تبیان، دستیار زندگی
معناى شرك این است كه انسان اتكا به غیر خدا، تكیه به غیر از خدا داشته باشد، این معناى شرك. قرآن ما حدود دویست و شصت قصه دارد، داستان و یك حقیقتى است كه در همه جریانها حضور دارد مثل خونى كه در همه رگها هست، یك حقیقت در همه داستانها به چشم مى‏خورد و آن این ا
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مویرگ های شرک را از خود دور کنیم

اسلام و کفر

قرآن مى‏فرماید : در اكثر مردم یک سری مویرگهایى از شرک وجود دارد ؛ «وَ ما یُؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللَّهِ إِلاَّ وَ هُمْ مُشْرِكُونَ » 1

مثلاً گاهى وقتها مى‏گوییم : اگر فلانى نبود وضع من خراب بود، این تفکر اشتباهی است ، ما باید این حقیقت رت در ذهن خود بارور کنیم که اگر خداوند كار من را توسط فلانى درست نمى‏كرد ، هلاك مى‏شدم .

برای کشف این مویرگ ها ، ابتدا باید رگ اصلی را کشف کنیم و معنای اصلی شرک را بدانیم ؛

شرک به این معنا است كه انسان ،غیر از خداوند به کسی یا چیزی تکیه  داشته باشد.

کافر مشرک نیست !

باید به این نکته توجه کنیم که به کافر مشرک نمی گویند، بلکه مشرک همان طور که از اسمش پیدا است، کسی است که برای خدایی که قبول دارد ، اوهمتا و شریکی قرار می دهد .

قرآن کریم حدود دویست و شصت قصه دارد، ونکته ی قابل توجه در همه ی آن ها ، زنده كردن و شكوفا كردن روح توحید و مبارزه با شرک است .

نشانه ی شرک چیست ؟

شعار شرک ، غیر خدا بودن " دون الله بودن "است ، هر آنچه که بوی غیر خدایی بدهد، شرک محسوب می شود .

گاهی اوقات فردی در زندگی واسطه ای می شود و برای ما کاری را انجام می دهد، تشکر و محبت به چنین فردی واجب و لازم است اما باید این نکته را توجه داشته باشیم که دررأس تمام کارها خداوند است و بقیه ،تنها واسطه ای از جانب او هستند .

آیا گفتن یاحسین شرک است ؟

عده ای فكر می کنند که گفتن یا حسین شرک است ، می گویند شما تنها باید خدا را صدا بزنید و بقیه همه بندگان خدا هستند !

ما در پاسخ می گوییم : درست است که امامان همه بنده ی خدا هستند اما صدا زدن و دوست داشتن آنها اگر در راستای حب و ولایت خداوند و راه او باشد ، هیچ مشکلی بوجود نمی آورد وشرک محسوب نمی شود .

ما باید این نکته را به خاطر داشته باشیم که شرک ، تمبرو آرمی برای شناسایی خود دارد و آن « دُونِ اللَّه » بودن است ، در حالی که (حسین قتله فى سبیل الله) ، فى سبیل الله است ، اگر « دُونِ اللَّه » بود ، شرک حساب می شد .

كسانى كه در راه خدا شهید شده‏اند، اولیاء الله وانبیاء الله هستند و توجه ، توسل ، گرایش و کشش به کسانی که در راه خدا هستند ، شرک نیست.

احترام و عشق به آنانی که از خدا و برای خدا هستند ،نه تنها شرک نیست بلکه فضیلت محسوب می شود .

چرا مردم به سراغ غیر خدا مى‏روند؟

 1- به خاطر ترس

فرعون مردم را تهدید می کرد که هرکسی من را خدا و رب خود نداند ، او را زندانی می کنم : « لَئِنِ اتَّخَذْتَ إِلهَاً غَیْری لَأَجْعَلَنَّكَ مِنَ الْمَسْجُونینَ » 2

 2 - گاهى علت ، عزت خواهى است

گاهی فکر می کنیم اگر بندگی دیگری را بکنیم ، عزت پیدا خواهیم کرد .

قرآن می فرماید : گروهى به سراغ غیر خدا مى‏روند «لِیَكُونُوا لَهُمْ عِزًّا» 3

اما باید بدانیم که ؛«إِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمیعاً ؛ عزت براى خدا است.  » 4

در جایی می فرماید :« وَ لِلَّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسُولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنینَ ؛ عزت براى خدا و رسول و مؤمنین است » 5.

