تبیان، دستیار زندگی
یک گزارش درباره جوانهایی که در جشنواره فجر سیمرغ گرفته اند (بخش اول)
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : احمد رنجبر
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سهم جوان ها از سیمرغ های فجر

یک گزارش درباره جوانهایی که در جشنواره فجر سیمرغ گرفته اند (بخش اول)

احمد رنجبر-بخش سینما وتلویزیون تبیان
سیمرغ

سهم جوان ها از سی و چهار دوره برپایی جشنواره فیلم فجر چه قدر بوده؟ چند سیمرغ گرفته اند؟ میانگین سنی هر دوره چه عددی را نشان می دهد؟ توضیح این مساله ضروری است که در این گزارش، بازیگران تا 30 سالگی و کارگردان ها تا 35 سالگی جوان به حساب بیایند. نکته دیگر این که فقط سراغ سیمرغ های چند رشته رفته ایم: بازیگر نقش اول زن، بازیگر نقش اول مرد،بازیگر نقش دوم زن،بازیگر نقش دوم مرد و بهترین كارگردان. این را هم اضافه کنیم که تا شش دوره از جشنواره لوح زرین داده می شد و از دوره هفتم به بعد سیمرغ بلورین جایگزین آن شده.

دوره اول

این دوره از جشنواره هیچ برگزیده ای نداشت.

دوره دوم

بازیگر نقش اول زن: كسی انتخاب نشد
بازیگر نقش اول مرد: ----
بازیگر نقش دوم زن:كسی انتخاب نشد
بازیگر نقش دوم مرد: پرویز پرستویی / فیلم: دیار عاشقان / سن: 28 سال
كارگردان: ------
جمع سن: 111
دومین دوره جشنواره فجر جایزه داشت اما نه برای همه! یعنی بدون هیچ توضیح قانع كننده ای مسئولانش گفتند جایزه ای به خانم های بازیگر نمی دهیم. لوح زرین نقش اول مرد را هم یك بازیگر 42 ساله گرفت: حسین پرورش برای فیلم «هیولای درون» .البته سازنده همین فیلم یعنی خسرو سینایی هم لوح زرین بهترین كارگردانی را بدست آورد؛در سن 41 سالگی. در این جشنواره یك جوان با استعداد هم خودنمایی كرد: محمد علی سجادی با 26 سال سن دومین فیلمش «باز جویی یك جنایت» را در جشنواره داشت. حسن كاربخش با 28 سال سن بعد از سجادی عنوان جوان ترین كارگردان را یدك می كشید؛ با فیلم «دیار عاشقان».

دوره سوم

بازیگر نقش اول زن: ---
بازیگر نقش اول مرد: كسی انتخاب نشد
بازیگر نقش دوم زن:---
بازیگر نقش دوم مرد: ---
كارگردان: یدالله صمدی / فیلم : مردی كه زیاد می دانست/ سن: 32 سال
جمع سن: 122
همانطور كه می بینید جلوی بیشتر آیتم های این دوره خط تیره قرار گرفته. به این دلیل كه اولا بازیگر نقش دوم مرد معرفی نشد و در ثانی بقیه جایزه بگیرها سن شان بیش از تعریف ما است. البته صادقانه بگوییم درباره سن جیران شریف كه برای بازی در فیلم «مترسك» لوح زرین بازیگر نقش دوم زن را گرفت ، اطلاعات موثقی پیدا نكردیم. لوح زرین بازیگر نقش اول زن هم در سالی به پروانه معصومی به خاطر بازی در« گل های داودی» رسید كه 40 ساله شده بود. تازه بازیگر نقش اول مرد 10 سال بزرگ تر است: جمشید مشایخی در 50 سالگی برای « گل های داودی» و كمال الملك » جایزه گرفت. 

