عنوان :
پژوهشي پيرامون مشتركات‌روايي كتب تفسير شيعه و اهل سنت جزء هفدهم قرآن كريم
نويسنده :
محسن زارعي
سال :
1380
استاد :
آيت الله دكتر احمد بهشتي
دانشگاه :
دانشگاه آزاد اسلامي واحد فساء
موضوع :
قرآن مجيد بدون هيچ ترديدي بزرگترين منبع معارف هدايتگر و سعادت‌آفرين براي انسان است مسلمانان از همان آغاز نزول كلام وحي علاقه بسيار زيادي به آن نشان دادند اما به تدريج متوجه شدند كه براي فهم و دركك بهتر آيات قرآن بايد به رسول خدا(ص) مراجعه نمود و پس از وي احاديث امامان معصوم(ع) در فهم قرآن مطمئن‌ترين روش است. بنابراين سنت معصومان(ع) در كنار قرآن و همراه آن، منبع شناخت اسلام و دستورات آن است. حديث دومين سند دين است كه خداوند متعال، خود تبيين و تفسير كلامش را به آن واگذار نموده است. اين تحقيق تحت عنوان پژوهشي پيرامون (مشتركات روائي شيعه و اهل سنت) در جزء هفدهم قرآن مجيد شامل سوره الانبياء با 112 آيه سوره حج با 78 آيه مي‌باشد. لازم به ذكر است كه در ميان آيات اين سوره‌هاي مباركه تعداد محدودي از آيات مشتركات روائي داشته كه استخراج و معرفي گرديده‌اند. براساس و محور اشتراك‌يابي دو تفسير ارزنده «نور الثقلين» از تفاسير شيعه و «الدر المنثور» از تفاسير اهل سنت مي‌باشند ضمن انيكه در تحليل و جمع‌بندي نهايي از تفاسير ارزشمندي مانند الميزان ـ مجمع البيان ـ البرهان و ... كمك گرفته شده است كه در اين مرحله نظريات مختلف پيرامون آيه و احاديث ذيل آن جمع آوري گرديده است. براي روشن شدن بهتر مطالب، آيه قرآن و اولين حديث در هر موضوع ترجمه گرديده،تا ارتباط حديث و آيه مشخص گردد. بنابراين مي‌توان گفت كه ذيل هر آيه دو بخش نقل و تحليل و جمع‌بندي احاديث و روايات به چشم مي‌خورند. توضيحات مطالبي كه مربوط به حديث و آيه مورد نظر مي‌باشد از منابع ياد شده استخراج گريده كه اين مطالب گاهي يكديگر را تأييد كرده و گاه بين آنها اختلافاتي مشاهده مي‌گردد. همچنانكه بعضي از منابع، حديث مورد نظر را تأييد و برخي را رد مي‌نمايند. در نگارش اين تحقيق توسط (نگارنده) اهداف مختلفي از جمله :الف) ايجاد انگيزه براي انجام تحقيقات جديد در زمينه قرآن و حديث ب) نزديك‌كردن ديدگاهها دو گروه بزرگ مسلمين در زمينه‌‌هاي مختلف ج) تطبيق احاديث و روايات بر آيات شريفه قرآن، دنبال شده است با اين اميد كه اين اقدام كوچك آغاز تلاش و عظيمي در جهت تحقق اصل وحدت حقيقي بين گروههاي مختلف مسلمانان و زمينه‌اي براي گامهاي بعدي دوست‌داران قرآن و سنت رسول خدا(ص) باشد.
