قمارهای نامرئی در روزگار ما

خداوند متعال در قرآن، شراب و قمار و بت پرستى را در آیه شریفه 90 سوره نساء در كنار هم قرار داده است. ما معتقدیم كه هیچ گاه چند چیز نامتجانس و غیر مربوط در آیات قرآن و روایات معصومین(علیهم السلام) كنار هم گذاشته نمى شود. بنابراین، این سه كار وجه مشتركى دارند، كه به اعتقاد ما «كم عقلى یا بى عقلى» است. آیا شخصى كه پول مى دهد و چیزى مى خورد كه عقل خود را از دست بدهد كار عاقلانه اى مى كند؟! قمار زدن هم نوعى دیوانگى است، كسانى بودند كه شبانه با ثروت كلانى به قمار خانه رفته، و صبح در حالى از قمارخانه خارج شدند كه تمام زندگیشان را باخته و فقیرترین افراد بودند. آیا این كار، دیوانگى نیست؟!

بت پرستى هم دیوانگى است. اگر اشرف مخلوقات، كه باید خلیفه و جانشین خداوند در زمین باشد، با دست خود بتى بتراشد و در برابر آن سجده كند، و حتّى فرزند خود را در مقابل آن قربانى نماید، و در موقع فقر و نیاز و احتیاج، بت ساخته شده از خرما را بخورد، آیا چنین انسانى عاقل است؟! بنابراین شرابخواران، قماربازان و بت پرستان همگى در جنون و بى عقلى مشترك هستند، و لذا همان گونه كه شرب خمر و بت پرستى حرام است، قماربازى نیز حرام مى باشد.

علّت تحریم قمار

اسلام مى گوید درآمد باید به واسطه یك كار مفید باشد. و كار مفید سه رقم است: 1ـ كارهاى تولیدى 2ـ كارهاى توزیعى 3ـ و كارهاى خدماتى; كشاورزى، دامدارى، تولیدات صنعتى و مانند آن كارهاى تولیدى هستند.

تجارى كه كالاهاى تولید شده را از تولیدكنندگان خریده و به دست فروشندگان جزء مى رسانند، تا آنها به دست مشتریان برسانند عهده دار قسم دوم كارهاى مفید هستند. زیرا همه مردم نمى توانند به كارخانه هاى تولیدى و دامداریها و مزارع كشاورزى مراجعه كرده و نیازهاى خود را تهیه كنند، و لذا تجّار و فروشندگان عهده دار این كار مى شوند.

اطبّا، پرستاران، رانندگان، مأموران نظافت و مانند آنها، كارهاى خدماتى انجام مى دهند. و كار هر سه گروه مفید و سودمند است.

امّا كسى كه قمار مى زند و در قمار مبالغ هنگفتى را مى برد و طرف مقابل را به خاك سیاه مى نشاند، چه كار مفیدى انجام داده است؟! چنین شخصى نه تنها كار مفیدى نكرده، بلكه مرتكب كار شیطانى و زشت شده، و مشمول آیه شریفه 29 سوره نساء است. توجّه فرمایید:

«(یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لاَ تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَیْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلاَّ أَنْ تَكُونَ تِجَارَةً عَنْ تَرَاض); اى كسانى كه ایمان آورده اید! اموال یكدیگر را در میان خود به باطل (و از طرق نامشروع) نخورید; مگر این كه تجارتى با رضایت طرفین شما انجام گیرد».

نتیجه این كه قمار كار مفیدى نیست، بلكه اكل مال بالباطل، و لذا حرام است.

زیانهاى قمار

قماربازان حرفه اى در نهایت یا دیوانه گردیده، و یا مبتلا به بیماریهاى عصبى مى شوند. چون دائماً در حال هیجانند، و فشار آنها بالا و پایین مى رود. آنها چه ببرند و چه ببازند فشارشان تغییر مى كند و لذا مبتلا به انواع بیماریها مى شوند، و سرانجامِ برخى از آنان خودكشى است. كسى كه شب هنگام با ثروتى كلان وارد قمارخانه مى شود، و صبح هنگام بدون یك ریال پول خارج مى شود، چاره اى جز خودكشى نمى بیند.