دوره چهارم

بازیگر نقش اول زن: کسی انتخاب نشد
بازیگر نقش اول مرد: ------
بازیگر نقش دوم زن: ------
بازیگر نقش دوم مرد: ---
كارگردان: كیانوش عیاری / فیلم : تنوره دیو/ سن: 34 سال
جمع سن: 210
تنها نماینده جوان ها در این دوره كیانوش عیاری 34 ساله است كه البته نماینده شایسته ای هم بود. در بقیه موارد اختلاف سنی فاحشی به چشم می خورد. هادی اسلامی در حالی لوح زرین بازیگر نقش اول مرد برای فیلم «اتوبوس » را بدست آورد كه 46 سال سن داشت. بازیگر نقش دوم مرد یعنی اسماعیل محمدی هم 72 ساله بود كه به این جایزه رسید . بازیگرهای خانم باز هم نماینده ای در بخش بهترین نقش اول نداشتندو مهری مهرنیا 58 سال داشت كه لوح زرین بهترین بازیگر نقش دوم زن را برای« تنوره دیو» كسب كرد.

دوره پنجم

بازیگر نقش اول زن: کسی انتخاب نشد
بازیگر نقش اول مرد:---
بازیگر نقش دوم زن: کسی انتخاب نشد
بازیگر نقش دوم مرد: - --
كارگردان: ---
جمع سن: 126
در دوره پنجم باز هم در اتفاقی عجیب نام خانم های بازیگر به عنوان برنده اعلام نشد. بامزه تر این كه كلا جوان ها در این دوره سهمی از جوایز نداشتند. ضمن این که وقتی بازیگران زن حذف شوند، میانگین سنی هم پایین می آید و نباید به عدد 126 استناد کرد. لوح زرین كارگردانی را  عباس كیارستمی برای« خانه دوست كجا است؟» در 41 سالگی از آن خود كرد.لوح زرین بازیگر نقش اول مرد به داریوش ارجمند 42 ساله برای بازی در فیلم «ناخدا خورشید » رسید و سعید پورصمیمی هم در 43 سالگی مزد بازی درخشان خود در نقش ملول «ناخدا خورشید» را گرفت و موفق شد لوح زرین بازیگر نقش دوم مرد را از آن خود كند.

دوره ششم

بازیگر نقش اول زن: ------
بازیگر نقش اول مرد:--------
بازیگر نقش دوم زن: -------
بازیگر نقش دوم مرد: -----
كارگردان: ---
جمع سن: 215
وقتی جمع سن جایزه گرفته ها به عدد 215 برسد خب معلوم است جایی برای جوان ها نیست. كیانوش عیاری اگر یك سال كمتر می داشت نامش جلوی آیتم كارگردان قرار می گرفت. او در 36 سالگی لوح زرین كارگردانی را به خاطر «آن سوی آتش» گرفت. سعید پورصمیمی 44 سال داشت كه لوح زرین بازیگر نقش دوم مرد را برای «تحفه ها » به دست آورد. لوح زرین بهترین بازیگر نقش اول زن هم در حالی به پروانه معصومی رسید كه 43 سال سن داشت. او این جایزه را برای فیلم «شكوه زندگی» و «جهیزیه ای برای رباب » بدست آورد. فرامرز قریبیان 46 ساله هم لوح زرین بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای «ترن» از آن خود كرد. آنیک شفرازیان در 46 سالگی لوح زرین بازیگر نقش دوم زن  را به خاطر  «سرزمین آرزوها» كسب كرد.