عنوان :
بررسي مفهوم توكل در قرآن
نويسنده :
مجيد گريواني
سال :
1380
استاد :
دكتر محمد علي لساني فشاركي
دانشگاه :
دانشگاه تربيت مدرس
موضوع :
اين پايان‌نامه مشتمل بر چكيده ( به زبان فارسي و انگليسي) ،مقدمه و پنج فصل ، نتايج و پيشنهادها و فهرست منابع و مأخذ است مقدمه، بيان مسأله و سؤالات اصلي تحقيق، بيان فرضيه‌ها، هدف‌ها ، ضرورت و سابقه انجام تحقيق و روش تحقيق، مطالبي است كه در فصل اول به آنها پرداخته شده است . در فصل دوم،به معاني و مفاهيم توكل و وكيل از نظر لغت و اصطلاح پرداخته و معناي توكل را در اصطلاح چنين بيان مي‌كند: « توكل عبارت است از اين كه انسان اعتماد خود را تنها متوجه سبحان كند و باور داشته باشد كه خدا با حسن تدبير در همه احوال او را كفايت مي‌كند و خدا را مسبب الاسباب بداند و به اسباب طبيعي و مادي تعلق خاطر پيدا نكند و تمامي كوشش خود را به كار گيرد و در صورت عدم موفقيت دچار ترس و اضطراب نشود». در فصل سوم تحت عنوان « توكل در فرهنگ اسلامي» اهتمام نگارنده بر بررسي توكل از ديدگاه روايات ـ بيشتر نهج‌البلاغه و صحيفه سجاديه ـ است و از اين اين رهگذر بر مفاهيمي كه با تدبر در آيات به دست آمده است، تأكيد و تأييد مي‌شود . فصل چهارم به بيان « راه و رسم توكل» از ديدگاه قرآن اختصاص دارد . در فصل پنجم ،با عنوان « دستاوردهاي توكل» آثار و نتايج توكل را بر شخص متوكل كه در فصل دوم در بررسي آيات به آنها اشاره كرده بود به تفصيل مي‌آورد و افزون بر آنها توكل را رمز بهره‌مندي از امدادهاي غيبي. مانعي براي ساده‌انديشي و خرافه‌گرايي، انگيزه حركت و مايه جلب محبت الهي قلمداد مي‌كند.
عنوان :
خطابات قرآن مجيد
نويسنده :
محمد حسن كفاشان
سال :
1380
استاد :
دكتر سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه آزاد اسلامي واحد تهران مركزي
موضوع :
هدف پژوهشگر: تحقيق پيرامون خطابات قرآني كه از ناحيه خداوند تبارك و تعالي بر عموم انسانها شده است . آشنايي با خطابات قرآني كه با حرف ندا در قرآن آغاز شده است از جمله : ياايها‌الرسل، يا‌ايها‌النبي، يا ايهالارسول، يا ايهاالذين امنوا، يا بني‌آدم، يا ايهاالذين كفروا و همچنين خطابات خاص به پيامبر اكرم(ص). روش پژوهش: دراين تحقيق از روش اسنادي و كتابخانه‌اي براي رسيدن به مقصود در انجام كار تحقيقي و ارائه مباحث مورد نظر استفاده شده است. ابزار و اندازه‌گيري : طرح تحقيق حاضر از طريق كتب متعدد قرآني و با مراجعه به كتابخانه‌هاي مختلف به انجام رسيده است و به جهت تبيين موضوع تحقيق و براي آشنايي و دقت در انجام كار با استفاده از كشف الايات مورد توجه قرار گرفته است . طرح پژوهش: طرح پژوهش حاضر از نوع تحقيق از منابع گسترده قرآني و با استفاده از چهار منبع پرمحتواي تفسيري شامل : 1ـ مجمع‌البيان (طبرسي9 2ـ الميزان(علامه طباطبايي) 3ـ منهج‌الصادقين(ملافتح اله كاشاني) 4ـ اطيب‌البيان (عبدالحسين طيب) جمع‌آوري شده و مورد تفحص قرار گرفته است. نتيجه كلي: تحقيق و پژوهش پيرامون كلام الهي (قرآن) و اداء دين خود . طرح معرفي خطابات قرآني بصورت مدون و دسته‌بندي و بصورت عمومي و خصوصي به انسانها و پيامبران و نيز خاص. در ارتباط با پيامبر اكرم(ص) مطرح نموده است . تبيين و آشنايي در خصوص خطابات قرآني كه خداوند براي سعادت انسانها در قالبهاي گوناگون و به شيوه‌هاي مختلف بيان فرمود است . آشنايي با حديث انما يفرف القرآن من خوطب به و تلاش در جهت فهم قرآن از طريق قرآن و اهل بيت عليهم السلام با توجه به اين حديث شريفه .
