ترین های سینمای ایران در سال 1388
پرفروش‌ترین، پرهزینه‌ترین، پرافتخارترین، جنجالی‌ترین و ...
سیدرضا صائمی: سینمای ایران با همه فراز و نشیب‌ها و ضعف و قوت‌هایش همواره به عنوان یك هنر صنعت پویا شناخته شده و هر ساله بخش عمده‌ای از اخبار فرهنگی هنری را به خود اختصاص می‌دهد. علاوه بر جذابیت‌های بصری، زیبایی شناختی و رسانه‌ای این هنر باید به همه‌گیر بودن و توجه افكار عمومی به آن نیز اشاره كرد. سینما از آن دست اموری است كه طیف‌های گوناگونی از اقشار اجتماعی را متوجه خود می‌سازد و رده‌های سنی متفاوتی با آن ارتباط برقرار می‌كنند، پس مروری اجمالی بر كارنامه سینما در كشور ما با شاخص و معیار«ترین‌ها» نیز قطعا برای سینما دوستان و بویژه علاقه‌مندان جدی این هنر كه اخبار حاشیه و متن این هنر را دنبال می‌كنند، می‌تواند جالب باشد. اگر شما هم جزو این گروه هستید حتما گزارش را بخوانید تا با ترین‌های سینمای ایران در بخش‌ها و حوزه‌های مختلف آشنا شوید.
پر فروش‌ترین فیلم
اگرچه سینما را بیشتر به عنوان یك پدیده فرهنگی می‌شناسند، اما كم و كیف گیشه آن همواره كانون توجه اهالی سینما و مخاطبان آن بوده است و شاید اولین پرسش كنجكاوانه درباره بیلان سینمای كشور این باشد كه كدام فیلم پرفروش‌ترین فیلم سال شده است؟ این پرسش اهمیت مضاعفی نیز پیدا می‌كند وقتی سینمای ایران سال‌هاست كه با بحران مخاطب روبه‌رو است. البته در همه كشورهای دنیا پرفروش‌ترین فیلم دارای برد خبری بالایی است و به كانون خبرسازی بدل می‌شود. سال 88 از این نظر آنقدر اهمیت دارد كه شاید سال‌های سال باید بگذرد تا ركوردی كه فروش یك فیلم در این سال به نام خود ثبت كرده است، تكرار شود. ركوردی كه قهرمان جنجالی آن در واقع ركورد قبلی خود را در فروش شكسته و قسمت دوم اثر خود را فراتر از سابقه فروش در كل تاریخ سینمای ایران نشانده است. این شخص كسی نیست جز مسعود ده‌نمكی كه اساسا شخصیتی خبرساز است. فروش اخراجی‌ها 2 تا مرز 7 میلیارد تومان بقدری شگفت‌انگیز بود كه شاید خود سازندگانش نیز تصور این میزان از فروش را نداشتند. اخراجی‌ها با ركورد 7میلیاردی خود نه تنها پرفروش ترین فیلم سال شد كه تا امروز به پرفروش‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران نیز دست یافته است و البته این به ارزش‌های هنری و حرفه‌ای فیلم هیچ ارتباطی ندارد، اما اگر مساله فروش این فیلم را كنار بگذاریم مسعود ده‌نمكی و اخراجی‌هایش به عنوان یكی از جنجالی‌ترین اخبار سینمایی و فرهنگی در سال 88 نیز مطرح بود كه دامنه آن تا ساخت طرح سوم اخراجی‌ها و تولید سریال نوروزی توسط این كارگردان گسترده شده است.
كمدی، برترین ژانر
نه فقط در سال 88 بلكه چند سالی است كه فیلم‌های كمدی و طنز سینمای ایران را تصاحب كرده و سینماداران نیز با توجه به وضع بد گیشه‌ها و بحران مخاطب تمایل بیشتری به نمایش آثار طنز دارند تا به دام ورشكستگی نیفتند. همین اخراجی‌ها كه پرفروش‌ترین فیلم سال 88 بود نیز به ژانر طنز تعلق داشت و اساسا پرفروش‌ترین‌های سینما در سال‌های اخیر به فیلم‌های كمدی وابسته بود. فیلم‌هایی مثل خروس جنگی، هرچی تو بخواهی، پسر تهرانی، چشمك، كیش و مات، بی‌پولی، دو‌خواهر، زندگی شیرین، نیش زنبور، دختر میلیونر، تردست، راننده تاكسی و..... از جمله آثاری بودند كه در ژانر طنز و كمیك روی پرده‌های سینماها به نمایش درآمدند و برخی از آنان نیز از فروش قابل توجهی برخوردار بودند.
