تبیان، دستیار زندگی
انّما یرید الشّیطان ان یوقع بینكم العداوةً و البغضاء فی الخمر و المیسر و یصدّكم عن ذكر الله و عن الصّلوة فهل انتم منتهون. شیطان می‌خواهد در میان شما به وسیله‌ شراب و قمار عداوت ایجاد كند و شما را از ذكر خدا و از نماز باز دارد، آیا (با این همه زیان و ف
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

اهداف شیطان از باز داشتن نماز


انّما یرید الشّیطان ان یوقع بینكم العداوةً و البغضاء فی الخمر و المیسر و یصدّكم عن ذكر الله و عن الصّلوة فهل انتم منتهون.

شیطان می‌خواهد در میان شما به وسیله‌ شراب و قمار عداوت ایجاد كند و شما را از ذكر خدا و از نماز باز دارد، آیا (با این همه زیان و فساد و با این نهی اكید)‌خودداری خواهیدكرد؟. ( مائده ، 91)


قمار

در این آیه اشاره به پاره‌ای از زیانهای آشكار شراب و قمار پرداخته، ‌نخست می‌گوید: شیطان می‌خواهد از طریق شراب و قمار در میان شما تخم عداوت و دشمنی بپاشد و از نماز و ذكر خدا باز دارد(انما یرید الشیطان...).

ـ در پایان این آیه به عنوان یك استفهام تقریری،‌می‌گوید: آیا شما خودداری خواهید كرد (فهل انتم منتهون).

یعنی پس از این همه تأكید باز جای بهانه جویی یا شكّ و تردید در مورد ترك این دو گناه بزرگ باقی مانده است.[1]

در المیزان آمده:

جز این نیست كه شیطان می‌خواهد به وسیله شراب و قمار بین شما عداوت و خشم بیندازد و شما را از ذكر خدا و از نماز باز دارد.

شیطان از دعوت به این گونه عملیات جز شرّ شما را نمی‌خواهد و لذا گفته‌اند رجس از عملیات شیطانی است.

معنی رجس بودن شراب و امثال آن این است كه ساختن و یا مثلاً خوردن آن كار آدمی را به وسوسه‌های شیطانی و گمراهیش می‌كشاند و بس، و حال آن كه از روایات زیادی استفاده می‌شود كه شیطان خودش به صورت آدمی مجسم شده و طرز تهیّه شراب را به انسانها یاد داده است.[2]

ـ‌ نماز را جدای از ذكر خدا اسم برده با این كه نماز هم ذكر خداست. استفاده می‌شود كه چون نماز فرد كامل از ذكر است خدای تعالی اهتمام بیشتری به امر آن دارد و در روایت صحیح از رسول الله ـ صلّی الله علیه و آله ـ وارد است كه فرمود: نماز ستون دین است و همچنین در آیات بسیار زیادی از قرآن كریم به این معنی اشاره شده است،‌در سوره‌های (مؤمنون ، ـ اعراف ، 17 ـ معارج ، 22 ـ عنكبوت ، 45 ـ جمعه ، 9 و مریم ، 14).

ـ و این كه در آیه مورد بحث ذكر را بر نماز مقدّم داشته برای این بوده است كه تنها و تنها مقصود از دعوت الهی آن بوده است، آری ذكر خداست كه خمیر مایه‌ سعادت دنیا و آخرت و روح زنده هر پیكره ایست از عبادات.[3]

رجس بودن آن را به وسیله‌كلمه (إنّما) حصر نموده و فرموده (انما یرید الشیطان...) یعنی این عملیات جز این نخواهد بود كه هر وقت واقع شوند، رجس و پلید و عمل شیطانند و شیطان هم جز این كه به وسیله این اعمال بین شما عداوت و بغضا بیندازد و شما را از نماز و یاد خدا غافل سازد غرض دیگری ندارد.

مفاسد عمومی آنها یعنی عداوت و بغضاء انصراف از نماز و ذكر خدا است.[4]

ـ قمار بازی نتیجه‌ای جز كینه و عداوت ندارد.

معنی رجس بودن شراب و امثال آن این است كه ساختن و یا مثلاً خوردن آن كار آدمی را به وسوسه‌های شیطانی و گمراهیش می‌كشاند و بس، و حال آن كه از روایات زیادی استفاده می‌شود كه شیطان خودش به صورت آدمی مجسم شده و طرز تهیّه شراب را به انسانها یاد داده است

شیطان می‌خواهد از این راه شما را از یاد خداوند باز دارد تا شكر نعمتهای او را بجای نیاورید.