دوره هفتم

بازیگر نقش اول زن: رویا نونهالی/ فیلم :عروسی خوبان/سن: 26 سال
بازیگر نقش اول مرد:---
بازیگر نقش دوم زن: فاطمه معتمدآریا / فیلم: برهوت/ سن: 27 سال
بازیگر نقش دوم مرد: -----
كارگردان: محسن مخملباف/فیلم بای سیكل ران/سن: 31 سال
جمع سن: 159
56 سال اختلاف زیادی است میان این دوره و دوره پیش.جوان ها در دوره هفتم جبران کردند تا جشنواره شاهد استعدادهای تازه ای باشد. در این دوره نام جایزه ها هم عوض شد و سرو کله سیمرغ ها به میان آمد. عزت الله انتظامی در جشنواره هفتم هم خوش درخشید و سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول مرد را برای «گرند سینما» بدست آورد آن هم در سن 64 سالگی. سیمرغ بلورین نقش دوم مردهم به محمود جعفری 37 ساله به خاطر« زرد قناری »و «شاخه های بید» تعلق گرفت.نکته جالب این که هر دو بازیگر زن سیمرغ گرفته، بر خلاف بازیگران مرد سن شان زیر سی سال است.

دوره هشتم

بازیگر نقش اول زن:---
بازیگر نقش اول مرد: ---
بازیگر نقش دوم زن: ----
بازیگر نقش دوم مرد: اكبر عبدی/فیلم: مادر/ سن: 29 سال
كارگردان: ------
جمع سن: 238
این دوره باز هم شاهد افزایش سن سیمرغ گرفته ها می شویم که نسبت به یک دوره قبل 79 سال بزرگ تر است. داریوش مهرجویی در 50 سالگی برای «هامون» سیمرغ بهترین کارگردانی و البته فیلمنامه را گرفت. رقیه چهره آزاد به خاطر نقش آفرینی در فیلم «مادر» به سیمرغ بلورین نقش اول زن رسید. او آن زمان 82 سال داشت. خسرو شكیبایی هم 45 ساله بود که هامون سیمرغ بلورین نقش اول مرد را بر شانه اش نشاند. افسر اسدی که سیمرغ مکمل را برای «عبور از غبار» 32 سال داشت. در همین جشنواره بود که نام ابراهیم حاتمی کیا سر زبان ها افتاد او سیمرغ بلورین بهترین فیلم را برای ساخت « مهاجر» از آن خود کرد.

دوره نهم

بازیگر نقش اول زن:-----
بازیگر نقش اول مرد:------
بازیگر نقش دوم زن: -------
بازیگر نقش دوم مرد: ------
كارگردان: --------
جمع سن: 225
این بار هم خاطره دوره ششم تکرار شد و جوان ها سهمی از جوایز اصلی نداشتند. البته واروژ كریم مسیحی که سیمرغ بلورین بهترین كارگردانی را برای « پرده آخر» بدست آورد 38 ساله بود.جالب این که بازیگر همین فیلم یعنی فریما فرجامی نیز 38 سال داشت که سیمرغ بلورین نقش اول زن را از آن خود کرد.سیمرغ بلورین نقش دوم زن به نیكو خردمند برای «پرده آخر» رسید در سن 58 سالگی. سیمرغ بلورین نقش دوم مرد این بار در سن 47 سالگی به سعید پورصمیمی بازیگر « پرده آخر »اهدا شد. مهدی هاشمی 44 ساله هم سیمرغ بلورین نقش اول مردرااز « دو فیلم با یك بلیت» به نام خود زد.

سیمرغ

دوره دهم

بازیگر نقش اول زن:------
بازیگر نقش اول مرد:------
بازیگر نقش دوم زن: فاطمه معتمد آریا/فیلم:مسافران/ سن: 30 سال
بازیگر نقش دوم مرد: ------
كارگردان: ---
جمع سن: 211
فاطمه معتمد آریای 30 ساله به فاصله سه سال در جشنواره باز هم موفق ظاهر شد و حالا جزو تنها جوان فهرست ما قرار گرفته. رخشان بنی اعتماد با 7 سال بیشتر در جایگاه دوم قرار گرفته ؛ او در جشنواره دهم سیمرغ بهترین کارگردانی را برای «نرگس» بدست آورد. مجید مظفری 41 سال داشت که برای «مسافران» سیمرغ بلورین نقش دوم مردرا از آن خود کرد. دیگر بازیگر این فیلم تحسین شده بهرام بیضایی هم موفق شد سیمرغ بلورین نقش اول زن را کسب کند: جمیله شیخی با 61 سال سن. سیمرغ بلورین نقش اول مردهم به فرامرز صدیقی بازیگر «دادستان» تعلق گرفت. اوآن زمان 42 سال سن داشت.