بیشترین اكران برای فیلم‌های ترسناك
اگرچه فیلم‌های طنز و كمدی همچنان به عنوان پرطرفدارترین و پر مخاطب‌ترین ژانر سینمایی مورد توجه مخاطبان قرار گرفته است، اما در سال 88 شاهد نمایش بیشتری از ژانر ترس و وحشت در سینمای ایران بودیم و گویی این گونه سینمایی در ایران بتدریج از مهجوریت خود خارج می‌شود و هم كارگردان‌ها و هم مخاطبان ایرانی توجه بیشتری به این ژانر از خود نشان می‌دهند. امسال حریم، كلبه، خواب لیلا، شوریده از جمله فیلم‌هایی بودند كه برخی از آنها مثل حریم كار نسبتا خوبی در این ژانر از آب درآمده و مورد توجه مخاطبان قرار گرفته‌اند. در جشنواره فیلم فجر نیز فیلم سینمایی «آل» در همین ژانر ساخته شده و نشان می‌دهد كه احتمالا در سال‌های آتی در كنار سینمای طنز باید شاهد شكوفایی ژانر وحشت هم در سینمای ایران باشیم، همچنین برخی فیلم‌های خاص و فرهنگی مثل صداها و شبانه كه روایت و ساختار متفاوتی نسبت به آثار متعارف سینمایی دارند نیز در سال 88 بر پرده اكران نشستند.
پر افتخارترین فیلم
فیلم« درباره الی» ساخته اصغر فرهادی هر چند به دلیل التهاب سیاسی جامعه در زمان اكران عمومی، آنچنان كه انتظار می‌رفت، با فروش بالا مواجه نشد اما پر افتخارترین فیلم سال 88 محسوب می‌شود كه جوایز داخلی و بین‌المللی زیادی را آن خود كرد. از بهترین فیلم در جشنواره فجر و از نگاه منتقدان گرفته تا دریافت خرس نقره‌ای از جشنواره برلین. به این افتخارات باید دریافت جوایز جشنواره‌های گلدن گلاب، تراژیكا و اسكرین آسیا پاسیفیك را هم اضافه كرد ضمن این‌كه درباره الی به عنوان فیلم معرفی شده به جشنواره فیلم اسكار نیز بود. از این هم نگذریم كه نسخه نمایش خانگی این فیلم نیز با استقبال بسیار زیادی مواجه شد.
پركارترین بازیگران
اگر جشنواره بیست و هشتم فیلم فجر را به عنوان نمایی از تولیدات سینمایی در سال 88 قلمداد كنیم، باید حمید فرخ‌نژاد را فعال ترین بازیگر سال معرفی كنیم. او با حضور در 7 فیلم جشنواره، پركارترین بازیگر سینمای ایران بود كه تعلق نگرفتن سیمرغ به او با انتقاد و اعتراض هم مواجه شد. این بازیگر 4 فیلم «به رنگ ارغوان»، «شب واقعه»، «بیداری رویاها» و «شكلات داغ» را در بخش اصلی جشنواره داشت و با 2 فیلم «دموكراسی در روز روشن» و «همبازی» در بخش مسابقه فیلم‌های اول و دوم و خارج از مسابقه حاضر بود. اما اگر فیلم‌های به نمایش در آمده در اكران عمومی را معیار قرار دهیم، باید رضا عطاران را به عنوان پركارترین بازیگر سال معرفی كنیم كه امسال فیلم‌های متعددی را بویژه در ژانر طنز در كارنامه حرفه‌ای خود ثبت كرد. در میان بازیگران زن نیز الناز شاكردوست در سال 88 پركار بود، اما اگر جشنواره را معیار قرار دهیم این عنوان، نصیب مهناز افشار می‌شود كه با 4 فیلم، پركارترین بازیگر زن محسوب می‌شود. مهناز افشار با فیلم‌های «پسر آدم دختر حوا»، «تسویه حساب» و «طبقه سوم» در بخش اصلی و فیلم «خاطره» در بخش فیلم‌های اول و دوم در جشنواره امسال حضور داشت. البته بازیگران مرد دیگر مثل حامد بهداد، مصطفی زمانی و پوریا پورسرخ نیز هر كدام با 4 فیلم جزو پركارترین‌ها بودند. ضمن این‌كه خوش شانس‌ترین بازیگر سال جاری را باید مصطفی زمانی دانست كه حضور او در سریال یوسف پیامبر و ایفای نقش یوزارسیف موجب شد تا او ره صدساله را یكشبه طی كند و به شهرت و محبوبیت برسد. حضور او در 4 فیلم سینمایی و احتمالا اكران آنها در سال آینده او را به یكی از خبرسازترین بازیگران سینمای ایران بدل خواهد كرد. حالا كه بحث شانس و اقبال شد باید به شیرین یزدان بخش هم اشاره كنیم كه در اولین تجربه بازیگری خود، موفق به دریافت سیمرغ بهترین بازیگر نقش مكمل زن شد. در پایان نیز باید از محسن طنابنده و نگار جواهریان نام ببریم كه با دریافت سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد و زن، پر افتخارترین بازیگران سینمای ایران در سال 88 بودند.
