برای مهربانی هیچ وقت دیر نیست

این فیلم که روز در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن به نمایش درآمد، درباره زن و شوهری هشتاد و چند ساله و مطالعه‌ای درباره عشق در روزهای تلخ پایان زندگی است.

میشائیل هانکه (Michael Haneke) در سال 1942 در مونیخ آلمان به دنیا آمد .

وی در رشته‌های فلسفه، روانشناسی و تئاتر تحصیل کرده است.

هانکه درباره روانشناسی و فلسفه می‌گوید: تنها چیزی که از روانشناسی و فلسفه یاد گرفتم این بود: قبل از مطالعه فکر می‌کنیم که جوابی برای سوال‌هایمان پیدا خواهیم کرد. اما در پایان جوابی در کار نیست، بلکه فقط پرسش‌ها برایمان باقی می‌ماند. تنها چیزی که از تحصیل برایم باقی مانده همین است! به سوال کردن ادامه خواهیم داد؛ اما این به معنی یافتن پاسخی برای سوال‌های‌مان نخواهد بود.

هانکه فیلمساز اتریشی مقیم آلمان یکی از بحث انگیزترن فیلمسازان اروپا نیز به شمار می‌آید. او فیلم‌هایی به زبان‌های آلمانی، فرانسوی و انگلیسی روی پرده سینما برده و در بیشتر آثارش مشکلات جامعه مدرن را به تصویر می‌کشد.

فیلم‌های هانکه در 2 دوره ساخته شده‌اند؛ فیلم‌هایی که در اتریش با عوامل و بازیگران اتریشی ساخته، همچون؛ قاره هفتم، ویدئو بنی، 71 قطعه از گاه شماری یک فرصت و بازی‌های مسخره و فیلم هایی که در آلمان تولید کرده.میشائیل هانکه وی، با فیلم بازی‌های بامزه همه را شوکه کرد. در این فیلم، دو مرد جوان بی دلیل وارد خانه‌ای می‌شوند و اعضای خانواده را به یک بازی بی‌رحمانه بر سر مرگ و زندگی می‌کشند. این فیلم از آن جهت گیج کننده بود که تماشاگر نمی‌توانست انگیزش‌های دو جوان خلافکار را درک کند.

این فیلمساز، فیلم خود را بیش از هر چیز برای بازار فیلم آمریکا مهم می‌دانست. ولی از آنجا که این فیلم در سینماهای کوچک نمایش داده شد، هانکه همان فیلم را با ستارگان معروف هالیوود چون نائومی واتس و تیم روس بازسازی کرد.

هانکه با هنرپیشگان فرانسوی چون «ژولیت بینوشه» و ایزابل اوپرت بارها همکاری کرده است. این کارگردان اتریشی در فرانسه شهرت بیشتری دارد نسبت به آلمان و اتریش.

هانکه در سال 2001 با فیلم معلم پیانو برنده جایزه بزرگ هیأت داوران جشنواره کن شد و سال 2005 هم برای فیلم پنهان جایزه بهترین کارگردان این جشنواره را برد. ویدئو بنی، بازی‌های بامزه، رمز ناشناخته و زمان گرگ از دیگر ساخته‌های اوست.

در شصت و دومین دوره جشنواره فیلم کن، روبان سفید ساخته میشائیل هانکه، به عنوان برنده نخل طلا، انتخاب شد. داستان این فیلم که به صورت سیاه و سفید فیلمبرداری شده، در فضای غمبار روستایی آلمانی در زمان جنگ جهانی اول می‌گذرد.

در این فیلم‌ها هانکه به طور مستقیم به معضلات اجتماعی و روانشناختی موجود در کشورش پرداخت و مظاهر زندگی مدرن، آمریکایی شدن فرهنگ کشورش و مفهوم از خود بیگانگی انسان جدید را نقد کرد.

داستان روبان سفید در سال‌های منتهی به جنگ جهانی اول در ناحیه‌ای روستایی و پروتستان در آلمان روی می‌دهد و روایتی از رویدادهای آزاردهنده آن سال‌هاست.میشائیل هانکه

فیلم سینمایی روبان سفید به نمایندگی از آلمان به بخش بهترین فیلم غیرانگلیسی ‌زبان اسکار سال 2009 نیز معرفی شد، اما با اعتراض اتریشی‌ها مواجه شده است.

هرچند هانکه اصلیت اتریشی دارد، اما روبان سفید تولید مشترک دو کشور است.

میشائل هانکه فیلمساز اتریشی که سال 2009 با فیلم «روبان سفید» درباره خباثت در دهکده‌ای آلمانی در آستانه آغاز جنگ جهانی اول، جایزه نخل طلای کن را دریافت کرد، این بار با فیلم «عشق» وارد رقابت شده که تولید مشترک فرانسه، آلمان و اتریش است.

