حكیم متأله
اجداد
تبار آیة اللّه رفیعى قزوینى از خاندانهاى علمى شیعه در قزوین است. آنان از سادات حسینى به شمار مىآیند و از ذریه سید میرزا محمد زمان طالقانى قزوینى، از اكابر علماى عصر خویش و از شاگردان ملا خلیلا قزوینىاند.
سید میرزا رفیع از فرزندان سید محمد باقر، از مجتهدان و حكماى الهى عصر خویش بود كه نامش عنوان این خاندان جلیل گشت. بدین ترتیب این سلسله به « آل رفیعى» شهرت یافتند.
نسب آیة اللّه سید ابوالحسن رفیعى قزوینى با یك واسطه به سید میرزا رفیع مىرسد و سیادت و علم را از این تبار پاك به ارث برده است. نسب مادریش نیز به واسطه آیة اللّه حاج سید على مجتهد قزوینى به « آیة اللّه سید ابراهیم» مىرسد.
ولادت
آیت الله سید ابوالحسن رفیعی قزوینی در سال 1310ه.ق برابر 1268ه.ش در خانواده ای روحانی، دوستدار اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام دیده به جهان گشود و خانوده اش برای پاسداشت یاد پیشوایان علم و تقوا نام سید ابوالحسن را برایش انتخاب كردند.
پدر بزرگوار سید ابوالحسن كه از خاندان علم و از پارسایان دوران خویش است، تربیت فرزندش را خود بر عهده مىگیرد و با نام خدا « گوهر معرفت» را به وى مىآموزد و جان ابوالحسن را با خالق هستى بخش آشنا مىسازد.
آقا سید ابراهیم تصمیم مىگیرد تا فرزند را پیش از آموزش الفباى نگارشى و علم آموزى از طریق كتاب و كتابخوانى، با پدیدههاى جهان خلقت آشنا سازد و او را به پدیدآورنده بزرگ آنها رهنمون باشد.
حوزه قزوین
حوزه علمیه قزوین كه سابقه تاریخى آن به قرن سوم هجرى مىرسد از باشكوهترین حوزههاى جهان تشیع كه با تربیت فرزانگان نامدار چون ؛ احمد بن ابراهیم قزوینى و حسین بن ابراهیم قزوینى بر تارك جهان علم مىرخشد و در طول تاریخ صدها دانشمند را در خود جاى داده و به تربیت دانش پژوهان و دانشجویان پرداخته است، میزبان سید ابوالحسن می شود.
سید ابوالحسن با راهنمایى پدر به تحصیل دانشهاى رایج مىپردازد. دانش پژوه آل رفیعى درصدد است تا با فراگیرى آنها جامع علوم عقلى و نقلى شود.
از این رو در مكتب درسى فقیهان، اصولیان، ریاضیدانان، حكیمان و عارفان حاضر مى شود.
آیت الله سید ابوالحسن قزوینی پس از تحصیل كتب ادبى و بلاغى در مدرسه صالحیه قزوین سطوح علمى و كتب فقهى و اصولى را نزد فرزانگان بزرگ و شهیر قزوین چون حاج ملا على طارمى و آیة اللّه ملا على اكبر تاكستانى آغاز نمود.و پس از آن برای ادامه تحصیل راهی حوزه علمیه تهران می شود.
حوزه علمیه تهران
حوزه علمیه تهران یكى از پربارترین حوزههاى فلسفى جهان اسلام است و سابقه درخشانى دارد. سید ابوالحسن قزوینى در سال 1333هجرى قمرى به مجلس درس آیةاللّه حاج شیخ عبدالنبى نورى راه مىیابد و علوم عقلى و عرفانى را از او فرا مىگیرد.
البته وجود فرزانگان دیگرى چون؛ حاج میرزا مسیح طالقانى، آیة اللّه سید محمد تنكابنى و آیة اللّه شیخ محمد رضا نورى را هم مغتنم شمرده و دانش فقهى و اصولى خویش را تكمیل مىكند.
آیة اللّه سید ابوالحسن رفیعى قزوینى در طى آموزش علوم عقلى در حوزه علمیه تهران، در مدرسه صدر ساكن و پس از فراغت از تحصیل به قزوین باز مىگردد و مدّت یك سال در زادگاه خود توقف مىكند.
معظم له پس از بازگشت به حوزه تهران در مدرسه عبداللّه خان به تدریس كتب فقهى و اصولى چون شرح لمعه و قوانین مىپردازد و از تدریس كتب فلسفى غفلت نمىورزد و شرح منظومه حكیم سبزوارى و اشارات شیخ الرئیس ابو على سینا را تدریس مىكند.
حوزه درسى وى چنان شهرت مىیابد كه شاگردان مدارس دیگر نیز در درس آیة اللّه رفیعى حاضر مىشوند.(8)
هجرت به قم
در سال 1340هجرى قمرى، حضرت آیة اللّه شیخ عبدالكریم حائرى یزدى به قم آمد و حوزه قم را رونق دوباره بخشید. آیة اللّه رفیعى با هجرت به قم قصد دارد تا هم دانش فقهى و اصولى خویش را در مكتب آیة اللّه حائرى به كمال رساند و هم علوم عقلى را در حوزه علمیه قم رواج دهد.
لذا به دارالعلم قم هجرت مىكند و به تدریس كفایة الاصول، رسائل، مكاسب شیخ انصارى، اسفار اربعه و شرح منظورمه مىپردازد و در محضر فقیه و اصولى فرهیخته آیة اللّه العظمى شیخ عبدالكریم حائرى یزدى و آیة اللّه شیخ ابوالقاسم كبیر قمى حاضر مىگردد.
آن جناب مورد عنایت مؤسس حوزه علمیه قم قرار مىگیرد و به امر ایشان در ماه رمضان 1344هجرى قمرى در مسجد بالاسر بر كرسى تدریس مىنشیند و همزمان با تدریس، به تحریر تعلیقاتى بر شرح منظومه و رسائل همت مىگمارد.
آیة اللّه سید ابوالحسن رفیعى قزوینى در سال 1348هجرى قمرى با اجازه صریح مراجع تقلید به مقام اجتهاد نایل مىآید.
علاوه بر آیةاللّه العظمى حائرى یزدى در قم، آیةاللّه العظمى آقا سید ابوالحسن اصفهانى از نجف اشرف و آیةاللّه شیخ محمدرضا مسجدشاهى اصفهانى هم به ایشان اجازه اجتهاد و نقل روایت مىدهند.
شاگردان حكیم
آیةاللّه رفیعى قزوینى، ترجمان حكمت و علوم الهى است و چون نسیم سحرگاهان اهل معرفت را به وادى عرفان هدایت مىكند و با معارف حقه الهى و لطایف قرآنى آشنا مىسازد، او چون دریایى پر جنب و جوش در حركت از شهرى به شهرى و تدریس در حوزههاى گوناگون است از این شاگردان مكتب آیةاللّه رفیعى در حوزههاى قزوین، قم و تهران پراكندهاند، از آن جمله:
امام خمینى (ره)حسن زاده آملى، محى الدین انوارى، سید رضى شیرازى، شاهچراغى، مصطفى امام جمعهاى، حكیم ذهبى شیرازى، مهدوى كنى، میرزا عبدالحسین ابن الدین، سید مهدى كشفى،
شیخ شعبان لنگرودى، سید جلال الدین آشتیانى، سید محمد یزدى، سید مصطفى خوانسارى، شیخ محمد ابن الشیخ قمى، سید مرتضى مبرقعى، علاء الدین كرمانشاهى، سید احمد قمى،
حاج میرزا محمد ثقفى تهرانى، میرزا حسین نورى، سید محمد رضایى، محمدرضا ربانى تربتى، شیخ محمد حسین اویسى، میرزا ابوالقاسم خرمشاهى، مهدى باقرى كنى، دكترغلامحسین دینانى،
امامى كاشانى، شیخ محمد تقى شریعتمدارى، نجم الدین اعتمادزاده، نظام الدین قمشهاى، دكتر سید حسین نصر، سید محمد مهدى تقوى، شیخ هادى سلمانى، غلامرضا رضانژاد، سید محسن رفیعى ( فرزند آیةاللّه رفیعى) ، ذوالمجد طباطبایى، حاج احمد سیاح، سید ابوترب ابوترابى قزوینى.
وفات
علامه سید ابوالحسن رفیعى قزوینى پس از سالها مجاهدت، نیمه شب سهشنبه 24دى ماه 1353شمسى، برابر اول محرم 1395قمرى در سن 85سالگى در تهران به لقاءاللّه شتافت و در مسجد بالاسر آستان قدس فاطمى، كریمه اهل بیت حضرت فاطمه معصومه (س)به خاك سپرده شد.
عبارت زیر بر روى سنگى تحریر و حك شده و بر دیوار روبروى قبر آن حكیم نصب گردیده است:
«قد لبّى ربّه الجلیل، سیّدالعلماء المجتهدین، جامع المعقول و المنقول استاد الفقهاء و المحققین و الحكماء المتألهین، مرجع العوام و الخواص، علّامه الزمان، آیةاللّه العظمى الحاج سیّد ابوالحسن الحسینى، المشتهر بالرفیعى القزوینى - اعلى اللّه مقامه الشریف - فى عاصمة تهران، عرّة محرم الحرام فى سنة 1396(20) من الهجرة النبویّة صلى اللّه علیه و آله و سلم» .
منابع:
1.كتاب ستارگان حرم
2. كیهان فرهنگی
تهیه و فرآوری : علی فریادرس ، گروه حوزه علمیه تبیان