جنجالی‌ترین فیلم سال
اگر اخراجی‌ها در نسخه اولیه خود بود كه جنجالی‌ترین فیلم سینمای ایران را رقم زد و حرف و حدیث‌هایی كه در زمان جشنواره و اكران عمومی درباره آن در مطبوعات و محافل سینمایی شكل گرفت، بدون شك این اتفاق امسال درباره فیلم زمهریر ساخته علی رویین‌تن رخ داد كه جنجال‌های زیادی را در نشست مطبوعاتی خود در برج میلاد رقم زد. حال و هوای فیلم و زبان و ساختار اثر به اخراجی‌ها بی‌شباهت نبود و شاید پس زمینه تاثیرات آن بر شدت واكنش منتقدان نسبت به زمهریر هم تاثیر داشته است.
در سال 88 شاهد نمایش بیشتری از ژانر ترس و وحشت در سینمای ایران بودیم و گویی این گونه سینمایی در ایران بتدریج از مهجوریت خود خارج می‌شود و هم كارگردان‌ها و هم مخاطبان ایرانی توجه بیشتری به این ژانر از خود نشان می‌دهند.
با این حال پر سرو صدا ترین فیلم را باید همچنان به رنگ ارغوان بدانیم كه نمایش آن پس از 6 سال به دلیل نام ابراهیم حاتمی‌كیا به عنوان كارگردان و سوژه سیاسی فیلم متن و حاشیه‌های آن را در كانون توجه رسانه‌ها و مردم قرار داد. بویژه این‌كه سیمرغ بهترین فیلم را هم از دست داوران جشنواره و البته نگاه مردم دریافت كرد. حالا كه صحبت از بهترین فیلم است، باید نامی از سید جمال ساداتیان، تهیه‌كننده این فیلم هم ببریم كه خوش اقبال ترین تهیه‌كننده سال به شمار می‌رود كه از یك طرف، فیلمش پس از 6 سال رفع توقیف شد و اولین فیلمی بود كه پس از جشنواره به اكران عمومی رفت و هم این‌كه موفق شد سیمرغ‌های متعددی را از آن خود كند.
جوان‌ترین كارگردان سینما
وقتی نام كارگردان را می‌شنویم، اغلب تصویر یك فرد جا افتاده و پیشكسوت در ذهنمان تداعی می‌شود كه تجربه و سابقه زیادی در این كار دارد، بنا‌‌بر این نام حامد كلاهداری به عنوان یك كارگردان 27 ساله می‌تواند جالب و خبر ساز باشد.او كه سال‌ها تجربه بازیگری در سینما و تلویزیون را داشته، اینك به عنوان كارگردان اولین فیلم بلند سینمایی خود به عنوان « شكلات داغ» نام خود را به عنوان جوان ترین كارگردان جشنواره امسال به ثبت رسانده است.حضور بازیگرانی مثل داریوش ارجمند، نیكی كریمی و فریبرز عرب‌نیا در فیلم او موفقیت بزرگی برای این كارگردان جوان محسوب می‌شود.
پرهزینه‌ترین فیلم سال
براساس معادلات و محاسبات اقتصادی در سینمای ایران حداقل هزینه تولید یك فیلم در كشور ما 300 میلیون تومان است. حالا حساب كنید كه برای تولید فیلمی در ایران 5 میلیارد تومان هزینه شود. قطعا این ركورد در تاریخ سینمای ایران بی‌سابقه خواهد بود. چند سال پیش دوئل به عنوان پر هزینهترین فیلم، یك میلیارد تومان هزینه برد. اما اكنون ملك سلیمان به كارگردانی شهریار بحرانی با 5 میلیارد تومان نه فقط در سال 88 كه در كل تاریخ سینمای ایران، پر هزینهترین فیلم سینمایی محسوب می‌شود كه زندگی حضرت سلیمان(ع) را روایت می‌كند.
منبع : جام جم
تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی
