اهل سینما در حوزه موسیقی چه می‌گویند؟

پرونده موضوعی کتاب سال سینمای ایران ماهنامه فیلم به موضوع حضور سینماگران در عرصه هنرهای دیگر پرداخته است. یکی از جذابترین بخش های این پرونده بررسی حضور سینماگران در عرصه خوانندگی و نوازندگی است بخش هایی از این مجموعه را اینجا بخوانید. متن کاملش را هم حتما در کتاب سال مجله فیلم بخوانید ...

موسیقی رشته تحصیلی‌اش است و در كودكی به جای رفتن به مدرسه عادی، در مدرسه موسیقی درس ‌خواند. یعنی پیش از ورود به عرصه بازیگری، كار موسیقی انجام می‌داد. پگاه آهنگرانی در نوازندگی ویلون‌سل تخصص دارد:« با نوازندگی ویولن‌سل شروع كردم و هنوز هم همین كار را ادامه می‌دهم.» اما حالا كه بازیگری را به طور حرفه‌ای دنبال می‌كند، كم‌تر فرصت ساز زدن دارد:« یكی دو سالی است كه نمی‌توانم زمان زیادی برای این كار بگذارم، اما موسیقی را دوست دارم.» در دوران دانشجویی به خاطر رشته تحصیلی‌اش معمولاً وقت زیادی برای نوازندگی ویلون‌سل می‌گذاشت و همان موقع در تئاترهای متعددی اجرا داشت و همین‌طور در فرهنگسراها. این‌ها‌ مهم‌ترین كارهای آهنگرانی در زمینه موسیقی به حساب می‌آید:«اگر فرصت كنم باز هم سعی می‌كنم كار موسیقی انجام دهم.»

صدای فتحعلی اویسی یادآور خواننده‌های سال‌های دور است. ظاهراً به همین دلیل است كه خوانندگی او با استقبال روبه‌رو شده است. طوری‌كه سال گذشته و زمانی كه خیلی از خواننده‌های پاپ و سنتی نتوانستند مجوز كنسرت بگیرند، او همراه محمد خاكپور در سعادت‌آباد كنسرت اجرا كرد. او خواننده تیتراژ سریال‌ها هم بوده و روی تیتراژ سریال‌هایی چون ‌باغچه مینو و كمربندها را ببندیم ترانه اجرا كرده است. اویسی در حالی پس از سال‌ها حضور در سینما و تلویزیون در سال‌های گذشته به خوانندگی روی آورده كه حرفه اصلی پسرش خوانندگی است و كنسرت‌شان را هم به صورت مشترك برگزار كردند.

حامد بهداد قرار بود به همراه گروه داركوب در تالار اندیشه كنسرت برگزار كنند. او همراه محمدرضا گلزار، همایون نصیری و حبیب مفتاح بوشهری با ساز پركاشن، دارا دارایی با گیتار باس، بابك بروجردی با پیانو و كیبورد و امید حاجی‌لی با ساز ترومپت، اعضای گروه داركوب هستند. بهداد در این گروه خواننده هم هست و قرار بود با صدایش نوازندگان را در اجرای قطعات همراهی كند. اما این اتفاق نیفتاد تا كنسرت گروه داركوب با حضور بهداد به زمان دیگری موكول شود. این گروه سال 81 تشكیل شد كه از ویژگی‌های آن‌ می‌توان به تلفیق سازهای هارمونیك و ملودیك با پركاشن‌های آمریكای لاتین اشاره كرد.

ناصر عبداللهی خواننده آلبوم«دوستت دارم» بود و پرویز پرستویی شعرها را دكلمه می‌كرد؛ دومین آلبوم عبداللهی و اولین كار مشترك او با پرستویی كه شعرهای محمدعلی بهمنی را می‌خواند. پرستویی پیش از آن با رسول نجفیان همكاری كرده و در آلبوم «بی‌بی جان» ترانه‌های نجفیان را دكلمه كرده بود. او همچنین در آهنگ «عجب رسمیه/ رسم زمونه...» هم با نجفیان همكاری كرده است. به غیر از این، پرستویی در آلبوم «بابایی» و روی آهنگ‌های بیژن مفید دكلمه كرده است. این آلبوم در سال‌های اخیر و زمانی تهیه شد كه مفید در قید حیات نبود، اما ظاهرًا دختر این هنرمند قدیمی ایده انتشار برخی از آهنگ‌های مفید را با دكلمه پرستویی در سر داشت و به این ترتیب، آلبوم «بابایی» روانه بازار شد.

