عملیات محرم

عملیات محرم با رمز یا زینب (س) در محور موسیان - ارتفاعات مرزی حمرین به صورت نیمه گسترده در تاریخ 10 ابان 1361 به فرماندهی مشترک انجام شد.

تاریخچه :

با فرا رسیدن ماه محرم، سال ۱۳۶۱ شمسی، گردان‌های عزادار امام حسین (ع) با دسته‌های سینه‌زنی در خطوط جنگی و یگان‌ها به راه می‌افتند و خاطرات جنگ‌های صدر اسلام را متجلی می‌کنند. آوای سوگواری مناجات برای سرور شهیدان همه جا به گوش می‌رسد. نیروهای عراقی از وحشت حمله رزمندگان در ماه محرم به دستور فرماندهان در آمادگی کامل به سر می‌برند.

درپاییز سال ۱۳۶۱ شمسی، .تیپ ۸۴ پیاده خرم اباد از ارتش, لشکرهای ۲۵ کربلا، نجف اشرف، علی‌بن ابی‌طالب (ع) و امام حسین (ع)از سپاه پاسداران ماموریت می‌یابند خود را در در منطقه عملیاتی «موسیان» سازماندهی کنند.

موقعیت جغرافیایی :

مشخصه مهم این منطقه؛ وجود ارتفاعات جبال حمرین که خط مرزی قراردادی ایران و عراق قبل از تجاوز این کشور به ایران بود. یکی از عوارض طبیعی منطقه، رودخانه چیخراب، دویرج و میمه‌است که فصلی و وحشی بودند، به هنگام طغیان، ارتفاع آب آن بعضا به ۱۰ برابر معمول می‌رسد.

منطقه عملیاتی در حوزه ماموریت سپاه چهارم عراق قرار داشت و پدافند از منطقه عملیاتی محرم، به عهده لشگر ۱۰ زرهی بود.

مرحله اول عملیات :

عملیات در تاریخ 10/8/1361 ساعت ۲۲:۸ دقیقه، با رمز «یا زینب» (س) در منطقه عملیاتی موسیان و شرهانی، زبیدات، جنوب شرقی دهلران در غرب عین خوش با اهداف آزادسازی ارتفاعات حمرین در جنوب دهلران و تهدید و دسترسی به امکانات نفتی داخل خاک عراق و شهرک زبیدات آغاز می‌شود. تا نزدیک صبح، بیشتر اهداف عملیات تامین می‌شود و الحاق نیروها با موفقیت صورت می‌گیرد ولی در منطقه چپ درگیری، بر اثر بارندگی و طغیان آب شکاف ایجاد می‌شود و تلاش می‌گردد تا دشمن نتواند از آن نقطه استفاده کند. با روشن شدن هوا، هواپیماهای عراق با تمام امکانات اقدام به حمله کرده و با ریختن بمب و راکت تلاش می‌کنند مانع ادامه عملیات شوند که در همین حین نیروی هوایی ایران نیز وارد معرکه شده و پاسخ مناسبی به نیروی هوایی عراق می‌دهد.

آزادی ۵۵۰ کیلومترمربع از خاک میهن اسلامی، ۲۶۰۰ بعثی کشته و زخمی، ۱۹۷۰ نفر اسیر، ۹۰ دستگاه تانک و نفربر و ۱۳ دستگاه خودرو منهدم شده از دستاوردهای مرحله اول است.

 مرحله دوم عملیات :

روز بعد، ساعت ۲:۳۰ بامداد مرحله دوم آغاز می‌شود. به دلیل موفق نشدن نیروها در سمت چپ محور درگیری و امکان انجام عملیات از سوی دشمن، یگان‌های رزمی ایران به سرعت آماده می‌شوند تا نقطه ضعف را پر کنند. پس از عبور از موانع ایذایی و میدان مین، ابتدا گردان سیدالشهدا (ع) که مهم‌ترین گردان لشکر ۲۵ محسوب می‌شود خود را به مواضع عراق می‌رساند که با شلیک تعداد زیادی گلوله و آرپی‌جی اقدام به عملیات ایذایی می‌کند، بدین صورت زمینه برای هجوم لشکرهای امام حسین (ع) و علی‌بن‌ابی‌طالب (ع) آماده می‌شود. نیروهای سپاه اسلام به دشمن یورش می‌برند. درگیری در خاکریزی‌های دشمن به نبرد تن به تن می‌رسد و تعداد زیادی از عراقی‌ها کشته و زخمی و تسلیم می‌شوند و بقیه فرار می‌کنند. رزمندگان تا صبح خود را به جاده شرهانی می‌رسانند و پاسگاه‌های جم هندی و ربط را فتح می‌کنند.

مرحله سوم عملیات :

سومین مرحله عملیات چهار شب بعد در ساعت ۲۲ با هدف تسخیر ارتفاعات غربی، دامنه‌های غربی جبال حمرین، جاده‌های تدارکاتی دشمن و تامین اهداف فتح شده در مراحل نخستین آغاز می‌شود.

برای سومین بار پس از عبور از بلندی‌های حمرین به سوی چاه‌های نفت منطقه یورش می‌برند و تمام موانع را پشت سر می‌گذارند. در آستانه ورود به شهرک «زبیدات»، تانک‌های مستقر در بلندی‌ها و شیارها آخرین تلاش را انجام می‌دهند تا مانع ورود به شهر شوند. آرپی‌جی زن‌ها تعدادی از آنها را شکار می‌کنند و باقیمانده تانک‌ها می‌گریزند و در سمت زبیدات موضع می‌گیرند. پس از در هم شکسته شدن آخرین مقاومت‌های دشمن، رزمندگان اسلام وارد شهر تخلیه شده زبیدات می‌شوند و کار تعقیب تا غرب شهرک ادامه می‌یابد.

 دستاوردهای عملیات محرم در استان ایلام :

خارج کردن جاده دهلران - عین خوش به طول ۱۰۰ کیلومتر از زیر دید و تیر دشمن

تامین امنیت شهرهای «موسیان»، «دهلران» و پادگان «عین خوش»، «دشت اژیه» و دهکده‌های اطراف آن و آزادسازی کوه‌های «حمرین» .آزادسازی منابع نفتی موسیان، بیات و حوضچه‌های نفتی زبیدات، تلمبه‌خانه و ۷۰ قطعه چاه

تامین قسمتی از مرز به طول ۵۰ کیلومتر . تعداد اسرا ۳۴۰۰ نفر

منبع :

مرکز مطالعات سپاه