قرآن درباره توبه چه میگوید؟
خداوند در قرآن درباره قبول توبه بندگانش چه فرموده است؟
واژه توبه و مشتقاتش بارها درقرآن آمده است. معمولاً قرآن کریم به دنبال آیات عذاب جمله «لاالذین تابوا» یا جمله «الا من تاب» را آورده تا بگوید راه اصلاح هرگز بر کسی بسته نیست. خداوند بارها به بندگانش دستور داده که به سوی او توبه کنند در آیه هشتم سوره تحریم آمده است: «یا ایها الذین آمنوا توبوا الی الله توبة نصوحا ای کسانی که ایمان آوردهاید به سوی خدا توبه کنید؛ توبهای خالص».
با این حال توبه حقیقی نشانههایی دارد که قرآن به روشنی آنها را بیان کرده است.
1- قبول توبه واقعی قطعی است زیرا نمیتوان باور کرد که ما به امر او توبه کنیم ولی او نپذیرد. در آیه 42 سوره توبه آمده است: «هوالذی بقبل التوبه عن عباده/ او کسی است که توبه را از بندگانش قبول میکند.»
2- گذشته از بحث پذیرش توبه، خداوند در قرآن فرموده که توبه کنندگان را دوست دارد. در آیه 22 سوره بقره آمده است: «انّالله یحب الثوّابین/ خداوند توبه کنندگان را دوست دارد.»
3- کسی که توبه میکند، باید توبهاش را ضمیمه عمل صالح کند تا پذیرفته شود. در قرآن بارها عبارتهای این چنینی آمده است: «تاب و عمل صالحا». «تاب من بعده و اصلح» و «تابوا و اصلحوا و بینوا».
4- توبه وسیله تبدیل سیئات به حسنات است. در آیه 70 سوره فرقان آمده است: «الا من تاب و عمل صالحا فاولئک یبدل الله سیئاتهم حسنات»/مگر کسانی که توبه کنند و عمل صالح انجام دهند، پس ایشان اند که خداوند گناه شان را به نیکی بدل می کند
نکته مهم دیگری که در بحث توبه وجود دارد، این است که توبه تا چه زمانی پذیرفته میشود؟
خداوند در قرآن فرموده که توبه زمان مرگ پذیرفته نیست و باید قبل ازآن اسباب توبه را فراهم کرد. در آیه 14 سوره نساء آمده است: «ولیست التوبة للذین یعملون السّیئات حتی اذا حضر احدهم الموت قال انّی تبت الان و لا الذین یموتون و هم کفار اولئک اعتدنا لهم عذاباً الیما / برای کسانی که کارهای بد انجام میدهند و هنگامی که مرگ یکی از آنها فرا میرسد میگوید: «الان توبه کردم!» توبه نیست و نه برای کسانی که در حال کفر از دنیا میروند. اینها کسانی هستند که عذاب دردناکی برایشان فراهم کردهایم».
مجله همشهری آیه
تنظیم برای تبیان: شکوری
