بازخوانی آرزوها
یكی از سیاست‌های سال‌های اخیر تئاتر شهرستان‌ها توجه ویژه به نمایشنامه‌های بومی است.
این توجه خاص و اصرار مسئولان تئاتر شهرستان‌ها برای به اجرا بردن متن‌های بومی و عدم استفاده از دیگر متن‌های خارجی و داخلی اگرچه برای رشد نمایشنامه‌نویسان بومی مفید است اما از طرفی باعث می شود كه فضای تئاتر كه به ذات با محدودیت سازگار نیست محدود به گزینه‌هایی شود و جلوی تنوع در استفاده از متن‌های قوی خارجی و نویسندگان پایتخت گرفته شود.
با دایره‌ای كردن فضای تئاتر در شهرستان‌ها خطر این است كه نه طیف هنرمندان و نه تماشاگران از لحاظ سطح توقع و دید هنری امكان رشد نداشته باشند چون آنها فقط در یك فضای بسته و با متن‌های تعدادی انگشت شمار نویسنده بومی مرتب روبه‌رو می شوند. این مسئله در شرایط تئاتری ما كه خالی از ارتباط تنگاتنگ تئاتر پایتخت و شهرستان‌ها است بیشتر مضر به نظر می رسد، انگار تئاتر در شهرستان‌ها در یك جعبه كوچك فریز شده باشد.
به‌دنبال چنین تفكرات و نگرانی‌هایی، از اوایل ماه حوزه هنری چهارمحال و بختیاری برنامه نمایشنامه‌خوانی از متون خارجی و نویسندگان تهرانی را اجرا كرده است. این جلسات با حضور علاقه‌مندان تئاتر، تماشاگران پای ثابت تئاتر و مسئولان استان دوشنبه هر هفته ساعت 17 در نگارخانه سوره شهركرد برگزار می‌شود.
محمد‌رضا سمیع، مسئول واحد تئاتر حوزه هنری با بیان اینكه جلسات نمایشنامه‌خوانی برای ترغیب و توجه بیشتر به متون نمایشی برگزار شده است گفت: « آثاری كه كاركردن روی آنها برای هنرمندان تئاتر به یك آرزو تبدیل می‌شود، در این نشست‌ها مورد بازخوانی قرار می‌گیرند.»
او هدف از برگزاری این جلسات را ایجاد بستری مناسب برای خواندن و به نقد كشیدن برخی از نمایشنامه‌های بزرگ ایران و جهان عنوان كرد و گفت: « در حال حاضر حوزه هنری امكانات سخت‌افزاری برای اجرای تئاتر ندارد و با وجود انگیزه زیاد هنرمندان برای فعالیت، استفاده بهینه از امكانات موجود را ضروری می‌داند.»
اولین نمایشنامه‌خوانی كه برگزار شد نمایش « یك بوته گل برای لیلا» نوشته محمد چرمشیر بود كه توسط امید مردانی و كبرا وكیلی در نگارخانه سوره حوزه هنری شهركرد اجرا شد. این نمایشنامه توسط نشر جهاد دانشگاهی در سال 1378منتشر شده بود.
دومین نمایشنامه‌خوانی نیز به خوانش نمایشنامه معروف «خواستگاری » اثرآنتوان چخوف نویسنده روسی اختصاص داشت. در تهران نیز این نمایشنامه و نمایشنامه‌های دیگر چخوف مانند «سه خواهر»، «دایی وانیا» و « باغ آلبالو» به‌روی صحنه رفته است.
كاظم حیدری، كارگردان نمایشنامه خواستگاری در این‌باره گفت: «این نمایشنامه به‌همراه نمایشنامه «عروسی» و«مضرات دخانیات» چخوف در ارتباط با هم هستند و درباره جامعه روسیه قدیم و جامعه‌شناسی آن نوشته شده‌اند.
