مرغ همسایه غاز است !
شبكه 2 كارتون «رویای زیبای من»، شبكه 3 «افسانه جومونگ» و شبكه تهران هم «متشكرم» را پخش می‌كند.
نقطه مشترك این 3 برنامه در یك كشور خلاصه می‌شود؛ هر سه محصول كشور كره هستند. البته در این بین فراموش نكنید كه هنوز یك سال نشده كه پخش «تاجر پوسان»، «امپراتور دریا» و «جواهری در قصر» به پایان رسیده است. گویی كه سریال‌های كره‌ای برای ربودن آنتن رقابت بزرگی را راه انداخته‌اند كه به‌نظر می‌رسد در نهایت نتیجه‌ای جز دل‌زدگی مخاطب از دیدن چهره‌های یكسان و فضای یكسان به همراه نباشد، اما فعلا چه بخواهیم و چه نخواهیم تلویزیون در دستان كره‌ای‌هاست.
مهران مهام تهیه‌كننده «بزنگاه» تعدد پخش سریال‌های كره‌ای را نزدیكی فرهنگ كره‌ای و فرهنگ ایرانی می‌داند:«داستان این سریال‌ها به فرهنگ ما نزدیك است و مضمون خانوادگی آنها باعث شده كه همه خانواده به سمت این سریال‌ها جذب شوند.»
گویی كه سریال‌های كره‌ای برای ربودن آنتن رقابت بزرگی را راه انداخته‌اند كه به‌نظر می‌رسد در نهایت نتیجه‌ای جز دل‌زدگی مخاطب از دیدن چهره‌های یكسان و فضای یكسان به همراه نباشد، اما فعلا چه بخواهیم و چه نخواهیم تلویزیون در دستان كره‌ای‌هاست.
این تهیه‌كننده درباره سریال‌های «افسانه جومونگ» و «امپراتور دریا» می‌گوید: «اینگونه داستان‌ها برخلاف داستان‌های مجموعه «جواهری در قصر» قدیمی شده‌اند، به همین دلیل برای بیننده‌ها دیگر جذابیت ندارند. تجربه نشان داده است كه مردم ما به سریال‌ها و داستان‌هایی علاقه دارند كه خانوادگی و امروزی باشند.»
حسین مختاری كه آخرین كارش سریال «شاهزاده سرزمین آلان» از شبكه 2 پخش شده معتقد است كه به روزبودن قصه‌ها، نشان دادن زندگی روزمره، حركات اكشن و رزمی باعث جذب مخاطب شده است:« حركات رزمی مورد علاقه جوانان و نوجوانان است به همین دلیل خانواده‌ها هم به سمت این سریال‌ها كشیده می‌شوند، در این صورت سریال‌های كره‌ای در رده سریال‌های پرمخاطب قرار می‌گیرند.»
اگر از مخاطبان سریال‌های كره‌ای باشید حتما صدای منوچهر والی‌زاده را روی چهره‌ها و شخصیت‌های كره‌ای شنیده‌اید، گویا بدون صدای منوچهر والی زاده، لذت دیدن سریال‌های كره‌ای تكمیل نمی‌شود. او هم برای این استقبال از چنین سریال‌هایی دلایلی دارد:« داستان سریال و فیلم‌های كره‌ای روی روابط و عواطف انسانی اثر می‌گذارند. همچنین فرهنگ و سنتی كه در كارهایشان به چشم می‌خورد باعث می‌شود كه علاقه‌مندان خاص خودش را جذب كند.»
مختاری كه سابقه‌ای طولانی در كارگردانی و تهیه كنندگی تلویزیون دارد، به‌دلیل دیگری در جذب مخاطب اشاره می‌كند:« استقبال از سریال‌های كره‌ای نشان می‌دهد كه مردم چقدر به تاریخ علاقه دارند و چقدر نیاز دارند كه از تاریخ اطلاع داشته باشند، اما زمانی كه تلویزیون، مسئولان و برنامه‌سازان به ساخت سریال تاریخی كه فرهنگ كشورمان را بیان می‌كند روی خوش نشان نمی‌دهند، مخاطب به سمت و سوی سریال‌هایی می‌رود كه تاریخ یك كشور دیگر را نشان می‌دهد.»
اما نكته مهم تری كه والی‌زاده به آن می‌پردازد شاید پاسخ روشنی به پخش این سریال‌ها در تلویزیون باشد:« از نظر پوشش و روابط انسانی، سریال‌ها ی كره‌ای كاملا با فرهنگ ما منطبق هستند.»
