فضيلت ماه رجب و مناسبت‏هاي مهم آن - فضیلت ماه رجب و مناسبت های مهم آن نسخه متنی

فضيلت ماه رجب و مناسبت‏هاي مهم آن

استاد سيد محمد جواد مُهري

ماه رجب، آغاز پرفضيلت‏ترين سه ماه سال است (رجب، شعبان و رمضان) كه هر سه ماه از مقام والايي در ميان ديگر ماه‏هاي سال برخوردارند. گو اين كه اين ماه، حتي در جاهليت نيز مورد احترام زيادي بوده و آن را حرام مي‏ناميدند زيرا جنگ و كارزار را نيز در اين ماه ناروا و ممنوع مي‏دانستند. و چون به احترام ماه رجب، تمام سلاح‏ها بر زمين گذاشته مي‏شد، آن را «اصم» نيز نام‏گذاري كرده‏اند.

رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در فضيلت اين ماه چنين مي‏فرمايد: «الا إن رجب شهر الله الأصم و هو شهر عظيم و انّما سمي الأصم لأنّه لايقارنه شهر من الشهور حرمة و فضلاً عند الله تبارك و تعالي».

«ألا انّ رجب و شعبان شهراي و رمضان شهر امّتي».

«ألا و من صام من رجب يوما ايمانا و احتسابا استوجب رضوان الله الاكبر و أطفي صومه في ذلك اليوم غضب الله».

اي مردم بدانيد كه ماه رجب ماه «اصم» خداوند است و همانا ماهي است بس عظيم و بزرگ و علت نام‏گذاري اين ماه به «اصم» اين است كه هيچ ماهي از ماه‏هاي سال از نظر فضيلت و حرمت نزد خداي تبارك و تعالي، به آن نمي‏رسد.

هان! ماه رجب و ماه شعبان دو ماه من‏اند و ماه رمضان ماه امّتم.

هان! هر كه يك روز از ماه رجب را با ايمان و براي رضاي خدا روزه بدارد، به نعمت رضوان بزرگ الهي نايل آيد، و روزه‏اش در آن روز خشم خداوند را فرو مي‏نشاند.

و آن چه بيش‏تر بر عظمت و احترام اين ماه افزوده است، مناسبت‏هاي آن است كه در رأس آن‏ها عيد بزرگ مبعث رسول اكرم ـ صلي الله عليه و آله و سلم ـ (27 رجب) و عيد ميلاد اميرالمؤمنين مولاي متّقين علي بن ابي‏طالب عليه افضل الصلاة والسلام (13 رجب) مي‏باشد.

(13 رجب) روز ولادت اميرالمؤمنين عليه السلام:

حضرت اميرالمؤمنين روز 13 رجب و 33 سال قبل از هجرت در كعبه ـ خانه خدا ـ به دنيا آمد. او نخستين و آخرين كسي است كه در كعبه زاده مي‏شود.

حافظ گنجي شافعي در الكفاية خود در اين باره مي‏گويد:

اميرالمؤمنين علي بن ابي‏طالب در مكه در بيت الله الحرام، شب جمعه 13 رجب، 33 سال پس از عام الفيل، متولد شد. هيچ كس جز او در خانه خدا به دنيا نيامده و نخواهد آمد و همين براي تعظيم مقام والايش كافي است.

شيخ صدوق در مورد ولادت امام علي عليه السلام چنين مي‏گويد:

يزيد بن قعنب مي‏گويد: من همراه با عباس بن عبدالمطلب و گروهي از بني عبدالعزي در برابر خانه خدا نشسته بوديم. ناگهان فاطمه بنت اسد به كنار خانه خدا آمد، در حالي كه 9 ماه از مدت حمل او به علي بن ابي‏طالب مي‏گذشت. درد زايمان بر او عارض شد، دست‏ها را به دعا بلند كرد و با خداي خود چنين مناجات نمود:

«پروردگارا! من به تو و پيامبران و كتاب‏هايي كه از سوي تو نازل شده است ايمان دارم و سخن جدّم حضرت ابراهيم خليل را گواهي مي‏دهم؛ همان كسي كه اين بيت عتيق را ساخت، پس به حق آن كس كه اين خانه را بنا كرد و به حق جنيني كه در شكم دارم، زايمان را بر من آسان فرما.»

يزيد بن قعنب ادامه مي‏دهد:

ناگاه ديديم پشت كعبه شكافته شد و فاطمه بنت اسد به درون خانه خدا وارد شد و از ديدگانمان پنهان ماند، سپس ديوار خانه به هم آمد! رفتيم كه قفل را باز كنيم تا از حقيقت قضيه آگاه گرديم ولي قفل خانه خدا باز نشد كه نشد. دانستيم كه اين امري است الهي.

سه روز بر اين منوال گذشت، در روز چهارم مادر علي ـعليه‏السلام ـ در حالي كه او را بر دست خود گرفته بود، از خانه خارج شد و چنين گفت:

«اني فضّلت علي من تقدمني من النساء لأن آسية بنت مزاحم عبدت الله عزوجلّ سرّا في موضع لايحبّ ان يعبدالله الاّ اضطرارا و انّ مريم بنت عمران هزت النخلة اليابسة بيدها حتي أكلت منها رطبا جنيّا و اني دخلت البيت الحرام فاكلت من ثمار الجنة و أوراقها فلما أردت أن أخرج، هتف بي هاتف: يا فاطمه! سمّيه عليا فهو علي والله العلي الأعلي يقول: اني شققت اسمه من اسمي و أدبته بأدبي و وقفته علي غامض علمي و هو الذي يكسر الاصنام في بيتي و هو الذي يؤذن فوق ظهر بيتي و يقدسني و يمجدني فطوبي لمن احبّه و أطاعه و ويل لمن ابغضه و عصاه».

همانا بر بانواني كه پيش از من بودند، برتري دارم زيرا آسيه دختر مزاحم در پنهاني و در جايي كه نبايد خدا را عبادت كنند، به پرستش و عبادت خدا مي‏پرداخت و مريم دختر عمران، درخت خشك خرما را تكان داد تا از آن رطب تازه بچيند و بخورد، و اما من در خانه خدا وارد شدم (و مهمان او گشتم) و از ميوه‏ها و برگ‏هاي بهشتي تناول كردم و هنگامي كه خواستم از خانه بيرون آيم، هاتفي مرا ندا داد كه: اي فاطمه! فرزندت را «علي» نام گذار چرا كه او علي و بزرگ است و خداي علي اعلي مي‏فرمايد: من نام او را از نام خود برگرفتم و او را به آداب خود ادب كردم و بر پنهاني‏هاي علمم آگاه ساختم. او كسي است كه بت‏ها را در خانه‏ام مي‏شكند. او كسي است كه بر پشت بام خانه‏ام اذان مي‏گويد. او كسي است كه مرا بسيار ستايش و تمجيد مي‏كند. پس خوشا به حال كساني كه او را دوست داشته باشند و اطاعتش كنند و واي بر كساني كه او را دشمن داشته و مخالفتش نمايند.

(امالي صدوق ـ ص80)

نه تنها شيعيان بر اين مطلب اتفاق نظر دارند، كه بسياري از مورخان و محدّثان و علماي اهل سنت نيز بر اين مطلب اذعان مي‏نمايند و گواهي مي‏دهند كه علي زاده كعبه است و جز او كسي در خانه خدا متولّد نشده و نخواهد شد. اين فضيلت مانند بسياري از فضايل ديگر، مخصوص علي است و هيچ كس در آن‏ها شريك نمي‏باشد، چه او نور خدا و كلمه خدا و پرچم هدايت خدا است. او مظهر حق تعالي است در جهان دنيا و جامع تمام كمالات و فضايل معنوي است. او برترين و بافضيلت‏ترين انسان روي زمين ـ پس از رسول خدا(ص) ـ است.

ابن عباس گويد:

روزي رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ با مردم سخن مي‏گفت، در ضمن سخنانش فرمود:

اي مردم! كيست كه سخنش از سخن خداو ند بهتر و درست‏تر باشد؟ اي مردم! همانا خداوند به من دستور داده است كه علي را به عنوان پيشوا، امام، خليفه و وصيّ خود به شما معرّفي كنم و او را برادر و وزير خود قرار دهم.

اي مردم! علي پس از من باب هدايت و دعوت كننده مردم به سوي خداوند مي‏باشد. علي، پارساترين و برگزيده‏ترين مؤمنان است «و من أحسن قولا ممّن دعا الي الله و عمل صالحا و قال إنني من المسلمين» و چه كسي سخنش ارزشمندتر است از آن كس كه مردم را به سوي خدا فرا مي‏خواند و كارهاي شايسته انجام مي‏دهد و مي‏گويد: من از مسلمانانم.

اي مردم! علي از من است. فرزندان علي فرزندان من هستند، و او همسر دختر عزيزم است.

فرمان او فرمان من و نهي او نهي من است. پس اي مردم، بر شما باد به طاعت و فرمان‏برداري از او و زنهار از نافرماني و مخالفتش چرا كه اطاعتش، اطاعت من و نافرمانيش، نافرماني من است.

اي مردم! علي صدّيق اين امت و فاروق آن است . و علي محدّث و سخن‏گوي اين امت است. علي هارون، يوشع، آصف و شمعون امت است. علي الگوي هدايت و كشتي نجات و طالوت امت و ذوالقرنين آن است.

اي مردم! علي آزمايش خداوند بر مردم است و علي حجّت بزرگ پروردگار است. علي آيت عظماي الهي و پيشواي هدايت و عروة الوثقي دين است.

اي مردم! علي با حق و حق با علي است و علي زبان گوياي حق است.

اي مردم! علي قسيم الجنة والنار (قسمت كننده بهشت و دوزخ) است. هيچ يك از شيعيان و پيروانش به جهنم نمي‏روند و هيچ يك از دشمنانش از جهنم رها نمي‏شوند و همانا هيچ يك از دشمنانش به بهشت ره نمي‏يابند و هيچ يك از پيروانش از بهشت دور نمي‏شوند.

اي ياران و اصحاب من! من ناصح و خيرخواه شما هستم و هم اكنون رسالت و پيغام خدايم را به شما رساندم ولي چه كنم كه شما ناصحان را دوست نمي‏داريد؟!

اين عيد سعيد را به مقام شامخ حضرت وليّ اللّه الاعظم أرواحنا لتراب مقدمه الفداء، تهنيت عرض مي‏كنيم و اين روز فرخنده را به تمام پيروان و علاقمندان و شيعيان آن حضرت به ويژه ملت فداكار ايران كه افتخار پيروي از وجود مقدسش را دارد، تبريك مي‏گوييم و اميدواريم خداوند ما را جزء شيعيان واقعي آن حضرت قرار دهد و در روز تقسيم بهشت و دوزخ، ما را جزء ساكنان بهشت برينش به حساب آورد، هر چند لياقت همنشيني با آن انوار الهيه را نداشته باشيم، زيرا بي‏گمان ما محبّ و علاقمند او و فرزندان معصوم و مطهّرش هستيم و چنان كه پيامبر مي‏فرمايد: «المرء مع من أحبّ» پس بارالها ما را با هر كه دوست داريم محشور فرما.

يك بار ديگر اين عيد بزرگ را به مقام معظّم رهبري و ملت و امت اسلامي تبريك و تهنيت عرض مي‏كنيم.

مناسبت‏هاي ديگر ماه:

فهرست وار مناسبت‏هاي ديگر ماه بزرگ رجب را مي‏شمريم:

ـ اول رجب: سالروز ولادت پيشواي پنجم، حضرت امام محمد باقر ـ عليه السلام ـ است كه در نخستين روز از ماه رجب سال 57 هجري در مدينه منوّره به دنيا آمد. آن حضرت چهار سال از عمر مباركش را با جدّ بزرگوارش امام حسين ـ عليه السلام ـ گذراند و 35 سال با پدرش امام سجاد عليه السلام. و پس از شهادت پدر، 18 سال زندگي كرد كه مدت امامت آن حضرت را تشكيل مي‏دهد.

امام باقر ـ عليه السلام ـ در روز هفتم ذي حجّه از سال 114 هجري در سن 57 سالگي به شهادت رسيد.

روز ولادت آن بزرگوار را به عموم شيعيانش تبريك و تهنيت مي‏گوييم.

ـ دوم رجب: امام علي بن محمد الهادي عليهما السلام، دهمين امام و پيشواي شيعيان در روز دوم رجب يا پنجم رجب از سال 212 يا 214 هجري در روستايي به نام «بصريا» نزديك مدينه منوره به دنيا آمد. و طبق برخي روايات در روز سوم رجب يا 25 جمادي الثاني از سال 254 هجري در سامرا به شهادت رسيد. امام هادي ـ عليه السلام ـ 6 سال و 5 ماه همراه با پدر زندگي كرد و پس از شهادت پدر 33 سال زيست كه مدت امامتش مي‏باشد.

روز ولادت حضرتش را به شيعيانش تبريك، و روز وفاتش را تسليت مي‏گوييم و اميدواريم خداوند ما را با آن حضرت محشور فرمايد.

ـ دهم رجب : امام نهم، حضرت محمد بن علي الجواد عليهماالسلام در روز جمعه دهم ماه رجب از سال 195 هجري به دنيا آمد. آن حضرت در سن 8 يا 9 سالگي به امامت رسيد و 17 سال مدت امامتش به طول انجاميد، يعني عمر مباركش از 26 سال تجاوز نمي‏كند. ولي به هر حال سنّ و سال براي آن بزرگواران و پيشوايان معصوم مطرح نيست، چه اين كه آن‏ها برگزيدگان خدايند و از آغاز تولد، انسان كامل هستند «و آتيناه الحكم صبيّا».

امام جواد روز ششم ذي حجّه يا به قولي در روز آخر ماه ذي‏قعده ازسال 220 هجري به شهادت رسيد.

روز ولادت اين امام معصوم بر همه پيروانش مبارك باد.

ـ 25 رجب : در اين روز، هفتمين اختر تابناك آسمان امامت و ولايت حضرت امام موسي كاظم ـ عليه السلام ـ در سن 55 سالگي در سال 183 در زندان سندي بن شاهك ـ لعنة الله عليه ـ و به دستور هارون الرشيد عباسي ـ لعنة الله عليه ـ به شهادت رسيد.

امام كاظم ـ عليه السلام ـ كه معروف به باب الحوائج است 55 سال مدت عمر مباركش مي‏باشد كه 25 سال آن دوران امامتش است.

فرا رسيدن روز شهادت آن حضرت كه روز غم و اندوه مسلمين است را تسليت مي‏گوييم و اميدواريم اين باب الحوائج ما را در روزي كه «لاينفع مالٌ و لابنون» است، دست ما را بگيرد و شفاعتمان كند، آمين رب العالمين.

ـ 27 رجب : يكي از بزرگ‏ترين اعياد اسلامي است. روزي است كه رسول خدا به پيامبري مبعوث شد و وحي بر آن حضرت نازل گشت. امروز روز ولادت اسلام است و روزي است كه مردم از ظلمات بيرون آمدند و به نور پيوستند، لذا بر امت است كه امروز را در سراسر جهان جشن بگيرند و شادماني كنند؛ جشني بزرگ كه سزاوار اين روز بسيار بزرگ باشد.

«هو الذي بعث في الأميين رسولاً منهم يتلو عليهم آياته و يزكّيهم و يعلّمهم الكتاب والحكمة و ان كانوا من قبل لفي ضلال مبين».

حضرت اميرالمؤمنين ـ عليه السلام ـ دوران بعثت را چنين تعريف مي‏كند:

«پيامبر در حالي برانگيخته شد كه مردم در فتنه‏ها و آشوب‏ها و سرگرداني‏هاي دوران جاهليت گرفتار بودند، همان فتنه‏ها كه طناب خانه دين را مي‏گسست و ستون‏هاي ساختمان يقين را درهم مي‏ريخت. در اصل دين اختلاف افتاده و مطلب بر مردم مشتبه شده بود، آن سان كه راه رهايي از آن حيرت‏ها و سردرگمي‏ها تنگ شده و مصدر هدايت و راهنمايي از ديدگانشان مخفي مانده بود.

پس راه حق گمنام و كوري ضلالت، جهان را فراگير شده بود. خداوند و پروردگار خود را نافرماني مي‏كردند و شيطان دور شده از رحمت الهي را اطاعت مي‏نمودند. ايمان از ميان رفته بود و ستون‏هايش درهم ريخته و نشانه‏هايش ناشناخته مانده و راه‏هايش فرسوده و جاده‏هايش برطرف شده بود. شيطان را فرمان مي‏بردند و در راه‏هايش گام مي‏نهادند و به آبخورهايش سر مي‏زدند و شيطان پرچم‏هاي خود را توسط آنان برافراشته مي‏كرد. در فتنه‏هايي كه مردم را پايمال نموده و همگي در آن سرگردان و گرفتار آمده بودند...»(نهج البلاغه، خطبه2)

اين روز بسيار فرخنده و عيد سعيد را به عموم مسلمين به ويژه برادران و خواهران مسلمان ايران كه افتخار پيروي صادقانه از رسول‏الله را دارند، تبريك و تهنيت فراوان عرض مي‏كنيم.

مبارك باد بر ملت ايران اين عيد بزرگ اسلامي.

قطره به پيش دريا

دكتر قاسم رسا