ژان-لویی ترنتینیان بازیگر 81 ساله فرانسوی و امانوئل ریوا 85 ساله در فیلم جدید هانکه نقش ژرژ و آن، زن و شوهری بازنشسته را بازی می‌کنند که معلم موسیقی بودند. وقتی زن سکته مغزی می‌کند، رابطه غنی و توام با عشق این دو مورد آزمون قرار می‌گیرد.

داستان در آپارتمان این زوج در پاریس روی می‌دهد. در همان حال که سلامت فیزیکی و ذهنی آن رو به تحلیل می‌رود، فشار بر ژرژ بیشتر می‌شود، اما او اصرار دارد تا پایان از همسرش مراقبت کند.

هانکه در نشست مطبوعاتی فیلم خود گفت: «وقتی سن‌تان بالا می‌رود به ناچار شاهد رنج کشیدن کسانی می‌شوید که دوستشان دارید. این بخشی از طبیعت است. سئوالی که مطرح می‌شود این است که چطور باید این رنج را اداره کنید.»

ریوا که در فیلم «عشق» نقش آن را بازی می‌کند، گفت: «واقعا دوست داشتم این نقش را بازی کنم. قانع شده بودم می‌توانم خودم را جای شخصیت آن بگذارم.»

ریوا آخرین بار سال 1959 در سی و چند سالگی با فیلم کلاسیک «هیروشیما عشق من» در کن حضور داشت.

او گفت: «وقتی سن‌تان از 80 سال می‌گذرد، خصوصا درمورد زنان، دیگر به ندرت نقشی برایتان پیدا می‌شود. وقتی چنین فرصتی پیش می‌آید، حتی یک ثانیه هم نباید معطل کنید.»

ترنتینیان ستاره سینما و تئاتر فرانسه نیز که در 1956 با نقش‌آفرینی مقابل بریژیت باردو در فیلم «و خدا... زنان را آفرید» به شهرت رسید، از اولین حضور سینمایی خود پس از 15 سال به گرمی یاد کرد.

او به شوخی گفت: «هیچ وقت با فیلمسازی چنین متوقع کار نکرده بودم و راستش را بخواهید آرزو نمی‌کنم کس دیگری هم چنین تجربه‌ای داشته باشد!»

ایزابل اوپر در «عشق» نقش دختر ژرژ و آن را بازی می‌کند. او هر چند وقت یک بار از لندن به پاریس سفر می‌کند تا آن را ببینید، اما در همان حال که آن‌ها بیش از پیش به هم نزدیک می‌شوند، او حضوری خاموش دارد.

هانکه سال 2001 با فیلم «معلم پیانو» برنده جایزه بزرگ هیئت داوران جشنواره کن شد و سال 2005 هم برای «پنهان» جایزه بهترین کارگردان این جشنواره را برد. «ویدئو بنی»، «بازی‌های بامزه»، «رمز ناشناخته» و «زمان گرگ» از دیگر ساخته‌های این فیلمساز 70 ساله است.

روز یکشنبه تریلر روان‌شناختی «شکار» به کارگردانی توماس وینتربرگ فیلمساز دانمارکی هم در بخش مسابقه اصلی جشنواره کن به نمایش درآمد و مورد استقبال قرار گرفت.

مادس میکلسن بازیگر معروف دانمارکی در این فیلم نقش مردی را بازی می‌کند که به اشتباه به آزار و اذیت یک کودک متهم می‌شود. وینتربرگ با برداشت جنجالی خود نسبت به یک موضوع بسیار حساس پس از 14 سال بار دیگر به کن بازگشته است. او سال 1998 برای فیلم «ضیافت» برنده جایزه هیئت داوران کن شد.

فیلم جدید وینتربرگ یکشنبه چند ساعت پیش از اولین نمایش رسمی برای نمایندگان رسانه‌های گروهی به نمایش درآمد و بسیار مورد تشویق قرار گرفت.

شصت و پنجمین دوره جشنواره فیلم کن 16 تا 27 مه (27 اردیبهشت تا 7 خرداد) برگزار می‌شود. نانی مورتی فیلمساز ایتالیایی برنده جایزه نخل طلا ریاست هیئت داوران بخش مسابقه اصلی را به عهده دارد.

برخی از آثار هنری میشائیل هانکه:

قاره هفتم - 1988

ویدیوی بنی - 1992

بازی‌های خنده‌دار - 1997

کد مجهول - 2000

معلم پیانو - 2001

زمانه گرگ - 2003

پنهان - 2005

بازی‌های مسخره 1997 - بازسازی نسخه آلمانی در هالیوود - 2007

روبان سفید - 2009

عشق (درحال ساخت) - 2012

همشهری ، ویکیپدیا و قسمت هایی از خربرگزاری فرانسه ترجمه: علی افتخاری