آنتن خالی و اقبال سریال
مهام كه تهیه كنندگی سریال «ترانه مادری» را برعهده داشته هم با این موضوع موافق است، او نیاز و سلیقه مخاطبان را در اقبال برنامه مؤثر می‌داند: «البته سوای این مسائل، آنتن خوب یكی از دلایل موفقیت یك سریال است. زمانی كه «جواهری در قصر» پخش شد رقیب خیلی جدی‌ای در سریال نداشت. اما این سریال كره‌ای كه امروز پخش می‌شود رقیب‌های زیادی دارد، در این صورت قطعا مجالی برای عرض اندام نخواهند داشت.»
اما دلیل دیگری كه از نظر والی‌زاده باعث جذب مخاطب می‌شود به دوبله كار برمی‌گردد: «بخش عمده‌ای از این جذابیت به دوبله و انتخاب صداها توسط مدیر دوبلاژ برمی‌گردد. چهره‌های بازیگران كره‌ای بسیار شبیه هم است، كه بتواند برای مخاطب این تكنیك را ایجاد كند اگر صدای گوینده‌ای این قابلیت و جذابیت را نداشته باشد، بینندگان سریال را تا آخر دنبال نمی‌كنند.»
سریال‌هایی كه ارزان ساخته می‌شوند
مهام ساختار سریال‌های كره‌ای را نزدیك به تله تئاتر تلویزیون می‌داند:« سریال‌های آسیای شرقی در پلاتو ساخته می‌شوند به همین دلیل هزینه‌های ساخت اینگونه سریال‌ها پایین است، در حالی‌كه ساخت سریال‌های تاریخی در كشور ما بالاست.»
به گفته مهام در كشوری مثل كره كه تولید و تعدد ساخت سریال بالاست آنها به‌دلیل امكانات فنی مناسبی كه در اختیار دارند می‌توانند روزی 6 یا 7 دقیقه تولید مفید داشته باشند، در حالی‌كه این رقم در ضبط تولید تاریخی در كشور ما به‌دلیل امكانات فنی و همین طور به‌دلیل وسواس كارگردان، نزدیك به یك یا 2 دقیقه است.
مختاری با اینكه معتقد است هزینه تولید سریال در تلویزیون بالاست، می‌گوید:«اگر ما می‌توانیم سریال تاریخی «یوسف» را بسازیم و پخش كنیم، نشان دهنده این است كه تلویزیون برای ساخت سریال تاریخی مشكل مالی ندارد، بلكه واحد طرح و برنامه سیما باید در دستور كارش، ساخت سریال‌های تاریخی را قرار بدهد.»
به‌نظر او باید نیاز سنجی مخاطب در دستور كار این واحد صداوسیما باشد و براساس این نیاز، فراخوانی داده شود و از فیلمنامه نویسان و كارگردان‌ها دعوت شود تا طرح‌های خود را به تلویزیون ارائه دهند و از بین طرح‌های رسیده بهترین، انتخاب شود:«باید كار به دست آدم بلد سپرده شود.»
به گفته مختاری بودجه تلویزیون از ابتدا تا به امروز چندین برابر شده است:«تلویزیون بابت بازگشت سرمایه نگرانی ندارد. اساس كار تلویزیون فرهنگ‌سازی است، خصوصا كه تلویزیون ایران دولتی است به همین دلیل باید كار را به دست آدم بلد بسپارد، تا نگران محصول نهایی نباشد.»
مختاری تهیه‌كننده و كارگردان سریال «نیستان» با اینكه به تنوع آنتن معتقد است اما از طرف دیگر نگران بیگانگی مخاطب با فرهنگ ایرانی هم هست:« پخش زیاد سریال‌های كره‌ای ما را با فرهنگ خودمان بیگانه می‌كند و این بزرگترین آسیبی است كه بدنه و فرهنگ ما می‌خورد و انگار كه مسئولان توجهی به این قضیه ندارند.»
او در ادامه می‌گوید:«دعوت از سینماگران برای ساخت سریال یا تله فیلم كار شاقی نیست، بهتر است از كارگردان تلویزیونی دعوت شود كه هم مخاطب تلویزیون را می‌شناسند و هم تفاوت رسانه تلویزیون و سینما را می‌داند.»
با توجه به تنوع مخاطب و تامین آنتن و تعدد شبكه‌ها، خرید سریال‌های خارجی نیاز است، اما در این میان باید سلیقه مخاطب را نیز در نظر گرفت، همان طوری كه ما هنگام ساخت سریال‌های ایرانی به نیاز مخاطب، فرهنگ و مسائل جامعه ایرانی توجه می‌كنیم.»