عنوان :
هدايت و ضلالت از ديدگاه قرآن
نويسنده :
قربانعلي مظفري
سال :
1380
استاد :
سيد رضا مؤدب
دانشگاه :
مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
موضوع :
اين پژوهش مشتمل بر شش فصل است: فصل اول،معناي هدايت و ضلالت ؛ فصل دوم،اقسام هدايت و ضلالت ؛ فصل سوم، اسباب هدايت و ضلالت ؛ فصل چهارم،عوامل هدايت و ضلالت ؛ فصل پنجم ،رابطه‌ي هدايت و ضلالت با اختيار؛ فصل ششم،عوامل تأثيرگذار در شخصيت انسان.
عنوان :
نگرشي نوين به مسائل زنان در كتاب و سنت
نويسنده :
فاطمه علائي رحماني
سال :
1380
استاد :
سيد محمد باقر حجتي
دانشگاه :
دانشگاه تهران
موضوع :
اين رساله در هفت فصل با اين مباحث تنظيم و تدوين شده است: فصل اول ،زنان و دو نگرش متفاوت سنتي و نوين؛ فصل دوم،قضاوت زنان در فقه اسلامي؛ فصل سوم، افتا و مرجعيت زنان ؛ فصل چهارم،بررسي حق طلاق؛ فصل پنجم،تمكين و نشوز ؛ فصل ششم،حضانت كودكان از نگاه دين؛ فصل هفتم،ميزان گستره‌ي ولايت پدر در نكاح صغيره و بالغه‌ي رشيده. در اين پژوهش به مسائل روز زنان از نگاه آيات و روايات پرداخته شده است.
عنوان :
داستان حضرت يوسف(ع) در قرآن و تورات
نويسنده :
جواد گرمابي
سال :
1380
استاد :
محمد علي مهدوي‌راد
دانشگاه :
مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
موضوع :
اين پژوهش مشتمل بر يك مقدمه و چهار فصل با اين مباحث است : مقدمه: پيشينه‌ي تحقيق؛ فصل اول، شناخت تورات: نگاهي اجمالي به تورات، شواهد و مدارك تحريف تورات، تورات از ديدگاه قرآن؛ فصل دوم، جايگاه قصه در قرآن: معناي لغوي قصه، معناي اصطلاحي قصه، تعريف قصص قرآني، تفاوت قصص قرآن با ديگر قصص،اهداف قصص قرآني، تفاوت قصص قرآن با ديگر قصص ، اهداف قصص قرآني؛ فصل سوم، داستان حضرت يوسف(ع) در قرآن و تورات: دوران پرمخاطره‌ي كودكي، يوسف در خانه‌ي عزيز مصر، يوسف و زندان(ارشاد و تبليغ در زندان، تدبر يوسف ، پيشنهاد وزارت)، يوسف و برادران،وصل ياران؛ فصل چهارم، خلاصه‌گيري و پيشنهادها.
عنوان :
خودي و غير خودي از ديدگاه قرآن
نويسنده :
حسن نقديان
سال :
1380
استاد :
جعفر نكونام
دانشگاه :
مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
موضوع :
اين پايان‌نامه در شش فصل تنظيم و تدوين يافته است. فصل اول، كليات: بيان مسئله، پيشينه‌ي تحقيق، انگيزه و هدف، تعريف واژه‌ها ،فرضيه، مشكلات و محدوديت‌هاي تحقيق، روش تحقيق، سازماندهي تحقيق؛ فصل دوم، مرزبندي خودي و غير خودي: خودي و غيرخودي از نگاه صاحب‌نظران،مرزبندي خودي و غير خودي در قرآن، شواهدي بر خودي و غير خودي؛ فصل سوم، مصاديق خودي و غيرخودي در قرآن، اهل كتاب،منافقان، هواداران كفار و اهل كتاب؛ فصل چهارم،خصوصيات خودي‌ها در قرآن: نداشتن رابطه‌ي دوستانه با غير خودي‌ها، دوستي و فروتني با خودي‌ها ، ولايت‌پذيري، تعهد و وفاي به عهد، حفظ امانت و دوري از خيانت،قانونمندي و رعايت حدود، حفظ احترام خودي‌ها، مسئوليت‌پذيري و اداي تكليف،ترويج ارزش‌ها و نهي از ضدارزش‌ها؛ فصل پنجم، خصوصيات غيرخوديها: دوستي با طاغوت،غيرخوديها و حق‌گريزي ،تكبر و خودپسندي در برابر خودي‌ها، فساد و فتنه‌انگيزي،تحريف آيين خودي‌ها ،انحراف افكار خودي‌ها با شعار اصلاح‌طلبي، فرصت‌طلبي غير خودي‌ها از رخدادهاي اجتماعي خودي‌ها، خشمگيني از پيشرفت خودي‌ها و خوشحالي از شكست آنان؛ فصل ششم ، واكنش در برابر غيرخوديها: جدال احسن با غيرخوديها، پرهيز از پشتيباني از غير خودي‌ها،عزت نطبيدن از غيرخوديها،عدم خودباختگي در برابر زرق و برق‌هاي غيرخوديها، عدم اطاعت از غيرخوديها، خودداري از دوستي و ولايت‌پذيري غيرخوديها، صلح و رابطه با غيرخوديها، خشونت و سختگيري با غيرخوديها، طرد و انزواي غيرخودي‌هاي منافق، عدالت ورزي نسبت به غيرخوديها.
عنوان :
حقوق اهل كتاب و چگونگي روابط مسلمانان با آنان در قرآن
نويسنده :
موسي احمدي
سال :
1380
استاد :
عابدي
دانشگاه :
مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني (ره)
موضوع :
مطالب اين پژوهش در سه بخش به نگارش درآمده است: بخش اول ،كليات: تاريخچه‌ي جامعه‌ي اسلامي(سير تاريخي تنش‌اي ميان پيروان اديان، ويژگي‌هاي جامعه‌ي اسلامي)، شناسايي اهل كتاب (واژگان اهل كتاب،اهل كتاب چه كساني‌اند؟ تقسيمات اهل كتاب، ويژگي‌هاي اهل كتاب از نظر قرآن، اديان ساختگي)؛ بخش دوم،حقوق اهل كتاب: حقوق و عهد و پيمان، حقوق اهل كتاب حربي،حقوق اهل كتاب معاهد، حقوق اهل ذمه؛ بخش سوم، روابط مسلمانان و اهل كتاب (عدم موالات نسبت به اهل كتاب،نفي سبيل ،عدم ظلم و لزوم رفتار عادلانه)،روابط مسلمانان و اهل كتاب در قرآن (روابط اجتماعي،روابط اخلاقي و انساني، روابط اقتصادي ، روابط قضايي).
عنوان :
جهاد با نفس از ديدگاه قرآن كريم
نويسنده :
عليرضا وثوق طبالونداني
سال :
1380
استاد :
جعفرعلي اميدي نجف آبادي
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد كرج
موضوع :
هدف از اين تحقيق، بررسي آثار تزكيه‌ي نفس در حيات فردي و اجتماعي انسان به وسيله‌ي جهاد با نفس، با استفاده از آيات قرآن و تفاسير و روايات و كتب اخلاقي و علمي معتبر است . اين پايان‌نامه مشتمل بر چهار بخش با اين موضوعات است: بخش اول، شناخت و تعريف نفس ؛ بخش دوم،بيان قواي چهارگانه ؛ بخش سوم، شناخت اوصاف رذيله و فضيله؛ بخش چهارم، نتايج حاصله از تزكيه و جهاد با نفس.
عنوان :
جهاد با نفس از ديدگاه قرآن كريم
نويسنده :
عليرضا وثوق طبالونداني
سال :
1380
استاد :
جعفرعلي اميدي نجف آبادي
دانشگاه :
آزاد اسلامي واحد كرج
موضوع :
هدف از اين تحقيق، بررسي آثار تزكيه‌ي نفس در حيات فردي و اجتماعي انسان به وسيله‌ي جهاد با نفس، با استفاده از آيات قرآن و تفاسير و روايات و كتب اخلاقي و علمي معتبر است . اين پايان‌نامه مشتمل بر چهار بخش با اين موضوعات است: بخش اول، شناخت و تعريف نفس ؛ بخش دوم،بيان قواي چهارگانه ؛ بخش سوم، شناخت اوصاف رذيله و فضيله؛ بخش چهارم، نتايج حاصله از تزكيه و جهاد با نفس.