ابوالفضل پورعرب همراه ستار اوركی كه یكی از نزدیك‌ترین دوستان بابك بیات بود، فعالیت موسیقی را شروع كرد. او در تئاتر خسیس آهنگسازی كرد. پورعرب ترانه‌سرایی هم می كند و در واقع ترانه‌های خودش را دكلمه كرده است. پورعرب به خاطر دوستی با اوركی تا حالا با او كار موسیقی كرده و احتمال این‌كه در آینده باز هم در عرصه موسیقی با اوركی همكاری كند، بیش‌تر از هر اتفاق دیگری است.

«همه چیز جنبه تفریحی دارد»؛ شش سال پیش که گروه سِوِن (هفت) تشکیل شد، شهاب حسینی چنین نظری داشت و حالا هم نظرش تغییری نکرده است. ابتدا به گفته برادرش و بعد به خاطر علاقه شخصی به یکی از اعضای این گروه موسیقی تبدیل شد. در گروهی که امیرحسین مدرس و امین زندگانی هم عضو آن هستند. شهاب حسینی درباره انگیزه‌اش برای فعالیت در عرصه موسیقی می‌گوید: «عاشق کار موسیقی هستم. اگر هم وارد گروه سون شدم، صرفاً به این دلیل نبود که وارد بازار موسیقی شوم. هیچ وقت هم دنبال این نبودم که این اتفاق بیفتد. این کار را هم دلی انجام می‌دهم. مدیرت گروه را هم آقای حیدریان به عهده دارد و زحمت زیادی هم در بهتر شدن این گروه می‌کشند.» مسئولیت حسینی در گروه سون، دکلمه‌كردن اشعار است. او آواز نمی‌خواند و به گفته خودش فرقی هم نمی‌کند که در گروه چه کسی چه کاری انجام می‌دهد: « مهم این است که یک گروه موسیقی تشکیل شده و تفریح می‌کنیم. اساساً موسیقی برای من جنبه تجربی دارد.» گروه سون تا حالا دو آلبوم روانه بازار کرده و دنبال این است که کار سومی هم وارد بازار کند.

سرود تولد فیلمی بود كه امین حیایی در آن خوانندگی كرد. فیلمی از علی قوی‌تن كه این بازیگر علاوه بر حضور در آن آواز هم خواند. درست مثل فیلم بوی بهشت كه طرفداران حیایی با اجرای آواز او هم مواجهه شدند. بعد از این فیلم به حیایی پیشنهاد شد كه آهنگ‌هایش را به صورت آلبوم روانه بازار كند. قرار بود این اتفاق هم بیفتد، دست آخر اما این‌چنین نشد. او البته گیتار هم می‌زند و در حال حاضر عضو گروه «كویر» است. با این گروه در سال‌های گذشته همكاری‌هایی داشته كه مهم‌ترین آن یك انتشار یك آلبوم است. حیایی در این گروه كار نوازندگی نمی‌كند و فقط خواننده گروه به حساب می‌آید. دو سال پیش قرار بود همراه این گروه یك كنسرت برگزار كند كه این اتفاق رخ نداد. ظاهراً حیایی به خاطر مشغله‌های كار سینمایی نتوانسته بود در تمرینات گروه شركت كند. به همین دلیل، برگزاری كنسرت گروه كویر هم منتفی شد. این گروه در حال حاضر برنامه كنسرت ندارد. حیایی در انیمیشن جمشید و خورشید هم خوانندگی كرده است.

