مجازات تهمت در دنیا و آخرت
گاهی آدم ها چه راحت به یکدیگر انگ می چسبانند ... گاهی چقدر راحت برخی چیزها را که نیست به یکدیگر نسبت می دهند ... اگر آنچه که به یکدیگر نسبت می دهند، واقعیت نداشته باشد، چه؟ ... اگر با این دروغی که به یکدیگر نسبت می دهند، آبرویی ریخته شود، کاشانه ای از هم پاشیده شود، میان فامیلی به هم بریزد چه؟ ... تهمت و افترا می تواند همه چیز را از بین ببرد ...
تهمت، آفت اخـلاقی و اجتماعی، سلاح برنده ای است كه دشمنان حق و تجاوزگران به حریم انسانیت در طول تاریخ و خاصه در راستای تاریخ ادیان الهی علیه پیامبران و امامان معصوم علیهم السلام و طـلایه داران هدایت بشریت آن را بارها به كار گرفته و با این حربه تاكنون ضربه های كوبنده ای هم بر پیكره انسانیت وارد آورده اند.
كاربرد این سلاح بُرنده كه عموماً از سوی طـاغوت ها و استبدادگران و مزدوران جیره خوار آنها و افراد مغرض و آلوده اعمال می گردیده است، گاهی چنان ویرانگر بوده كه پیامبران معصوم و فرستادگان خداوند را كه برای هدایت و سامان بخشیدن به مشكلات بشریت آمده بودند و بر سر این هدف فداكاری می كردند و حتی جان می باختند، آنان را دشمنان مردم و مخرب جـامعه معرفی كرده است. حربه تهمت در طـول تاریخ از سوی حسودان و قدرت طـلبان و بیمار دلان و گاهی افراد پست و سست عنصر و شكست خورده یك وسیله عقده گشایی یك جنگ و یك وسیله از میدان بدر كردن رقیب و خـراب كردن كسی كه مورد عناد و كینه آنان بوده واقع شده است و در میدان زندگی و در صحنه ادای رسالت بسیاری از افراد پـاك ضربه ها دیده اند و محروم و مظلوم واقع شده اند. دشمنان دین خدا نوح نبی علیه السلام را دیوانه، موسی علیه السلام را جادوگر، هود علیه السلام را سفیه و نادان، پیامبر عالیقدر اسلام صلی الله علیه و آله را شاعر كاهن مجنون می نامیدند. بسیاری از علما و دانشمندان مورد افترا و تهمت قرار گرفته به انزوا و زندان و حبس و تبعید مبتلا شده و زحمات طاقت فرسا و هستی و حیات آنان نابود شده است.
گاهی آدم ها چه راحت به یکدیگر انگ می چسبانند ... گاهی چقدر راحت برخی چیزها را که نیست به یکدیگر نسبت می دهند ... اگر آنچه که به یکدیگر نسبت می دهند، واقعیت نداشته باشد، چه؟ ... اگر با این دروغی که به یکدیگر نسبت می دهند، آبرویی ریخته شود، کاشانه ای از هم پاشیده شود، میان فامیلی به هم بریزد چه؟ ... تهمت و افترا می تواند همه چیز را از بین ببرد ...
تهمت زدن به بى گناه از زشت ترین كارهایى است كه اسلام آن را به شدت محكوم ساخته است. آیات قرآن و روایات متعدد اسلامى كه درباره این موضوع وارد شده است، نظر اسلام را در این زمینه روشن مى سازد: «وَ مَنْ یَکْسِبْ خَطیئَةً أَوْ إِثْمًا ثُمَّ یَرْمِ بِهِ بَریئًا فَقَدِ احْتَمَلَ بُهْتانًا وَ إِثْمًا مُبینًا»؛ «و کسی که خطا یا گناهی مرتکب شود، سپس بی گناهی را متهم سازد، بار بهتان و گناهِ آشکاری بر دوش گرفته است.»1
یکی از مسائلی که در قرآن کریم بسیار بر آن تأکید شده و گناهی بسیار بزرگ به حساب آورده شده است، تهمت زدن خصوصاَ تهمت زدن به زنان است: «إِنَّ الَّذینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ الْغافِلاتِ الْمُؤْمِناتِ لُعِنُوا فِی الدُّنْیا وَ اْلآخِرَةِ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظیمٌ»؛ « کسانی که زنان پاکدامن و بی خبر (از هرگونه آلودگی) و مؤمن را متهم می سازند، در دنیا و آخرت از رحمت الهی بدورند و عذاب بزرگی برای آنهاست.2 «یَوْمَ تَشْهَدُ عَلَیْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَ أَیْدیهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ بِما کانُوا یَعْمَلُونَ»؛ «در آن روز زبان ها و دست ها و پاهایشان بر ضدّ آنها به اعمالی که مرتکب می شدند گواهی می دهد.»3