دوره یازدهم

بازیگر نقش اول زن: ------
بازیگر نقش اول مرد:--------
بازیگر نقش دوم زن: --------
بازیگر نقش دوم مرد:---------
كارگردان: ------
جمع سن: 202
به نسبت دوره قبل شاهد جوان شدن 9 ساله سیمرغ داران فجر هستیم با این تفاوت که هیچ کدام در رنج سنی تعریف شده ما قرار نمی گیرند. فاطمه معتمد آریاالبته 31 سال بیشتر نداشت که برای فیلم«یك بار برای همیشه» سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن را بدست آورد. کارگردان این فیلم یعنی سیروس الوند هم 42 ساله بود که سیمرغ گرفت.یاسمین ملك نصر بازیگر« سارا» 37 داشت که به سیمرغ بلورین نقش دوم زن رسید.از آن طرف هم جهانبخش سلطانی در 41 سالگی برای بازی در «شرم» جایزه مکمل گرفت. مسن ترین عضو این فهرست فرامرز قریبیان 51 ساله است که موفق شد سیمرغ بهترین بازیگرنقش اول را به خاطر «بندر مه آلود» به خانه ببرد. در این دوره ابراهیم حاتمی كیا 31 ساله هم برای«از كرخه تا راین» سیمرغ بلورین بهترین فیلم را دریافت کرد.

دوره دوازدهم

بازیگر نقش اول زن: ------
بازیگر نقش اول مرد:--------
بازیگر نقش دوم زن: --------
بازیگر نقش دوم مرد:---------
كارگردان: ------
جمع سن: 254
تا این جا دوره دوازدهم عنوان مسن ترین جشنواره را به نام خود زده. البته فاطمه معتمد آریا که برای چهارمین بار سیمرغ می گیرد ، 32 ساله است و در اختلاف سنی اش با دیگران فاحش است. بقیه آمار گویا است: سیمرغ بلورین نقش دوم زن، نیكو خردمند برای «بازیچه» سن 61 سال ؛ سیمرغ بلورین نقش اول مرد؛ عزت الله انتظامی برای «روز فرشته» سن: 69 سال.سیمرغ بلورین بهترین كارگردانی، محمد بزرگ نیا برای«جنگ نفتكش ها » سن:49 سال.» و سیمرغ بلورین نقش دوم مرد، جعفر دهقان به خاطر «حماسه مجنون» سن: 43 سال. جالب است بدانید در این دوره از جشنواره هیچ فیلمی واجد دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم نشد.

سیمرغ

دوره سیزدهم

بازیگر نقش اول زن: مینا لاكانی/فیلم: دیدار/ سن: 22 سال
بازیگر نقش اول مرد:--------
بازیگر نقش دوم زن: --------
بازیگر نقش دوم مرد:علی مصفا/فیلم: پری/سن:28 سال
كارگردان: ------
جمع سن: 196
58 سال جوان تر. در دوره سیزدهم بار دیگر شاهد پایین آمدن سن سیمرغ داران اصلی جشنواره فجر هستیم که سهم بازیگران بیشتر است. نکته جالب دیگر این که هم مهرجویی و هم شکیبایی برای دومین بار سیمرغ می گیرند.داریوش مهرجویی سیمرغ بلورین بهترین كارگردانی را برای «پری» گرفت و آن زمان 55 ساله بود. خسرو شکیبایی هم سیمرغ بلورین نقش اول مرد را به خاطر نقش ماندگارش در «کیمیا» به کارگردانی احمد رضا درویش کسب کرد؛در 50 سالگی.سیمرغ بلورین نقش مکمل زن به گلاب آدینه41 ساله برای بازی در «روسری آبی» ساخته رخشان بنی اعتماد تعلق گرفت.