و شیطان می‌خواهد از این راه شما را از نماز كه پایه محكم دین است غافل گرداند.

(فهل انتم منتهون) جمله سؤالی و معنای آن امر است یعنی خدا را اطاعت كنید و نهی او را زیر پا نگذارید.

بدیهی است كه خداوند از این افعال منع و مذّمت كرده هر گاه زشتی عملی ثابت باشد، سپس از مخاطب سؤال كنند كه (آیا ترك خواهی كرد) وظیفه او اقرار به ترك است گویی به او گفته می‌شود.

ـ آیا بعد از آن كه زشتی این كارها ثابت شده باز هم آنها را انجام می‌دهی.

این جمله برای منع از انجام كاری، رساتر است، یعنی: نهی را اطاعت كنید و شراب ننوشید.

داستان آموزنده:

ابن عباس گوید: منظورسعد بن ابی وقاص و مردی از انصار است كه با یكدیگر عهد برادری بسته بودند. مردی انصاری، ‌سعد را به مهمانی دعوت كرد و سفره طعام و شراب گستردند و چندان خوردند كه مست شدند. در این وقت بر یكدیگر فخر فروشی كردند و كار به جنگ و زد و خورد كشید. مرد انصاری قطعه استخوانی برداشت و چنان بر بینی سعد كوبید كه بینیش را در هم شكست، خداوند متعال این‌ آیه را درباره آنان نازل كرد. یعنی: شیطان می‌خواهد شما را اغوا كند و به شراب خوردن وادارد تا عنان عقل را از كف شما بگیرد و به كارهایی وادارد كه در حال عادی انجام نمی‌دهید.[5]

پیام آیه

1ـ شیطان وسایل بسیاری دارد كه می‌تواند برای ایجاد خصومت و دشمنی و گمراهی افراد عالم و همچنین باز داشتن آنها از طریق هدایت و ایمان مورد استفاده قرار دهد.

2ـ تمام كارهای بد و زشت و ناروا همه از تحریكات شیطان است چون از عاملین اصلی فساد و تباهكاری‌ها و باز دارنده خیر و سعادت بشر است و نقشه‌های او در این مسیر از یك راه و دو راه نیست،‌گاهی مسایلی را طرح ریزی می‌‌كند كه كمتر به فكرآدمی خطور می‌كند.

شیطان برای رسیدن به مقاصد خود از وسایلی گمراه كننده استفاده می‌كند.

حرام بودن آن وسایل گمراه كننده به خاطر آن است كه میان شما كینه و دشمنی ایجاد كند و شما را از یاد خداوند و نماز باز دارد.

جز این نیست كه شیطان می‌خواهد به وسیله شراب و قمار بین شما عداوت و خشم بیندازد و شما را از ذكر خدا و از نماز باز دارد

اهداف شیطان در این‌ آیه یكی رابطه مردمی را بین انسانها و یكی رابطه الهی را با خدا قطع می‌كند.

3ـ محبّت را تبدیل به قهر می‌كند.

4ـ تولی را تبری و تبری را تولی می‌كند.

5ـ عمل شیطان سد راه بندگان خداست.

6ـ رابطه الهی، ذكر و نماز، نیایش و عبادت است.

7ـ همان طور كه شیطان برای اقامه‌ نماز سدها مهیّا نموده ما هم برای اقامه‌ نماز در جامعه زمینه‌ها و وسایل خوبی را مهیّا كنیم.

اگر در جامعه بین جوانان قمار بازی و غیره رواج پیدا كند همین مسأله باعث جدایی آنها از نماز می‌شود.

تهاجم فرهنگی الآن در جامعه‌ ما یك نوع عمل شیطانی بوده كه از افكار پلید آمریكا است و اگر در بین جوان رواج پیدا كند، معنوّیت از بین آنها رخت برمی‌بندد.

10ـ شراب مانع نماز است.

11ـ سستی در مقابل این موانع انسان را از فیض با عظمت الهی باز داشته و از رحمت حضرت حق محروم می‌سازد.

پی نوشت ها :

[1] . تفسبر نمونه، ج 5، ص 73.

[2] . المیزان، ج 6، ص 191.

[3] . المیزان، ج 6، ص 195.

[4] . المیزان، ج 6، ص 197.

[5] . مجمع البیان، ج 3، ص 369.

بخش قرآن تبیان


منبع :

سایت اندیشه قم