امكاناتی كه ما داریم
مهام به سریال «مثل آباد» اشاره می‌كند كه سال‌ها قبل در پلاتو ساخته شد و در زمان پخش خود پربیننده بوده است، هر چند او امروز معتقد است این سریال دیگر برای مخاطب جذاب نیست:«توقع مخاطب از تولیدكنندگان و تلویزیون بالا رفته و مخاطب تغییر كرده است.»
همچنین او از نگاه تیز مخاطب و رسانه‌ها به سریال‌های ایرانی یاد می‌كند و اضافه می‌كند كه برای سریال‌های ایرانی بعد از پخش، جلسات نقد و بررسی برگزار می‌شود:« نكته‌ای كه این وسط از یاد می‌رود این است كه ما با چه امكاناتی سریال می‌سازیم. برای ساخت سریال‌هایی كه پخش هر شب داشته باشد یا در تعداد بالا تولید بشود ما كارگردانان كمی داریم كه این توانایی را داشته باشند تا بتوانند با كیفیت كار را پیش ببرند.»
به گفته او اگر 80 درصد یك سریال ایرانی خوب باشد، نوك انتقاد و بزرگنمایی به سمت 20درصد باقی مانده گرفته خواهد شد. او به سریال محبوب «جواهری در قصر» و مشكلات ساختاری آن اشاره می‌كند: «اگر این سریال را یك ایرانی می‌ساخت به آن انتقادهای زیادی می‌شد. انتظاری كه مردم و منتقدان از دیدن یك كار ایرانی دارند با انتظاری كه از دیدن یك كار خارجی دارند زمین تا آسمان متفاوت است.»
نیازها برای ساخت یك سریال
مهام می‌گوید كه در ساختار برنامه‌سازی به نیازهای جامعه به نیازهای فرهنگی كشور و مردم توجه می‌شود، از طرفی آشنایی ما با فرهنگ كره‌ای‌ها با دیدن سریال‌های این كشور شكل گرفته است، به همین دلیل نمی‌توانیم این سریال‌ها را قضاوت كنیم. به عبارت دیگر نمی‌دانیم كه این سریال‌ها از ابتدا به قصد نمایش در كشور خودشان ساخته شده است یا به قصد صادرات به كشورهای دیگر.
مهام ساخت سریال‌های تاریخی را نكته مهمی در ارائه و شناخت فرهنگ هر كشوری می‌داند. این تهیه‌كننده پركار معتقد است كه سریال‌های خانوادگی كره‌ای در جذب مخاطب ایرانی موفق بوده است:
« سریال‌های كره‌ای كه تاریخی هستند كمتر در جذب مخاطب اقبال داشته‌اند. خصوصا اینكه در زمان پخش سریال‌های كره‌ای و تاریخی به‌علت داشتن آنتن خوب و نداشتن رقیب توانستند جای خودشان را میان مردم باز كنند، اما به دلیل اینكه این روزها سریال‌های خوب ایرانی از تلویزیون پخش می‌شوند به‌نظرم سریال‌های كره‌ای دیگر آن جایگاه را ندارند.» او برای این حرف خود سریال «اوشین» را مثال می‌زند و معتقد است كه در آن سال‌ها به‌دلیل كمبود سریال‌های خارجی و خالی بودن آنتن ما این كار یكه تاز میدان تلویزیون بود و اگر امروز دوباره پخش شود قطعا این محبوبیت تكرار نخواهد شد.
چرا سریال كره‌ای
با تمام این حرف‌ها مهام معتقد است كه پخش سریال‌های خارجی نیاز آنتن است:«با توجه به تنوع مخاطب و تامین آنتن و تعدد شبكه‌ها، خرید سریال‌های خارجی نیاز است، اما در این میان باید سلیقه مخاطب را نیز در نظر گرفت، همان طوری كه ما هنگام ساخت سریال‌های ایرانی به نیاز مخاطب، فرهنگ و مسائل جامعه ایرانی توجه می‌كنیم.»
والی‌زاده با اینكه به دوبله به‌عنوان یك شغل نگاه می‌كند،اما معتقد است كه پخش بی‌رویه و متعدد سریال‌های كره‌ای باعث دل‌زدگی مخاطب می‌شود، هرچند كه او معتقد است خرید سریال و فیلم خارجی برای تنوع آنتن و پاسخگویی به سلیقه مخاطب، نیاز تلویزیون است.
