مهریه شما شرعی است؟

روایت است که مردی پیش حضرت علی(ع) رفت و گفت که می خواهم ازدواج کنم اما پولی برای مهریه ندارم. حضرت فرمودند در کیسه ات چه داری؟ مرد گفت دو مشت گندم. امام به مرد گفتند که یک مشت از آن را مهر همسرت کن و او را به عقد خود درآور. این روایت نشان می دهد که مهریه زن باید بخشی از دارایی مرد در زمان ازدواج باشد به طوری که در لحظه جاری شدن عقد بتواند آن را بپرداخت کند.

مهریه در حدیث

امام صادق علیه‏السلام می فرمایند: أمّا شُؤمُ المَرأةِ فكَثرَةُ مَهرِها وعُقوقُ زَوجِها . (شومى و ناخجستگى زن، زیاد بودن مهریه او و نافرمانى از شوهرش مى‏باشد.)/ معانی الأخبار

از امیرالمؤمنین علی علیه السلام هم در وسائل الشیعه آمده است: لا تغالوا بمهور النساء فتکون عداوة. یعنی مهریه زنها را سنگین نگیرید که موجب کدورت و دشمنی گردد.

تا این جا این توصیه ها بیشتر متوجه خانم هایی بود که مهریه سنگین انتخاب می کنند. اما این حدیث از امام صادق علیه السلام را هم آقایان باید به خاطر داشته باشند که در فروع کافی آمده است: من امهر مهرا ثم لا ینوی قضاءه کان بمنزلة السارق. یعنی: کسی که مهریه‏ای (برای زن قرار دهد) و قصدش این باشد که به او ندهد او همانند دزد است.

نظر علما چیست؟

چند وقت پیش آیت الله مکارم شیرازی در یکی از جلسات درس خارج خود قوانین مهریه را خلاف شرع دانستند و این طور توضیح دادند.

«مهریه های امروزی از 3 بابت خلاف شرع هستند: اول به دلیل به زندان افتادن مردان معسر (با بضاعت مالی اندک و ناتوان در پرداخت مهریه). چرا که اثبات پول نداشتن در پرداخت مهریه لازم نیست؛ نباید اعسار ثابت شود و فرد زندان برود تا ثابت کند که معسر است این خلاف شرع است؛ شما باید ثابت کنید که پول دارد و مهریه نمی دهد و اگر ثابت شد با وجود توانایی مهریه را نمی پردازد در این صورت باید به زندان برود.، دوم به دلیل تمکین نکردن زنان از شوهر بعد از قسط بندی مهریه. چون اگر ثابت شد کسی معسر است و اعسارش ثابت و مهریه تقسیط شود سکه اول را که پرداخت کرد، زن باید تمکین کند.

و سوم این که مردان هنگام عقد ازدواج ته دلشان قصدی برای پرداخت مهریه ندارند. از آنجایی که برای عقد قصد جدی شرط است بنابراین جوانی که دانشجو است و برای عقدش زیر بار قرض رفته است مطمئنا پولی ندارد که بخواهد مهریه را عندالمطالبه بپردازد و با وجود تعهدی که کرده است قصد جدی برای پرداخت این مهریه از قبل نداشته است بنابراین زندانی کردن این فرد خلاف شرع است.»

آیت الله مکارم معتقدند مسئله زندانی کردن، اثبات اعسار مرد و پس از آن، تقسیط بدهی مهریه تا 110 سال، در عین مضحک بودن، قانون است و برخی قوانین مهریه آبروی اسلام را می برد.

به همین دلیل هم ایشان از دو قوه مقننه و قضاییه درخواست کردند تا این خلاف های شرعی را که به واسطه ازدواج در کشور اتفاق می افتد اصلاح کنند.

البته تا این لحظه نه قوه قضائیه در این باره تصمیمی گرفته و نه قوه مقننه. شاید باید ماجرا را در مجلس بعدی پیگیری کنیم!

فاطمه ایمانی

بخش کلوب ازدواج تبیان