بعضى از قماربازان نه تنها تمام اموال، بلكه ناموس خویش را در قمار مى بازند! در روایتى از امام صادق(علیه السلام) مى خوانیم:

«كانَتْ قُرَیْشُ تُقامِرُ الرَّجُلَ فى اَهْلِه وَمالِهِ; در عصر جاهلیّت بعضى از مردم بر سر مال و نوامیس خود قمار مى زدند!».(1)

اسلام در چنان محیط فاسدى حكم تحریم قمار را صادر كرد. آیا این حكم دینى معجزه نیست؟ به آمارى در مورد ضررهاى مختلف قمار توجّه كنید:

90% از جیب برى ها، 50% جرائم مختلف، 10% مفاسد اخلاقى، 30% طلاقها، 40% نزاعهاى خونین، 5% خودكشى ها و انتحارها توسّط آلودگان به قمار صورت مى گیرد! و عجیب این كه دنیاى امروز قمار را به رسمیّت شناخته، و در فرانسه شهرى هست به نام شهر قماربازان، كه از همه جاى دنیا به آنجا رفته، قماربازى مى كنند. امّا اسلام تمام انواع قمار را تحریم كرده است; حتّى گردوبازى بچّه ها كه در آن برد و باخت گردو انجام مى شود.(2) چون بچّه هاى گردوباز، نه كار تولیدى انجام مى دهند و نه توزیعى و نه خدماتى.

قمارهاى نامرئى

در عصر و زمان ما قمارهاى مرموزى پیدا شده كه در لباس تجارت و معامله و پورسانت و مانند آن صورت مى گیرد، و متأسّفانه تاكنون قربانیان زیادى داشته، و كلاه افراد فراوانى را برداشته اند.

بدین شكل كه براى خرید فلان كالا مثلاً 000/200تومان به حساب فلان شركت ریخته مى شود، سپس شخص خریدار به جستجوى مشترى مى پردازد، چنانچه دو مشترى به شركت معرّفى كند پورسانتى به او تعلّق مى گیرد. دو مشترى جدید هم هر كدام به دنبال دو مشترى دیگر مى روند تا از این ناحیه هم پورسانتى به خود آنها تعلّق گیرد و هم به معرّف اوّل، و چهار مشترى جدید هم هر كدام به دنبال دو مشترى دیگر رفته، و این كار به همین شكل ادامه پیدا مى كند. و پس از چند ماه وقتى كه سرگروه به حساب بانكى خود نگاه مى كند متوجّه مى شود كه مبلغ كلانى به عنوان پورسانت به حسابش ریخته اند، در حالى كه نه تولیدى وجود دارد نه تجارتى نه زراعتى نه دامدارى و نه هیچ كار مثبت دیگرى. بلكه شركت مذكور كلاه افرد بسیارى را برداشته، و عمده پول را به جیب خود زده و مبالغى را هم به سرگروه ها داده، و افراد ردیف آخر مالباختگان واقعى هستند.

اگر در ردیف آخر صد هزار نفر باشند كه هر كدام 000/200 تومان پرداخته باشند، مجموعاً 000/000/000/20 تومان پرداخته اند، در حالى كه یك ریال نصیبشان نشده است!

مراجع تقلید فتوا به تحریم این كار دادند، و مجلس شوراى اسلامى این كار را ممنوع كرد، و قوّه قضائیّه با آن برخورد نمود، و نیروى انتظامى تعدادى از فعّالان آنها را دستگیر و روانه زندان كرد،(1) ولى با توجّه به سود سرشار این قمار جهانى براى شركت اصلى و سرشاخه ها، هنوز هم برخى از آنها فعالیّت مى كنند، در حالى كه پول حاصل از قمار وارد هر خانه اى شود بركت را از آن خانه برده، و آن خانه و اهلش را بدبخت مى كند.

____________

1. بحارالانوار، ج 79، ص 234، ح 11 و 12.

2. میزان الحكمه، ج 8، ص 3485، باب 3419، ح 17103.

منبع: مکارم شیرازی، از تو می پرسند