« نامه‌ها و نشانی‌ها»، «مهربانی»، «پریشانی» و «مسافر» از جمله كارهای خسرو شكیبایی در عرصه موسیقی است. او به پیشنهاد موذنی وارد بازار موسیقی شد و به خاطر صدای منحصر به فردش تجربه كارهای متفاوتی را هم دارد. كاست «روحیه سازی» كه برای آرامش روح و روان مورد استفاده قرار می‌گیرد، كاری است از خسرو شكیبایی. كسی كه معمولاً شعر‌خوانی می‌كند و از شعرهای شاعرانی چون سهراب سپهری استفاده می كند. پروین كوشیار، همسر این بازیگر، می‌گوید:« فكر می‌كنم تا حالا حدود شش تا آلبوم منتشر كرده است. او برای كار كردن در زمینه موسیقی علاقه زیادی نشان می‌دهد و بعد از چند باری كه به او پیشنهاد كارهای این‌چنینی شد، قبول كرد كه در حرفه موسیقی هم فعالیت كند.» ظاهراً شكیبایی هیچ وقت از فعالیت‌هایش در عرصه موسیقی راضی نیست. این را همسرش می گوید و در جواب این پرسش كه «آقای شكیبایی كدام یك از آلبوم‌هایش را می‌پسندد؟» در یك جمله می‌گوید:«خسرو از هیچ‌كدام از كارهایش راضی نیست.» خسرو شكیبابی شعر هم می‌گوید، اما تا به‌حال مجموعه شعری از او منتشر یا جایی دیده نشده است و ظاهرًا احتمال این‌كه در آینده چنین اتفاقی بیفتد، بعید به نظر می‌رسد:«خسرو برای خودش می‌نویسد. هر وقت كه فكر كند باید بنویسد، این كار را انجام می‌دهد. اما فكر نمی‌كنم كه بخواهد نوشته‌هایش را منتشر كند.» شكیبایی در فیلم خواهران غریب (كیومرث پوراحمد) نقش یك آهنگساز را بازی كرد و در آن فیلم ترانه‌سرایی و خوانندگی را هم تجربه كرده است.

رضا عطاران معمولاً در سریال‌هایی كه كارگردانی می‌كند، خوانندگی را هم تجربه كرده است. او در سریال كوچه اقاقیا ترانه خواند. جنس كار عطاران شبیه هیپاپ است و بیش‌تر یك همخوان است تا خواننده اصلی. این اتفاق در متهم گریخت افتاد و صدای امیرحسین مدرس به عنوان خواننده و عطاران به عنوان همخوان در تیتراژ این سریال روی آنتن رفت. عطاران سابقه همكاری با محسن نامجو را هم دارد و در سریال طنز ترش و شیرین همخوان نامجو بود. در روزهایی كه آلبوم «ترنج» محسن نامجو هنوز مجوز نگرفته بود. در سریال طنز چارخونه (سروش صحت) هم قرار بود ترانه‌ای از محسن نامجو در تیتراژ پخش شود، ولی در نهایت این اتفاق نیفتاد و قطعه‌هایی از دو بازیگر سریال، جواد رضویان و رضا شفیعی‌جم، در ابتدا و انتهای سریال شنیده می‌شد.

داریوش مهرجویی در فیلم سنتوری از ذوق و تبحر نوازندگی گلشیفته فراهانی استفاده كرد. فراهانی از كودكی به نوازندگی پیانو علاقمند بود، تا جایی كه یادگیری آن را در فرانسه آموخت. او در نواختن پیانو تخصص دارد و تحصیل‌كرده ‌هنرستان موسیقی است. با این وجود، فراهانی برای دل خودش پیانو می‌زند و طرفداران او پیش از فیلم سنتوری نوازندگی فراهانی را نشنیده بودند و این موضوع باعث شگفتی آن‌ها شد. زمزمه‌هایی از همكاری فراهانی در گروه‌های موسیقی بازیگران شنیده می‌شد كه البته هنوز با هیچ تركیبی به نتیجه نرسیده است.