دوره چهاردهم

 بازیگر نقش اول زن: ----------
بازیگر نقش اول مرد:--------
بازیگر نقش دوم زن: پریوش نظریه / فیلم:پدر/سن: 26سال
بازیگر نقش دوم مرد:حسین یاری/فیلم:آخرین مرحله/سن: 28سال
كارگردان: ---------
جمع سن: 175
باز هم سیرجوان شدن جشنواره ادامه دارد ؛ این بار به نسبت دوره قبل 19 سال کاهش شاهدیم. ضمن این که فاطمه گودرزی وقتی سیمرغ بلورین نقش اول زن را برای «غزال» دریافت کرد تنها 31 سن داشت. سیمرغ بلورین بهترین كارگردانی را كیومرث پوراحمد در سن 46 سالگی برای «خواهران غریب»از آن خود کرد. محمد كاسبی نیز 44 ساله بود که برای «پدر» موفق شد سیمرغ بلورین نقش اول مردرا به خود اختصاص دهد. جالب است بدانید مجید مجیدی که امسال ریاست هیات داوران جشنواره فجر را بر عهده
سیمرغ بلورین بهترین فیلم را برای « پدر» بگیرد.

دوره پانزدهم

بازیگر نقش اول زن: ----------
بازیگر نقش اول مرد: ---------
بازیگر نقش دوم زن: ---------
بازیگر نقش دوم مرد: ---------
كارگردان: ---------
جمع سن: 223
در دوره پانزدهم بار دیگر میانگین سنی به طرز محسوسی بالا می رود. تا جایی که جمیله شیخی در سن 66 سالگی سیمرغ بلورین نقش دوم زن برای «لیلا» را گرفته گلچهره سجادیه هم که سیمرغ بلورین نقش اول زن را بدست آورده 42 سال داد.این جایزه به خاطر بازی در «سرزمین خورشید» به او اهدا شد. امین تارخ وقتی سیمرغ بلورین نقش دوم مردرا باری بازی در« ماه و خورشید» گرفت 43 داشت. عنوان جوان ترین سیمرغ دار این فهرست بهابوالفضل پور عرب  برای فیلم« مردی شبیه باران» با 35 سال سن اختصاص دارد. مجید مجیدی که علاوه بر دریافت سیمرغ بلورین بهترین كارگردانی ، سیمرغ بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه را نیز به خاطر «بچه های آسمان » از آن خود کرد؛37 ساله بود.

دوره شانزدهم

بازیگر نقش اول زن: ----------
بازیگر نقش اول مرد:
بازیگر نقش دوم زن: بیتا بادران/فیلم: آژانس شیشه ای/سن: 22 سال
بازیگر نقش دوم مرد: ---------
كارگردان: ---------
جمع سن: 146
البته که کاهش سن در این دوره محسوس است اما اگر اطلاع موثقی از سن انیس شكوری موجود بود، رقم واقعی تر می شد. او به خاطر بازی در«درخت جان»سیمرغ بلورین نقش اول زن را بدست آورد.ابراهیم حاتمی كیا تنها با اختلاف یک سال از سن مشخص شده این فهرست ، بیرون می ماند. او 36 سال داشت که سیمرغ بلورین بهترین كارگردانی را به خاطر«آژانس شیشه ای» دریافت کرد. البته سیمرغ بهترین فیلم و بهترین فیلمنامه به آژانس رسید. بازیگران فیلم حاتمی کیا هم بی بهره نماندند: سیمرغ بلورین نقش دوم مردبه رضا كیانیان 46 ساله تعلق گرفت و سیمرغ بلورین نقش اول مرد را پرویز پرستویی 42 ساله از آن خود کرد.