لانه سازی و مهاجرت پرندگان

لانه سازی

بعضی از پرندگان مانند دارکوب ها و هدهد ها در سوراخ هایی که در تنه ی درختان درست می کنند، آشیانه می سازند.

گنجشک های خانگی، بعضی از جغد ها و سار ها از سوراخ های موجود در سقف منازل ییلاقی و قدیمی برای آشیانه سازی بهره می گیرند. 

پرندگانی مانند بلبل توبره، آشیانه ای به شکل دستکش از مواد پنبه ای، نخی و پشمی و . . . که انتهای آن بسته و یک دهانه ی باز دارد. و از درخت آویزان است می سازند.

و گاهی کلاغ ها انتهای بسته ی آشیانه را که تخم ها و جوجه ها در آن قرار دارند سوراخ نموده و تخم یا جوجه آن ها را می خورند.

عده ای از پرندگان مانند کلاغ ها آشیانه را از شاخه ها و ترکه ها می سازند و داخل آن را با مواد نرمی فرش می کنند.  

کلاغ ها، زاغی ها لانه های کاسه ای شکل از گل و چوب و گیاه می سازند.

پرندگان خوش آواز لانه های نمدی و کاسه ای شکل کوچک روی شاخه های درختان کوتاه می سازند.

چلچله ها آشیانه ی بسیار زیبای گلی در منازل و محل های مسکونی می سازند. لک لک ها روی مناره های بلند، درختان تنومند حتی روی بام ها لانه های بسیار بزرگی می سازند و همه ساله آن را تعمیر می کنند. 

هم چنین پرندگان از شکاف موجود در کوه ها، صخره ها، پرتگاه های کوهستانی در ساحل دریاها و دریاچه ها و اقیانوس ها، در جزایر موجود در دریاچه ها، روی زمین، قله کوه ها، ژرفای جنگل، در بوته خارها و نوک درختان بسیار بلند و حتی در زیر شیروانی خانه ها آشیانه می سازند.  

مهاجرت

بیشتر گونه های پرندگان مهاجر هستند. یعنی به طور منظم و با تغییر فصل از ناحیه ای به ناحیه ی دیگر نقل مکان می کنند.

البته هستند پرندگانی که کاملا غیر مهاجرند مانند: بلدرچین امریکایی Bob white

بیشتر مهاجرت ها به سوی شمال و جنوب است. 

پرندگان در فصول گرم به سوی زمین های معتدل شمالی و نواحی مجاور قطب شمال حرکت می کنند.

زیرا در این مناطق برای تغذیه و لانه گزینی امکانات کافی وجود دارد. و هنگام زمستان مجددا به نواحی جنوب باز می گردند.

در نیم کره ی جنوبی نیز به هنگام تغییر فصل همین حرکت در جهت مخالف و البته در مقیاس کمتر وجود دارد.  

بعضی پرندگان در تابستان مهاجرت ارتفاعی به سوی نواحی کوهستانی انجام می دهند و در زمستان دوباره به نواحی پست باز می گردند.

بیشتر گونه ها برای مهاجرت مسیر معنی دار دارند و کم و بیش بر طبق قاعده حرکت می کنند و ورود و خروجشان بر حسب تقویم، منظم است.

پرندگان کوچک خواننده و گنجشک ها شب ها مهاجرت می کنند و روزها برای استراحت و تغذیه توقف می نمایند.

کلاغ ها، باز ها و غاز ها روزها حرکت می کنند ولی شب ها برای به دست آوردن غذا در جاهای مناسب فرود می آیند.  

پرستو ها روزها حرکت نموده و در طی راه برای غذای خود حشرات در حال پرواز را شکار می کنند. 

پرواز مهاجرتی بعضی پرندگان نزدیک زمین صورت می گیرد و بقیه تا 900 یا 1500 متر از زمین فاصله پیدا می کنند.

افراد گروه ممکن است در ساعت، 30 تا 50 مایل پرواز کنند اما برای تغذیه توقف می نمایند. در این ضمن گروه های دیگر از کنارشان می گذرند و به راه خود ادامه می دهند به همین دلیل است که پیشاهنگ ها یا پیشتازان مهاجرت نسبتا آهسته حرکت می کنند و میزان متوسط حرکت روزانه شان تقریبا 25 مایل است.

بسیاری از پرندگان مهاجر مانند جهانگردان از خورشید پیروی می کنند و در نتیجه هیچ گاه دچار سختی های زمستان نمی گردند. 

بعضی مهاجران از علائم ویژه ی زمین از قبیل رودها، کوه ها، یا امتداد سواحل پیروی می کنند.

عده ای نیز بدون ویژگی های راهنمایی از روی دریا ها یا زمین ها عبور می نمایند. 

پرندگان از قرار معلوم به وسیله ی غریزه هدایت می شوند. غریزه ای که طی نسل های بی شمار بر دستگاه عصبی جانور تأثیر گذارده است.

محرک مهاجرت نیز تا اندازه ای به ترشحات غدد جنسی بستگی دارد. به طوری که تحریک تجربی غدد جنسی در زمستان موجب شده که جانور قبل از رسیدن فصل معمول، مهاجرت نماید. و یا پرندگان مهاجری که فصل تابستان را در همان محل های سکونت زمستانی گذرانیده اند معمولا نشان داده اند که در غدد جنسی آن ها نقایصی وجود دارد. 

مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: یگانه داودی