قرآن مى‏فرماید : «لا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُوماً مَخْذُولاً ؛ با وجود خدا سراغ قدرتى نروید که در این صورت خودتان را ملامت خواهید کرد»

عزیز بودن به چه معنا می باشد؟

گاهى ممكن است یك كسى در عین فقیر بودن عزیز باشد و بالعکس فردی در عین ثروت و دارایی فقیر باشد .

عزیز به کسی گفته می شود که مغلوب و محكوم نباشد ، نفوذ ناپذیر باشد .

خدا عزیز است ، به این معنا که خدا نفوذناپذیر است.

به این مثال توجه کنید :

گاهى دست انسان چرب است ، تا شیر آب را باز مى‏كند چون دست چرب است ؛ چربى ، آب را پس مى‏زند . اینجا عرب به این حالت دست مى‏گوید : دست عزیز است ، یعنى آب در دست نفوذ نمى‏كندوبه خاطر چربى آب را پس مى‏زند ، بنابراین عرب این پس زدن را عزت می گوید .

حضرت محمد(ص)

رسول خدا عزیز است

ابتداى بعثت عده ای آمدند و به پیامبر وعده ه دادند اگر دست از دعوتش بردارد ، هرچه از مال و مقام بخواهد در اختیارش قرار می دهند ،  اما حضرت همه ی آنها را پس زد و هیچ توجهی نکرد وفرمود: به خدا قسم اگر خورشید یك دستم باشد و ماه در دست دیگرم ، دست از حق بر نخواهم داشت .

مؤمن عزیز است

ابوذر مؤمن بود. كیسه های پول را به او وعده دادند که دست از ایمانش بردارد ، او را محاکمه کردند ، کتکش زدند اما او همه ی این ها پس زد و هیچ کدام از این ها در او نفوذ نکرد.

پس معناى عزیز این است که انسان با هر چیزی نلغزد ودر برابر هرآنچه غیر خدایی است ، محکم و نفوذ ناپذیر باشد .همه چیز را به خاطر خدا پس بزند و رها کند ،حال چه می خواهد فقیر باشد و چه غنی .

3 - گاهى به سراغ غیر خدا رفتن به خاطر یاری طلبیدن است ؛ «وَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لَعَلَّهُمْ یُنْصَرُونَ» 6

به فردی می گوییم : چرا برای فلانی مانند فنر خم و راست می شوی و تعظیم می کنی ؟ مى‏گوید : باید این ها را برای خود نگه داریم تا کار مارا راه بیاندازند .

انواع شرک

گاهی اوقات شرک علنی است؛ مثل بت پرستی ، دوست پرستى، علم پرستى و...

چون فلانی دکترای فلان علم را دارد ، هیچ اشتباهی ندارد و باید مورد پرستش قرار گیرد !

گاهى هم‏شرك، شرك خفى است ، مثل ریا.

انسان كارى را انجام می دهد که دیگران خوششان بیاید و او را تحسین کنند .

آثار شرک:

1 - اثر روانى

 2 - اثر اجتماعى

 3 - اثر فكرى

 4 - اثر عملى

 5 - اثر اخروى

آثار روانی

قرآن مى‏فرماید : «لا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُوماً مَخْذُولاً ؛ با وجود خدا سراغ قدرتى نروید که در این صورت خودتان را ملامت خواهید کرد. »7

مثالی می زنم :

اگر من یا شما چندین سال فقط برای مردم ، مردم منهای خدا کار کردیم و بعد از دنیا رفتیم ، فکر می کنید  مردم برای ماچه کار خواهند کرد ؟

آیا غیر ازاین است که ؛ یه عده  بگویند : خدا رحمتش کند!

یه عده می گویند : حیف شد ، آدم خوبی بود وحرف هایی امثال این ؟!

قرآن مى‏فرماید : اگر به سراغ غیر خدا بروید ؛ در نهایت خودتان را به خاطر اینکه برای آنان کار کردید ، ملامت خواهید کرد .

باید به این نکته توجه کنیم که به کافر مشرک نمی گویند، بلکه مشرک همان طور که از اسمش پیدا است، کسی است که برای خدایی که قبول دارد ، اوهمتا و شریکی قرار می دهد

در حصن خداقرارگیرید!