صدای محمد‌رضا فروتن در فیلم شب یلدا (كیومرث پوراحمد) بیش‌تر از هر فیلم دیگرش به چشم آمد. موسیقی فیلم شب یلدا قرار بود با صدای فروتن روانه بازار شود كه این اتفاق تا حالا نیفتاده است. با این وجود، خیلی از علاقمندان موسیقی این فیلم را از اینترنت دانلود كردند. ظاهراً به فروتن پیشنهاد داده بودند كه روی ترانه های دیگری هم خوانندگی كند، او اما حاضر نشد این پیشنهاد را بپذیرد. با این حال، فروتن پیش از خواندن در فیلم كیومرث پوراحمد، با كار خوانندگی بیگانه نبود. او قبل از این‌كه بازیگری شود، در كلاس‌های آواز شركت كرده و صدیق تعریف و پری ملكی سپهری از استادهای فروتن در كلاس‌های آواز بودند. او البته این كلاس ها را ادامه نداد، تا این‌كه در فیلم شب یلدا آواز خواند. به نظر نمی‌رسد كه فروتن بخواهد در آینده كار خوانندگی را ادامه بدهد.

تولدی دیگر نام شعری از فروغ فرخ زاد است و كاست«تولدی دیگر» هم در زمستان 82 روانه بازار شد. در این آلبوم محمدرضا مهدیزاده انتخاب برخی از شعرهای مجموعه را به عهده داشت. شعرهایی چون «تنها صداست كه می‌ماند»، «عاشقانه» و «باد ما را خواهد برد» برای این آلبوم در نظر گرفته شد. موسیقی آن از كیوان كیارس بود، عباس كیارستمی هم عكس روی آلبوم را طراحی كرده بود، اما مهم‌تر از همه این‌ها، شعرخوانی نیكی كریمی بود. او برای اولین بار در این كاست شعرخوانی كرد و در مطبوعات مطالب زیادی در این باره نوشته شد. البته تعداد انتقادها هم كم نبود. برای مثال به حذف شش سطر از شعر«تنها صداست...» یا شیوه خواندن شعرها توسط كریمی ایرادهایی گرفته شد. با همه این‌ها، این اولین كار نیكی كریمی در عرصه موسیقی بوده و دیگر تا كنون كاری در این زمینه عرضه نكرده است.

با گروه آریان چهره شد؛ یك گروه موسیقی كه خودش معتقد است‌ كار مشترك بین چند دوست بود كه گروهی را پایه‌ریزی كردند. محمدرضا گلزار هم یكی از اعضای این گروه بود و گیتار می‌زد. قبل از این‌كه اولین آلبوم گروه آریان وارد بازار شود، این گروه چند كنسرت در كیش و قشم برگزار كرد و بعد آلبوم «گل آفتاب‌گردون» به بازار آمد و استقبال خوبی هم از این آلبوم شد. گلزار بعدها گفته بود:«آریان دوران خوبی در زندگی هنری من بود، دورانی كه به همراه دیگر اعضای گروه، روزهای خوبی را پشت سر گذاشتیم.» گلزار پس از شش سال این گروه را ترك كرد؛ كسی كه نوازندگی را با پیانو شروع كرد و نوازندگی پیانو را به طور حرفه ای ادامه داد. در كنار آن گیتار هم می زد و بعد‌ها نواختن پركاشن را هم شروع كرد. او به گفته خودش برای نواختن پركاشن وقت زیادی را صرف كرده است. علاقه گلزار به موسیقی از زمانی شروع شد كه به دنبال آرامش بود و موسیقی به او آرامش می‌داد. بعد از جدایی از گروه آریان، تصمیم گرفت باز هم وارد بازار موسیقی شود. گلزار كه در هفته فستیوال موسیقی معاصر به فرهنگسرای ارسباران رفته بود، از اجرای گروه موسیقی «داركوب» شگفت‌زده شد. به همین دلیل، بعد از برنامه سراغ این گروه رفت و گفت می‌خواهد در این گروه فعالیت كند. در آن روزها بود كه یادگیری پركاشن را شروع كرد و جالب این‌كه پس از یك هفته در گروه «داركوب» پركاشن زد. او قرار بود به همراه گروه داركوب در تالار اندیشه كنسرت داشته باشند، اما به دلیل اختلاف مسئولان تالار اندیشه و وزارت ارشاد این كنسرت برگزار نشد. گلزار در این رابطه گفته بود:«برای كنسرت مجوز دریافت كردیم. قرار بود كنسرت را در سالن اندیشه حوزه هنری اجرا كنیم و نزدیك به هفت هزار بلیت هم برای چند شب فروخته شد، اما در آخرین لحظات به ما گفتند كنسرت برگزار نخواهد شد. سپس تصمیم گرفتیم در سالن وزارت كشور برگزارش كنیم، اما برای روزهایی كه می‌خواستیم كنسرت را اجرا كنیم، سالن اجاره داده شده بود... » در گروه داركوب به غیر از گلزار، حامد بهداد هم حضور دارد. گلزار درباره نوع كار گروه داركوب گفته است:«تمامی اعضای آن پركاشن می‌نوازند. یك كار تلفیقی از موسیقی آفریقایی و موسیقی جنوب ایران» سرانجام اولین كنسرت مشترك گلزار و گروه داركوب در دبی برگزار شد. گلزار امیدوار است با داركوب‌ها به موفقیت‌های بیش‌تری در زمینه موسیقی برسد.

