تبیان، دستیار زندگی
فرستادن به آمادگی با فلان سبک و سیاق، ثبت نام در پیش دبستانی با فلان سطح، فرستادن به دبستان با فلان آوازه و بالأخره آغاز شرکت دادن های او در صد جور امتحان ورودی و المپیاد و غیره، آن هم فقط برای تبدیل کردن او به یک انسان تیزهوش و نابغه؟ آیا سوار شدن ما بر
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

خانواده هایی که می خواهند «ای کیو سان» داشته باشند

فرستادن به آمادگی با فلان سبک و سیاق، ثبت نام در پیش دبستانی با فلان سطح، فرستادن به دبستان با فلان آوازه و بالأخره آغاز شرکت دادن های او در صد جور امتحان ورودی و المپیاد و غیره، آن هم فقط برای تبدیل کردن او به یک انسان تیزهوش و نابغه؟ آیا سوار شدن ما بر این موج، فرزندانمان را به ساحل خوشبختی خواهد رساند؟

راحله فلاح/ کارشناسی ارشد روانشناسی - بخش خانواده ایرانی تبیان
تیزهوشی مدرسه

اجازه بدهید قبل از اینکه وارد بحث بشویم، درباره  اینکه به طور طبیعی چند درصد از فرزندان ما واقعاً تیزهوش و نابغه هستند صحبت کوتاهی بکنیم. اگر یادتان باشد در یادداشت های قبل گفتیم که ویژگی های ما روی یک زنگوله وارونه قرار گرفته اند که هر صفتی روی آن از کم تا زیاد درجه بندی شده است.
بر طبق این زنگوله، حدود 60 تا 70 درصد آدم ها از لحاظ هوشی در سطح متوسط و بالاتر از متوسط قرار دارند. حدود ده درصد جزء باهوش ها قرار می گیرند و تقریباً 3  ? 4 درصد هم جزء تیزهوشان و نوابغ. این یک قانون کلی در مورد هوش است و ما باید بپذیریم که نمی توانیم خیلی جایگاهمان را در این منحنی تغییر بدهیم. البته نه اینکه کاملاً هیچ کاره باشیم ولی برای مثال اینکه فکر کنیم با غنی کردن محیط می توانیم هوشبهر فرزندمان را از 110 به 140 تغییر بدهیم از اساس نشدنی است.

*چرا تیزهوش طلب شده ایم؟

تعداد بچه هایی که در مدارس تیزهوشان درس می خوانند با قاعده کلی و جهانی زنگوله هوش که درباره آن صحبت کردیم، جور در نمی آید. بخش عمده این مسئله به تمایل و اصرار ما والدین برای تحصیل فرزندانمان در چنین مدارسی بر می گردد. به نظر شما این تمایل از کجا آمده است؟ من به چند مورد از این عوامل اشاره می کنم. اگر شما هم علتی را سراغ داشتید به مطلب اضافه کنید:

- یک موج اجتماعی

بچه های باهوش و معمولی هم می توانند آدم های موفقی بشوند البته به شرط اینکه به جای صرف کردن بهترین بخش عمرشان برای سر به میز تحریر کوبیدن، برای پیدا کردن و پروراندن استعدادهای واقعی شان تشویق و حمایت شوند

اجازه بدهید کمی صریح تر با هم صحبت کنیم. آیا اصطلاح موج اجتماعی را شنیده اید؟ فرستادن بچه هایمان به مدارس تیزهوشان بیشتر به یک موج اجتماعی شبیه است که بعضی از ما بدون تحقیق کافی درباره آن و شناخت کافی از فرزندمان سوارش شده ایم به این امید که تلاش های مذبوحانه مان در آینده ای نه چندان دور به ثمر بنشیند.

- تصور آینده بهتر

شک ندارم که یکی از بزرگترین آرزوهای شما پدر یا مادر عزیز، رسیدن فرزندانتان به بلندترین قله های موفقیت در آینده است. بسیاری از والدینی که اصرار به تحصیل فرزندشان در مدارس تیزهوشان دارند هم آرزویی مثل شما دارند.

- در جستجوی رضایتمندی

بعضی از پدر و مادرها در دوران کودکی شان از امکانات متناسب با استعدادهای تحصیلی شان برخوردار نبودند و حالا فقط در این صورت احساس رضایتمندی می کنند که بهترین امکانات ممکن را  که به نظرشان مدرسه تیزهوشان در صدر آنها است- برای فرزندشان فراهم کنند.