موضوع «خواستگاری» یكی از جدی‌ترین موضوعات زندگی انسان است، اما همین موضوع جدی می‌تواند به غیر جدی‌ترین و كمدی‌ترین و حتی در مواردی به تراژیك‌ترین حادثه زندگی انسان تبدیل شود، در نتیجه ظرفیت موضوعی آن را دارد كه به‌صورت ژانر درام، كمدی یا تراژدی به اجرا درآید. در نمایشنامه «خواستگاری» درباره همه‌چیز به‌جز خواستگاری بحث و گفت‌وگو می‌شود و این می‌تواند خیلی از مناطق مشترك باشد.»
حیدری گفت: «خود موضوع خواستگاری نیز جهان شمول و عام شمول است و مرز جغرافیایی نمی‌شناسد. لذا می‌توان آن را به‌هر زبان و گویشی ترجمه و همزمان با آداب محلی در هم آمیخت.»
قاسم اسماعیلی دهكردی یكی از كارگردانان تئاتر چهارمحال و بختیاری نیز كه در خوانش این نمایشنامه همكاری داشته است، گفت: «در این نمایشنامه نویسنده به روابط انسانی توجه ویژه‌ای دارد و نگاه جامعه شناختی در این اثر، یك طبقه از جامعه را به نقد و سخره می‌گیرد. «خواستگاری» دارای فضایی كمدی است ولی نوع طنز آن متفاوت است و طنز به‌كار گرفته شده در بازخوانی، با آن طنز سازگار شده است.
اسماعیلی گفت: مخاطب در نمایش «خواستگاری» با جریان یك كمدی سبك و نرم همراه می‌شود. شخصیت‌های نمایش‌های چخوف معمولا از واقعیت گریزانند. بنابر‌این یك نوع هجرت درونی دارند كه آنها را از واقعیت بی‌واسطه و فعالیت عملی دور می‌سازد.
نمایشنامه‌خوانی «میهمان ناخوانده» اثر اریك امانوئل اشمیت به‌دنبال این برنامه دوشنبه 15 تیر به كارگردانی مهدی جعفری و همكاری مریم مرادیان، فرشید بزرگ‌نیا و احمد‌رضا رافعی بروجنی در همان نگارخانه سوره شهركرد اجرا شد. «میهمان ناخوانده» نخستین موفقیت بزرگ اشمیت در تئاتر به حساب می‌آید.
خود اشمیت درباره نمایشنامه‌اش می گوید: من این متن را در خلوت خود نوشته بودم. براساس یك نیاز درونی و شخصی، به حدی كه فكر نمی‌كردم غیر از چند دوست مهربان فرد دیگری بتواند با آن ارتباط برقرار كند.اریك امانوئل اشمیت متولد 1960 در فرانسه است. اشمیت پس از تحصیلات فلسفه، نمایشنامه «میهمان ناخوانده» را در سال 1993 می‌نویسد كه با این اثر به شهرتی جهانی دست پیدا می‌كند.
«نوای اسرار آمیز»، «خرده جنایت‌های زن و شوهری»، «ملاقات كننده» و «زلزله احساسات» از نمایشنامه‌های معروف اشمیت هستند كه در سال‌های اخیر ترجمه، چاپ و اجرای آنها گل كرده است. در تهران نمایشنامه‌های « موسیو ابراهیم و گل‌های قرآن» توسط بهروز فراهانی و « خرده جنایت‌های زن و شوهری » توسط سهراب سلیمی به اجرا رفته است.
اشمیت چندین رمان و داستان كوتاه نیز نوشته كه از جمله می‌توان به مجموعه «گل‌های معرفت»، مجموعه داستان‌های كوتاه با نام‌های «اسكار و خانم صورتی» و « میلارپا » اشاره كرد. در هفته‌های آینده مسئولان حوزه هنری از تمامی علاقه‌مندان برای شركت در جلسات نمایشنامه‌خوانی دعوت می‌كنند.
تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی
