هشدار : گناهتان را کوچک نشمارید
هرگاه بندهاى گناه خود را بزرگ بداند، گناهش در نزد خدا کوچک مىشود. و چون بندهاى گناه خود را کوچک بشمرد گناهش در نزد خدا بزرگ مىشود. زیرا وقتى انسان گناه خود را بزرگ ببیند، حالت نفرت و ناخشنودى از گناه در قلبش ایجاد مىشود، و همین حالت از تأثیرات شدید گناه جلوگیرى مىکند.
همه ما به طور نسبی خوب و بد و گناه و صواب را می شناسیم، اما این شناخت لزوما به معنای عمل به دانسته هایمان نیست، عده ای از ما علی رغم اینکه می دانیم که مثلا فلان کار خوب نیست انجامش می دهیم و دلمان به دریای رحمت خدا خوش است که خداوند خیلی مهربان است و این خطاهای کوچک ما را نادیده می گیرد، بله حرفی در این نیست ولی خب اگر ایرادی نداشت که خداوند متعال خود نمی فرمود انجام ندهید، باید دید حکمت اینکه ما از خیلی اموری که به نظرمان جزئی می آید بازداشته شده ایم چیست؟
در ابتدا باید گفت این قبیل توجیهات ما به این خاطر است که دوست داریم گناهی را که به انجام آن عادت کرده ایم تکرار کنیم در این صورت باید به خودمان این حقیقت را گوشزد کنیم که این نقطه آغاز سقوطمان است.
در کتاب شریف کافى از امام صادق (علیه السلام) روایت مىکند: هیچ گناهى با اصرار صغیره نیست، و هیچ گناهى با استغفار کبیره نیست.
و مىفرماید: نه به خدا قسم، خدا هیچ طاعتى را در حال اصرار بر یکى از گناهان نمىپذیرد .
اصرار بر گناه را به بى آبى تشبیه کردهاند که بطور مداوم قطره قطره بر سنگى بچکد، این آب بالأخره در سنگ اثر مىکند. و به همین دلیل پیامبر اکرم (صلىالله علیه و آله و سلم) فرمود: بهترین عملها با دوامترین اعمال است اگرچه کم باشد. و این شامل ضد آن هم می شود دوام در گناه هم مخرب است.
گناهکار و کوچک شمردن گناه
هرگاه بندهاى گناه خود را بزرگ بداند، گناهش در نزد خدا کوچک مىشود. و چون بندهاى گناه خود را کوچک بشمرد گناهش در نزد خدا بزرگ مىشود. زیرا وقتى انسان گناه خود را بزرگ ببیند، حالت نفرت و ناخشنودى از گناه در قلبش ایجاد مىشود، و همین حالت از تأثیرات شدید گناه جلوگیرى مىکند. اما وقتى گناه را کوچک شمرد، معلوم مىشود به این گناه انس و الفتى دارد، و همین انس باعث مىشود که گناه شدیدترین اثرات را در قلب باقى بگذارد، و آن را تاریک کند.
و همان طور که مىدانید نورانى کردن قلب توسط عبادات مطلوب، و ظلمانى کردن آن توسط گناهان ممنوع است. و به همین خاطر است که بنده به خاطر کارهایى که در حال غفلت انجام مىدهد مؤاخذه نمىشود.
در حدیث است که: مؤمن گناه خود را چون کوهى بالاى سر خود مىبیند و هراس آن دارد که بر رویش سقوط کند. ولى منافق گناه خود را چون پشهاى مىبیند که بر دماغش نشسته و آن را فرارى کرده است .
از امام صادق (علیه السلام) است که: رسول الله (صلىالله علیه و آله و سلم) فرمود: از گناهان تحقیر شده - کوچک شمرده شده - پرهیز کنید که آنها هرگز بخشیده نمىشوند .
عرض شد: گناهان تحقیر شده چگونه گناهانى هستند؟
فرمود: گناهى که صاحبش بعد از ارتکاب بگوید: خوشا به حالم اگر غیر از این گناهى نداشته باشم .
امام کاظم (علیه السلام) مىفرماید: هیچ گاه خیر زیاد را زیاد نشمرید، و هیچگاه گناه کم را کم نشمرید، زیرا گناهان کوچک جمع مىشوند تا زیاد شوند. و در پنهانى از خدا بترسید تا بتوانید منصف باشید .
به هر اندازه بندهاى از گناه صغیرهاش خوشحال شود، به همان اندازه گناهش بزرگتر و تأثیرش در ظلمانى کردن قلب بیشتر مىشود، تا کار به جائى مىرسد که بعضى گناهکاران به گناه خویش افتخار مىکنند. مثلاً کسى که با دیگرى مناظره کرده مىگوید: دیدى چه رسوایش کردم؟
گناهان همگى مهلک و کشندهاند، و سزاوار است کسى که مرتکب گناه مىشود، از اینکه دشمنى چون شیطان بر او غلبه یافته محزون و متأسف باشد. زیرا مریضى که از شکستن ظرف دارویش خوشحال مىشود - چون از رنج دارو رسته و دیگر مجبور نیست دارو بخورد - به شفایش امیدى نیست.
مغرور بودن به عیب پوشی خدا
این بی تفاوتی که ما نسبت به گناهان مرتکب شده خود داریم به خاطر طمع به رحمت پروردگار است، دقت داشته باشید که طمع کردن در رحمت او با امید به رحمتش که همراه توبه و انابه و سعی در جبران است تفاوت دارد با اینکه کسی گناه می کند و خوشحال است به لب غلط کردمی می گوید و گمان می کند تمام شد و رفت، نه این خبرها نیست .
اینکه گناهکارى به پرده پوشى خدا بر گناهانش اهمیت ندهد، و حلم و مهلت دادن او را سبک بشمرد، و نداند که خدا بر او غضب کرده و به همین خاطر مهلتش مىدهد تا گناهان بیشترى را مرتکب شود. و گمان کند که خدا به او عنایت کرده که توانسته است گناهى مرتکب شود. منشأ این حالت این است که از عقاب خدا غافل و از کمینگاه هاى غرور بىخبر است.
خداوند متعال اگر رحیم هست قهار هم هست رحمت دارد خشم هم دارد ،خداوند مهلت می دهد اما فراموش نمی کند زنهار تا از این مهلت چگونه استفاده کنیم سریع تر توبه کنیم و به آغوش امن پرودرگار برگردیم یا با امروز فردا کردن ها کوچک شمردن خطاها و ... افسار خود به دست شیطان داده و به سمت دره های تاریک و پر خوف و خطر رهسپار شویم؟
فرآوری :محمدی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع : کتاب اخلاق مرحوم سید عبدالله شبّر مترجم / محمدرضا جباران