*این جاده به کجا می رسد؟

تمایل ما برای فرستادن بچه معمولی و یا باهوش مان به مدارس تیزهوشان به هر علت و نیتی که باشد، نه تنها از او یک فرد تیزهوش نخواهد ساخت، بلکه توانمندی های موجود و بالقوه او را هم کور خواهد کرد. این آفت فرصت سوز، بلایی سر طفل معصوم ما می آورد که او هر گاه که بتواند از درس و مدرسه فرار خواهد کرد. اگر فرزند شما واقعاً تیزهوش نباشد ولی به اصرار در مدارس تیزهوشان وارد بشود از چند جهت آسیب خواهد دید:

- شادابی اش را از دست می دهد

یک بچه نابغه یا تیزهوش برای انجام تکالیف درسی سخت به همان مقدار وقت نیاز دارد که من و شمای معمولی برای انجام تکالیف معمولی مان به آن نیاز داشتیم. پس همان طور که ما در کنار انجام تکالیفمان فرصت تفریح و بازی هم داشتیم یک تیزهوش واقعی هم چنین فرصتی را خواهد داشت. اما بچه هایی که به زور در قالب تیزهوشی چپانده می شوند، مجبورند تقریباً تمام وقت با کتاب و دفترشان سر کنند تا بلکه بتوانند خودشان را به استانداردهای بالای مدرسه کمی نزدیک تر کنند.

- تک بعدی بار می آیند

اگر دقت کرده باشید، اکثر بچه هایی که از مدارس تیزهوشان به دانشگاه راه پیدا می کنند، به جز درس خواندن کار دیگری بلد نیستند؛ نه در ورزشی تبحر دارند، نه در هنری و نه در فنی. چون برای عقب نماندن از قافله همیشه مجبور بوده اند سرشان را در کتاب نگه دارند.

- کم مهارت می شود

تمایل ما برای فرستادن بچه معمولی و یا باهوشمان به مدارس تیزهوشان به هر علت و نیتی که باشد، نه تنها از او یک فرد تیزهوش نخواهد ساخت، بلکه توانمندی های موجود و بالقوه او را هم کور خواهد کرد

شاید برایتان جالب باشد که بدانید بخشی از تعریف هوش به توانایی فرد برای برقراری ارتباط با دیگران و کنار آمدن با و حل کردن با مشکلات زندگی اختصاص داده شده است این در حالی است که بچه های معمولیِ به زور تیزهوش شده، اصلاً فرصت سر خاراندن ندارند چه برسد به تعامل کردن با دیگران و مواجه شدن با مسائل زندگی.

- عزت نفس او تهدید می شود

بچه ای که تیزهوش نیست متوجه وضعیت خودش بین بچه های دیگر می شود. از یک طرف هم متوجه بار سنگینی که برچسب تیزهوش بودن برای او ایجاد کرده، است. خیلی طول نمی کشد که این فشارها عزت نفس و اعتماد به نفس او را از پا در بیاورند.

- استعدادهایش می سوزند

هوش ابعاد زیادی دارد و تیزهوش بودن لزوماً به معنای موفق بودن در درس نیست. ممکن است فرزند شما در زمینه درس هم باهوش باشد ولی اگر به مدرسه معمولی فرستاده بشود فرصت بیشتری برای شکوفا کردن استعدادهای مهم تر خود پیدا کند و چه بسا به مرزهای نبوغ هم نزدیک بشود. اما اگر همین بچه به مدرسه تیزهوشان فرستاده بشود چیزی جز یک حافظه طوطی وارِ انباشته شده از اطلاعات، از کار در نخواهد آمد.

*آیا تیزهوش نبودن عیب است؟!

در پایان به چند نکته کوتاه اشاره می کنم و جمع بندی بحث را به قضاوت شما واگذار می کنم:
1. امروزه برای کسب موفقیت، بیشتر از هوش به روی ابعاد دیگر هوش مانند هوش هیجانی تأکید می شود.
2. همه آدم های تیزهوش لزوماً در زندگی افراد موفقی نیستند.
3. از آنجا که هر که بامش بیش باشد برفش بیشتر خواهد بود، آدم های تیزهوش و نابغه نه تنها آدم های بدون مشکلی نیستند بلکه به دلیل اینکه از اکثریت جامعه جلوترند، مجبورند با مشکلات و دردسرهای بیشتری هم سر و کله بزنند.
4. بچه های باهوش و معمولی هم می توانند آدم های موفقی بشوند البته به شرط اینکه به جای صرف کردن بهترین بخش عمرشان برای سر به میز تحریر کوبیدن، برای پیدا کردن و پروراندن استعدادهای واقعی شان تشویق و حمایت شوند.
5. و آخرین نکته را با یک سوال تمام می کنم: به نظر شما آیا تیزهوش نبودن که بخش اعظم آن محصول ژنتیک و وراثت و خارج از اراده ما است عیب است یا شاداب نبودن و لذت نبردن از زندگی، تک بعدی بودن، کم مهارت بودن و بی خبر و بی بهره ماندن از استعدادها و توانایی های واقعی خود، که تا حد بسیار زیادی دست خود ما هستند؟


مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.