مهران مدیری با یك پیشنهاد خواننده شد. فردین خلعتبری آهنگساز به مدیری پیشنهاد كرد كه خواننده شود و به این ترتیب فعالیتش در عرصه موسیقی هم شروع شد. مهران مدیری در این باره می‌گوید:«قبل از آن برای خودم توی حمام می‌خواندم، ولی تشویق‌های فردین خلعتبری باعث شد خواننده شوم. فردین دوست قدیمی من است.» سال 79 بود كه آلبوم اولش را روانه بازار كرد؛ كاستی كه در آن مرحوم بابك بیات هم آهنگسازی كرده است:«همكاری با مرحوم بیات باز هم پیشنهاد فردین بود و همین موضوع باعث شد با ایشان ارتباط برقرار كنم. یك روز به خانه‌اش رفتم و موضوع را با او در میان گذاشتم. بعد یكی دو ترانه را همان‌جا تمرین كردیم و این شد كه با ایشان همكاری داشتم.» مدیری اخیراً به خواننده تیتراژهای سریال‌هایش تبدیل شده و معمولاً بینندگان تلویزیونی صدای مدیری را از این طریق می‌شنوند، اتفاقی كه ممكن است در سریال جدید این كارگردان هم بیفتد. او سه سال پیش اولین كنسرتش را برگزار كرد كه با استقبال چشم‌گیری هم روبه‌رو شد. مدیری در این رابطه می‌گوید:«یك كنسرت در سالن میلاد داشتیم و یك كنسرت هم در امارات. البته در كنسرت اركستر سمفونیك هم حضور داشتم كه تجربه جالبی بود.» او در مورد چگونگی كارهایش در عرصه موسیقی یاد آور می‌شود:«ما ابتدا شروع می‌كنیم به جمع‌آوری ترانه‌ها. این كار به عهده افشین یداللهی است. با كمك او این كار را می‌كنیم و بعد كم‌كم كار آهنگسازی و دیگر كارهای آن انجام می‌شود.» سال گذشته در جشن دنیای تصویر جایزه بهترین ترانه را برای سریال باغ مظفر دریافت كرد و دو بار هم برای اجرای ترانه روی صحنه رفت و به شوخی گفت:«جایی كه محمد اصفهانی نشسته است، من غلط می‌كنم خوانندگی كنم!» با این وجود، او در این جشن ترانه سریال شب‌های ببره را لب‌خوانی كرد و یكی از كارهای تازه‌اش را هم به‌صورت زنده و با پیانو اجرا كرد. مدیری آن شب گفت كه برای اجرای این ترانه پیانو خریده و به سالن وزارت كشور آورده و بعد از پایان مراسم حاضر است آن را بفروشد، به شرطی كه مشتری‌اش پیدا شود!

منبع : سینمای ما