکلی منسجم و در عین حال تفکیک شده، گنجانده شده است، به طرزی که خواننده با سیر تحول فکری و اندیشه و آثار یک اندیشمند آشنا شود و اطلاعات بنیادی، یعنی آنچه برای چنین معرفتی ضروری و لازم است را برای خوانش و فهم آثار متفکر بهدست آورد.
«چگونه سارتر بخوانیم» که در 136 صفحه، در قطع رقعی به چاپ رسیده، شامل مطالب به هم پیوسته و منسجمی است که با خواندن آن، خواننده نه تنها با اندیشه و آثار ژان پلسارتر، بلکه با خط سیری از وقایع مهم و فعالیتهای وی در طول زندگیاش آشنا میشود. این کتاب به خواننده این فرصت را میدهد که با مطالعه حجمی اندک، درکی وسیع از چرایی و چگونگی رشد غولآسا و خط سیر بزرگ شدن این نویسنده، کنشگر و فیلسوف فرانسوی به دست آورد.
«چگونه سارتر بخوانیم» که در 136 صفحه، در قطع رقعی به چاپ رسیده، شامل مطالب به هم پیوسته و منسجمی است که با خواندن آن، خواننده نه تنها با اندیشه و آثار ژان پلسارتر، بلکه با خط سیری از وقایع مهم و فعالیتهای وی در طول زندگیاش آشنا میشود.
ژان پلسارتر، این فیلسوف اگزیستانسیالیست، دارای شهرت جهانی است و در مقامی فراتر از یک نویسنده یا یک فیلسوف با مواضع سیاسی رادیکال قرار دارد. او از آن دسته اندیشمندانی است که برای فهم اندیشه و آثارش باید چندین منزل مقدماتی را طی کرد. کتاب «چگونه سارتر بخوانیم» یکی از بهترین آثار برای دستیابی به مقدمات لازم برای شناخت خطوط اصلی اندیشههای سارتر است. از آثار مهم ژان پلسارتر میتوان به رمان فلسفی «تهوع»، نمایشنامههای «شیطان و خدا»، «گوشهنشینان آلتونا» و کتاب «هستی و نیستی» اشاره کرد. وی در طول عمر سیاسی خود در اندیشه و عمل، مواضعی رادیکال و معطوف به نقد وضع موجود و گونهای تحولخواهی را در پیش گرفته و به گروههای چپ تندرو دلگرمی داده بود.
کتاب «چگونه سارتر بخوانیم» در 11 بخش تالیف و تدوین شده است. بخش یازدهم گاهشمار زندگی سارتر است که به انضمام دو بخش، یکی منابع برای مطالعه بیشتر و دیگری نمایه، منتشر شده است. این فصول هرکدام به نوبه خود بر ارزش کاربردی کتاب افزودهاند.
با توجه به کم و کیف آثاری که درباره ژان پلسارتر وجود دارد، این کتاب از آثار مفید و قابلتوجهی است که در دسترس دانشجویان، پژوهندگان و علاقهمندان به این متفکر قرار گرفته است.
«چگونه سارتر بخوانیم» با ترجمهای روان و شیوا به چاپ رسیده و این امر بر ارزش اثر افزوده است. در پایان یادآوری میکنم که از این مجموعه کتابهای دیگری درباره نیچه، فروید، داروین و چند متفکر سرشناس دیگر تالیف شده است که به لحاظ روش، تدوین و محتویات، شبیه کتاب موردنظر ما هستند. اما ما در این سطور، تنها به معرفی «چگونه سارتر بخوانیم» پرداختهایم. در یک واکنش فشرده میتوان گفت که این کتاب اثری است مختصر و مفید که مطالعه آن برای علاقهمندان و محققان حوزه فلسفه و اندیشه معاصر خالی از فایده نخواهد بود.
بخش کتاب و کتابخوانی تبیان
منبع: روزنامه شرق- کیان رضوی