خدا

در نیشابورحدود پنجاه هزارنفر دور امام رضا (ع) ریختند و از ایشان خواستند که آنها نصیحت کند ،حضرت فرمود : « كَلِمَةُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ حِصْنِی »8

به این معنا که هرگاه خدا پرست شدید، در حصن قرار خواهید گرفت .

حصن به معنای دژ است و اگر ما وسایل را در اتاقی بگذاریم ، وسایل محفوظ خواهند بود چرا که اتاق دیوارهایی دارد و این دیوارها  عامل وحصن و دژی برای حفاظت هستند .

اگر برای خدا کار کنیم ، کارمان محفوظ است وگرنه کار ، زایل خواهد شد ؛ « خَابَ الْوَافِدُونَ عَلَى غَیْرِكَ وَ خَسِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلَّا لَكَ؛ آنهایی را که به غیر خدا تکیه کردند، باختند .»9

آدم با اخلاص هیچ وقت پشیمان نمى‏شود ،زیرا می داند که کسی که باید جزای کارش را بدهد ، مردم و امثال آنها نیستد ،بلکه جزا و پاداش خود را باید از کسی دیگر دریافت کند .

اثر اجتماعى

جامعه اگر دست از خدا بكشد هر كسى آن را مى‏رباید ؛ « لَذَهَبَ كُلُّ إِلهٍ بِما خَلَقَ » 10 گروه ها و دسته های مختلف ایجاد شده و هرگروه جامعه را به اسم خود به دنبال می کشاند .

آثار فكرى

قرآن مى‏گوید : « مَنْ یُشْرِكْ بِاللَّهِ فَكَأَنَّما خَرَّ مِنَ السَّماءِ » 11 كسى خدا را كنار بگذارد و به سوى دون الله و غیر خدا برودمانند این است که از آسمان سقوط كرده است .

علامه طباطبایى در تفسیر المیزان ذیل این آیه مى‏فرماید: در حقیقت چنین فردی از آسمان انسانیت ، از علو درجات، سقوط می کند .

قرآن می فرماید : « وَ إِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ ؛ به خدا قسم اگر اطاعت از دیگران بكنید ، شما مشرك هستید» البته در اینجا شرک به معنای این نیست که ما بت پرست و یا نجس هستیم ، بلکه به این معنا که ما در عبادت مخلص نبوده و شرک داریم

وقتی انسان سقوط کند چه اتفاقی می افتد ؟

هر لاش خور و هر پرنده‏اى تکه ای از آن را برای خود بر می دارد و هرکس او را به سوی خود جذب می کند ؛ « فَتَخْطَفُهُ الطَّیْرُ» 12

اثر عملى

« لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَیَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ » 13 از آثار دیگر شرک به خدا ، نابودی تمام اعمال می باشد .

آثار اخروی شرک به خدا

قرآن مى‏فرمایند: « مَنْ یُشْرِكْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ الْجَنَّةَ » 14 مشرك وارد بهشت نمى‏شود.

هلاکت در ادامه ی اطاعت !

قرآن می فرماید : « وَ إِنْ أَطَعْتُمُوهُمْ إِنَّكُمْ لَمُشْرِكُونَ ؛ به خدا قسم اگر اطاعت از دیگران بكنید ، شما مشرك هستید» 15

البته در اینجا شرک به معنای این نیست که ما بت پرست و یا نجس هستیم ، بلکه به این معنا که ما در عبادت مخلص نبوده و شرک داریم .

کسی را جز خداوند اطاعت و پیروی نکنیم که هر چه خیر و خوبی است ، در اطاعت خداوند نهفته است .

بله قربان گوی دیگران نباشیم وخود را در برابر غیر خدا نفوذ ناپذیر پرورش دهیم .

فرآوری : زهرا اجلال – گروه دین و اندیشه تبیان


پی نوشت ها :

1- یوسف / 106

2- شعراء / 29

3- مریم / 81

4- یونس / 65

5- منافقون / 8

6- یس / 74

7- اسرا / 22

8- کشف الغمه / ج 2 / ص 38

9- صحیفه سجادیه / دعای 46

10- مؤمنون / 91

11- حج / 31

12- همان

13- زمر / 65

14- مائده / 72

15- انعام / 121

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.