رقابت عطاران،رهنما و دیگران درماه رمضان

پرکارترین کارگردان ها

علیرضا افخمی :نامش با باكس مناسبتی ماه رمضان گره خورده؛ چهار بار پشت دوربین قرار گرفته و دو بار در قامت فیلمنامه نویس ظاهر شده. سند سریال های ماورائی هم به نام او خورده تا جایی كه یك دهه بعد از «او یك فرشته بود» این سریال همچنان اثری شاخص در زمینه آثار موسوم به ماورائی است. علیرضا افخمی بعد از موفقیت «او یك فرشته بود» سال بعد تغییر ژانر داد و در رمضان 85 سریالی متفاوت روانه آنتن كرد. «زیر زمین» مقبول مخاطبان افتاد و تبدیل به یكی از سریال های پربیننده شد. او دو سال پیاپی برای سیروس مقدم فیلمنامه نوشت كه حاصلش شد «اغما » و «روز حسرت». اولی خیلی گل كرد تا این بار شاهد شیطان از نوع مرد باشیم. سال 88 بار دیگر پشت دوربین قرار گرفت و «پنجمین خورشید» را كارگردانی كرد. افخمی در این سریال از ایده جذاب عبور از تونل زمان استفاده كرد اما ایده او آن طور كه باید به بار ننشست. «پنجمین خورشید» سریالی پربیننده بود اما منتقدان تخیل حاكم بر آن را گل درشت دانستند و در مجموع سریال را نپسندیدند. علیرضا افخمی سال 90 سراغ «چند كیلومتر تا بهشت» رفت. این بار تم ماورایی سریال نه تنها به كمك او نیامد كه به خاطر مرگ یك نوجوان به تقلید از كاراكتر سریال، دچار حاشیه شد.

سیروس مقدم :آقای خستگی ناپذیر تلویزیون امسال چهارمین باری است كه باكس شب های ماه رمضان را تجربه می كند. سیروس مقدم با «مدینه» در فكر تداوم موفقیت های چند سال اخیرش است. مقدم سال 81 برای نخستین بار پشت دوربین سریالی مناسبتی قرار گرفت اما «عروج» برای كارنامه او رهیافتی نداشت. حكایت «اغما» اما متفاوت بود. مقدم فیلمنامه ماورائی علیرضا افخمی را دستمایه سریال مناسبتی اش قرار داد تا نشان دهد در این ژانر هم حرفی برای گفتن دارد. «اغما» از جمله سریال های پربیننده ای است كه همپای «او یك فرشته بود» از سوی طرفداران ژانر موسوم به ماورائی مورد تحسین واقع شده. «روز حسرت» سومین سریال مناسبتی مقدم است كه هرگز نتوانست به پای «اغما» برسد.

رضا عطاران :از اولین ساخته اش 10 سال گذشته اما همچنان «خانه به دوش» طراوت و تازگی دارد. رضا عطاران با این سریال و پس از آن «متهم گریخت» مدل تازه ای از سریال سازی را پیشنهاد كرد كه مبتنی است بر اتفاقات واقعی و ملموس دور و بر. خیلی ها سبك كاری اش را به آثار دوره نئورالیسم مقایسه می كنند كه البته در این دیدگاه همچنان حرف و حدیث فراوان است. فارغ از هر قیاسی، رضا عطاران هم در ساخت سریال های مناسبتی ماه رمضان ركورددار است و هم نامش در ردیف كارگردان های موفق دیده می شود. «بزنگاه» اما نقطه پایان فعالیت او برای این ماه و البته تلویزیون است. سریالی كه كاملا متفاوت از ساخته های پیشین او بود وخیلی زود گرفتار اتفاقات فرامتنی شد تا این گونه عطا ، عطای تلویزیون را به لقایش ببخشد.

محمد حسین لطیفی:سال 85 برای محمد حسین لطیفی خوش یمن بود. «روز سوم» اش در جشنواره قدر دید و با «صاحبدلان» همه نگاه ها را به خود جلب كرد. سریال بخوبی از مرز باریك شعار زدگی عبور كرد تا نامش به عنوان اثری شاخص در زمینه سریال های دینی ثبت شود. او سه سال بعد بار دیگر سریال مناسبتی ماه رمضان را تجربه كرد. «نردبام آسمان» اما سریالی تاریخی بود و از ابتدا قرار نبود در كنداكتور ماه رمضان قرار گیرد. این سریال تاریخی با همه ویژگی هایش هرگز موفقیت «صاحبدلان» را برای لطیفی تكرار نكرد. «دودكش» سومین سریال رمضانی لطیفی است كه جزو كارهای پربیننده او محسوب می شود. در فهرست ركورددارن نام سعید سلطانی با سه سریال «شكرانه»، « رسم عاشقی» و « مامور بدرقه» هم دیده می شود كه هیچ كدام پربیینده نبوده اند.

