با این مورد خطرناک آشنا شوید!

به استفاده غیر اصولی و نامناسب از نور، آلودگی نوری گفته می شود و این آلودگی یکی از معضلاتی است که منجمان آماتور و حرفه ای به شدت از وجود آن رنج می برند. آن ها اعتقاد دارند ما تنها به چراغ هایی نیاز داریم که پیرامون ما را روشن کنند و نه آسمان بالای سرمان را!

البته تنها منجمان با مشکلات این نوع آلودگی دست و پنجه نرم نمی کنند بلکه تمام ما به نوعی از اثرات این آلودگی در امان نیستیم.

وجود چراغ های غیر استاندارد و نورپردازی های غیر اصولی در سطح شهرهای مختلف باعث هدایت نور به سمت آسمان می گردد. منحرف شدن نور به سمت آسمان علاوه بر هدر دادن انرژی باعث روشن شدن زمینه آسمان نیز می شود و این روشنایی مانع از دیده شدن ستارگانی می شود که نور کمتری از زمینه آسمان دارند.

 برای روشن شدن مطلب به این مثال توجه کنید:

فرض کنید شما شمعی را در فاصله ای 50 متری خود در یک مکان تاریک قرار داده اید. در این حالت شما به راحتی قادر هستید نور شمع را تشخیص دهید. اما اگر در فاصله 10 متری شما تعداد زیادی پروژکتور روشن شود و محیط پیرامون شما را روشن سازد، در این حالت شما دیگر قادر به تشخیص نور شمع نیستید.

این دقیقا همان اتفاقیست که باعث می شود منجمان نتوانند سوژه های رصدی خود را در آسمان شهرها دنبال کنند و مجبور می شوند برای رویت آن ها به بیابان ها و مناطق بکر طبیعی پناه ببرند. در بیست سال اخیر نورپردازی های غیر اصولی و غیر استاندارد در سطح شهرهای مختلف جهان از جمله ایران رشد فزاینده ای داشته است که در چند سال اخیر برخی اصطلاحات بر روی آن ها انجام گرفته است. البته این اصلاحات تنها به خاطر آسایش منجمان نبوده است چراکه آلودگی نوری مشکلاتی به مراتب خطرناکتر و مهم تر از دیده نشدن ستارگان آسمان در پی دارد. مشکلاتی نظیر ابتلا به سرطان!

دوستداران نجوم و محیط زیست به خوبی می دانند که آلودگی محیط زیست، اتلاف انرژی و روشنایی آسمان در شب از تاثیرات مهم افزایش آلودگی نوری در مناطق زندگی ماست. اما اکثر مردم از تحقیقات انجام شده مبنی بر تاثیر منفی نورهای اضافی بر سلامت انسان اطلاعی ندارند. شاید تاثیرات مخربی که آلودگی نوری بر سلامت انسان ها دارد یکی از دلایل مهم برای کنترل این نوع آلودگی در سال های اخیر به حساب بیاید.

انرژی تلف شده به خاطر روشنایی بیش از حد، به طور عمده توسط سوخت های فسیلی تولید می شود. اتلاف هرچه بیشتر نور مساویست با سوخته شدن بیشتر این سوخت ها که به طور مستقیم باعث آلودگی هوا می شود. ورود گازهای سمی و خطرناک در اثر سوزانده شدن سوخت های فسیلی به هوا باعث بالاتر رفتن مشکلات تنفسی برای بیماران و مردم عادی خواهد شد. مشکلی که اغلب کشورهای جهان با آن دست و پنجه نرم می کنند.

خیرگی نیز که یکی از اصلی ترین مشکلات ناشی از آلودگی نوری بر سلامت انسان است در اثر نورپردازی های غیر استاندارد چراغ های مکان های عمومی و فضای باز رخ می دهد. شما حتما خیرگی را به هنگام رانندگی در شب و مواجه با نورهای شدید بعضی اتومبیل ها احساس کرده اید و متوجه اختلال در سطح بینایی شده اید. با گذشت زمان و رخ دادن مکرر این موضوع، زمینه بروز بیماری هایی نظیر آب مروارید برای چشمان ما مهیا می شود. این تاثیرات بر بینایی انسان با بالا رفتن سن تشدید می شود و به همین خاطر است که اغلب افراد مسن برای رانندگی در شب با مشکل مواجه می شوند. اکثر افراد نمی دانند که مشکل دید در شب آن ها به هنگام رانندگی، به خاطر خیرگی رخ می دهد و اگر خیابان ها نورپردازی اصولی داشته باشند این مشکل آن ها حل خواهد شد. این موضوع به حدی مهم بود که در سال 2009 انجمن پزشکی آمریکا (AMA) در طی مصوبه ای اعلام کرد تمام چراغ های خیابان های عمومی باید به پوشش خاصی مجهز شوند تا از رخ دادن این پدیده جلوگیری شود.

اما شاید یکی از مهم ترین اثرات آلودگی نوری بر روی سلامت انسان اختلال در زمان خواب و قرار گرفتن در معرض نور در مدت زمان شب است. محققان علوم پزشکی با توجه به مقالات متعددی که در طی 15 سال گذشته منتشر شده است به این نتیجه رسیده اند که ماندن در نور در طول شب باعث بروز سرطان های مختلفی علی الخصوص سرطان سینه خواهد شد

محققان تخمین می زنند که 30 درصد از موارد منجر به این سرطان در اثر باقی ماندن در نورهای مصنوعی به هنگام شب باشد. نتایج این تحقیقات به قدری مهم و با ارزش بود که سازمان بهداشت جهانی درصد سرطان زایی این موضوع را هم ردیف قرار گرفتن در معرض دود سیگار قرار داده است. با بررسی علت بروز این مشکل به نظر می رسد اختلال در ترشح هورمون ملاتونین که توسط غده پینه آل در بدن تولید می شود باعث به وجود آمدن این گونه بیماری ها می شود.

این غده در زمانی که خواب هستیم هورمون ملاتونین را ترشح می کند. در واقع ترشح ملاتونین در طی شب و در پاسخ به تاریكی ترشح می شود. میزان نور در شب تاثیر بسزایی در میزان ترشح این هورمون دارد.  قرار گرفتن مکرر در نور مصنوعی به هنگام شب باعث اختلال در تولید این هورمون می شود. تحقیقات گذشته نشان داده است که این هورمون به سیستم دفاعی بدن برای مقاومت در برابر ابتلا به سرطان های مختلف کمک می کند.

این موارد همگی گوشه ای از تاثیرات زیان بار آلودگی نوری بر زندگی ماست. به نظر می رسد افزایش آگاهی عمومی در کنترل این نوع از آلودگی می تواند نقش بسزایی در برطرف کردن آن داشته باشد.

برگرفته از مجله sky & telescope