همچنین می فرماید: «وَ الَّذینَ یُؤْذُونَ الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُؤْمِناتِ بِغَیْرِ مَا اکْتَسَبُوا فَقَدِ احْتَمَلُوا بُهْتانًا وَ إِثْمًا مُبینًا»؛ «و آنان که مردان و زنان با ایمان را به خاطر کاری که انجام نداده اند آزار می دهند؛ بار بهتان و گناه آشکاری را به دوش کشیده اند.»4
مجازات تهمت در دنیا و آخرت
خداوند در قرآن می فرماید: «وَ الَّذینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَناتِ ثُمَّ لَمْ یَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَداءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمانینَ جَلْدَةً وَ لا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهادَةً أَبَدًا وَ أُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ إِلاَّ الَّذینَ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِکَ وَ أَصْلَحُوا فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَحیمٌ»؛ «و کسانی که آنان پاکدامن را متهمّ می کنند، سپس چهار شاهد(بر مدّعای خود) نمی آورند، آنها را هشتاد تازیانه بزنید و شهادتشان را هرگز نپذیرید؛ و آنها همان فاسقانند، مگر کسانی که بعد از آن توبه کنند و جبران نمایند (که خداوند آنها را می بخشد)؛ زیرا خداوند آمرزنده و مهربان است.»5
كسانى كه زنان پاكدامن را متهم به عمل منافى عفت مى كنند، باید براى اثبات این ادعا چهار شاهد(عادل) بیاورند و اگر نیاورند، هر یك از آنها را هشتاد تازیانه بزنید. به دنبال این مجازات شدید، دو حكم دیگر نیز اضافه مى كند: و هرگز شهادت آنها را نپذیرید و آنها فاسقانند
از آنجا كه در آیات گذشته مجازات شدیدى براى زن و مرد زناكار بیان شده بود و ممكن است این موضوع براى افراد مغرض و بى تقوا دستاویزى شود كه از این طریق افراد پاك را مورد اتهام قرار دهند، بلافاصله بعد از بیان مجازات شدید زناكاران، مجازات شدید تهمت زنندگان را كه در صدد سوء استفاده از این حكم هستند، بیان مى كند تا حیثیت و حرمت خانواده هاى پاكدامن از خطر این گونه اشخاص مصون بماند و كسى جرات تعرض به آبروى مردم پیدا نكند.
نخست مى گوید: كسانى كه زنان پاكدامن را متهم به عمل منافى عفت مى كنند، باید براى اثبات این ادعا چهار شاهد(عادل) بیاورند و اگر نیاورند، هر یك از آنها را هشتاد تازیانه بزنید. به دنبال این مجازات شدید، دو حكم دیگر نیز اضافه مى كند: و هرگز شهادت آنها را نپذیرید و آنها فاسقانند.
به این ترتیب نه تنها این گونه افراد را تحت مجازات شدید قرار مى دهد؛ بلكه در دراز مدت نیز سخن و شهادتشان را از ارزش و اعتبار مى اندازد، تا نتوانند حیثیت پاكان را لكه دار كنند. همچنین داغ فسق بر پیشانیشان مى نهد و در جامعه رسوایشان مى كند. این سختگیرى در مورد حفظ حیثیت مردم پاكدامن، منحصر به اینجا نیست؛ در بسیارى از تعلیمات اسلام منعكس است و همگى از ارزش فوق العاده اى كه اسلام براى حیثیت زن و مرد با ایمان و پاكدامن قائل شده است، حكایت مى كند.
در حدیثى از امام صادق علیه السلام مى خوانیم: «اِذَا اتَّهَمَ المُؤُمِنُ اَخاهُ اِنماثَ الایمانُ مِن قَلبِهِ كَما یَنماثُ المِلحُ فِى الماءِ هرگاه مؤمن به برادر [دینى] خود تهمت بزند، ایمان در قلب او از میان مىرود، همچنان كه نمك در آب، ذوب مىشود.» 6ولى از آنجا كه اسلام هرگز راه بازگشت را بر كسى نمى بندد؛ بلكه در هر فرصتى آلودگان را تشویق به پاكسازى خویش و جبران اشتباهات گذشته مى كند، در آیه بعد مى فرماید: مگر كسانى كه بعدا از این عمل توبه كنند و به اصلاح و جبران پردازند كه خداوند آنها را مشمول عفو و بخشش خود قرار مى دهد، خدا غفور و رحیم است.
نوشته زهرا رضاییان – گروه دین و اندیشه تبیان
1.نساء: 112.
2.نور: 23.
3.همان: 24.
4.احزاب: 58.
5. نور: 4 و 5.