پرکارترین بازیگر مرد

اگر سریال‌های ماه رمضان را دنبال کرده ‌باشید بعید است که ندانید پرکارترین بازیگر تلویزیون آن روزها در سال‌های گذشته کسی به‌جز سیروس گرجستانی نیست. او با نقش‌آفرینی در 6 سریالِ «یادداشت‌های کودکی»، «پشت کنکوری‌ها»، «رانت‌خوار کوچک»، «متهم گریخت»، «صاحبدلان» و «مأمور بدرقه» رکورددار حضور است. گرجستانی در هر بار حضورش نقش‌های متفاوتی ارائه کرد که مهم‌ترین و به ‌یادماندنی‌ترین‌شان هاشم آقا، مرد میانسال عصبی اما مهربان «متهم ‌گریخت» رضا عطاران است. گرجستانی با نقش هاشم آقا تیپ جدیدی از مردهای ساده‌دل و دوست‌داشتنی را در مجموعه‌های کمدی به وجود آورد و هنوز که هنوز است اکثر نقش‌هایش به هاشم آقا تنه می‌زند و شباهت بسیاری به آن دارد. گرجستانی که به خاطر این پرکاری در مجموعه‌های تلویزیونی سال‌هاست به عنوان یک کمدین شناخته می‌شود اما خودش اعتقاد دارد یک کمدین نیست بلکه بازیگر کمدی‌های موقعیت است که البته وقتی به نقش او در سریال «کلاه پهلوی» نگاه می‌کنیم به درستی حرفش پی می‌بریم.

پرکارترین بازیگر زن

یکسری محدودیت‌های بازیگری برای زنان در سینما و به خصوص تلویزیون در ایران باعث شده کارگردانان برای تکراری نشدن نقش‌های زن مجموعه‌های تلویزیونی خود، دائماً بازیگران زن خود را عوض کنند، به همین دلیل حتی در مجموعه‌های مناسبتی مثل ماه رمضان هم بازیگر مطرحی وجود ندارد که بیش از سه کار انجام داده باشد. البته همین بازیگرها هم بیشتر در نقش‌های فرعی ظاهر شده‌اند. بهاره رهنما با «زیر زمین»، «مأمور بدرقه» و «خداحافظ بچه»؛ آناهیتا همتی با «نسیم رویا»، «خانه به دوش» و «یک وجب خاک»؛ مهرانه ‌مهین‌ترابی با «یادداشت‌های کودکی»، «نو عروس» و «مأمور بدرقه»؛ ثریا قاسمی با «او یک فرشته بود»، «صاحبدلان» ، «جراحت» و حالا هم «فاخته»؛ شبنم قلی‌خانی با «نردبام آسمان»، «پنجمین خورشید» و «نون و ریحون» بازیگرانی هستند که رکورددار حضور در سریال‌های ماه رمضان هستند. البته شاید بازیگران دیگری از نظر تعداد سریال‌ها از این چند نفر حضور بیشتری تجربه کرده باشند اما به اندازه این چند نفر چهره شناخته شده یا سابقه درخشان‌تری ندارند. مهرانه مهین‌ترابی با بازی در مجموعه‌ «یادداشت‌های کودکی» که در سال 1380 پخش شد، قدیمی‌ترین بازیگر زن چهره در مجموعه‌های ماه مبارک رمضان به حساب می‌آید و پس از او آناهیتا همتی با نقش‌آفرینی در «نسیم رویا» ساخته‌ 1381 و به ترتیب ثریا قاسمی؛ بهاره رهنما و شبنم قلی‌خانی در مرتبه‌های دیگر قرار می‌گیرند. اگرچه هستند بازیگران زن شناخته شده‌ای که در نقش‌های اصلی با بازی در یک مجموعه ماندگار شدند اما هیچ‌گاه تجربه حضور در کار مناسبتی ماه رمضان را نداشته‌اند

پرکارترین تهیه‌کننده

رضا جودی تهیه‌کننده خوش سابقه تلویزیون با تهیه‌کنندگی شش سریال ماه رمضانی با اختلاف در صدر جدول سریال‌های ماه رمضان نشسته است. از شش سریالی که جودی آن‌ها را تهیه کرده، دو سریال «اغما» و «صاحبدلان» جزو بهترین آثار ماه رمضانی شناخته می‌شوند ولی «نو عروس» به کارگردانی بیژن میرباقری، «مرده متحرک»، «عبور از پاییز» به کارگردانی مسعود شاه محمدی و «سی‌امین روز» نتوانستند سریال‌های موفق و پربینده‌ای لقب بگیرند. اما اسماعیل عفیفه با این‌که چهار سریال را برای ماه رمضان تهیه کرده اما او هم مثل جودی دو سریال بسیار موفق دارد و دو سریال نه چندان موفق. «در مسیر زاینده رود» و «میوه ممنوعه» موفق‌ترین سریال‌های عفیفه هستند و «مأمور بدرقه» و «رسم عاشقی» سریال‌های نیمه موفق او در ماه رمضان بوده‌اند. پس از این دو زوج، ایرج محمدی و مهران مهام، رامین عباسی‌زاده و داوود هاشمی با تهیه سه سریال پرکارترین‌ها هستند.

بخش سینما و تلویزیون تبیان