عبدالجبار كاكایی:
ترانه‌ی امروز طراوت و شادابی گذشته را ندارد
ترانه به كالای مصرفی تبدیل شده است.
عبدالجبار كاكایی معتقد است: اغلب ترانه‌های امروز به سمتی می‌روند كه طراوت و شادابی گذشته خود را از دست می‌دهند.
این شاعر تصریح كرد: در ترانه امروز ممكن است طراوت وجود داشته باشد، اما ملایمت شاعر در "صلح‌جو" و "آرامش‌طلب" بودن و "عاشقانه" سخن گفتن او، دیگر در ترانه امروز وجود ندارد.
وی مشكل تكنیك ترانه امروز را غلبه موسیقی بر مفهوم ترانه دانست و گفت: امروز اثر موسیقیایی ما بیشتر «سازی» شده تا «آوازی»، كه این موضوع بر مفهوم و كلمه غلبه یافته، به‌طوری‌كه مخاطب در ذهنش با اثر هنری درگیر نشده و فكر و اندیشه‌ای درباره آن ندارد؛ تنها به آن گوش می‌دهد.
او ژرف‌ساخت این موضوع را دنیای بورژوازی دانست و یادآور شد: در دنیای امروز، ترانه و موسیقی به سمتی می‌رود كه به یك كالای مصرفی تبدیل شده است؛ اما دهه‌های 40 و 50 كه بیشتر سلطه اندیشه‌های ماركسیستی و یا دهه دینی بود، آن‌ها اهل فكر بودند و ایده‌های اجتماعی داشتند، پس ترانه در آن دوره حامل مفهوم بود، یعنی یا التزام اجتماعی داشت، یا این‌كه در پی انتقال مفهوم و هدفی بود.
كاكایی با تأكید بر این‌كه در دنیای امروز بیشتر سعی می‌شود ترانه از جهت ملودی و ریتم، لذت و اشباع روحی ایجاد كند، افزود: این ترانه‌ها، كم‌تر ذهن را درگیر پرسش‌های چند و چون می‌كند. حتی برای نسل امروز راحت‌تر است كه روی تعابیر و كلمات فكر نكنند و تا آن‌جا دارند پیش می‌روند كه جمله را كاملا از مفهوم خالی می‌كنند؛ به‌گونه‌ای كه با تكرار یك كلمه، ملودی می‌سازند و این نشان‌دهنده این است كه نمی خواهند هیچ پیچیدگی فكری در ترانه باشد.
كاكایی متذكر شد: این مجموعه عوامل باعث شده «ترانه» كه هنر اصیل و ملی كشور ماست، طراوت و زیبایی خود را از دست بدهد.
وی با اشاره به ترانه مفهوم‌گرا در مقابل این جریان گفت: بیشتر ترانه‌سرایانی كه در داخل كشور فعالیت می‌كنند، حداقل ایده و آرمانشان این است كه مفهومی شعر بگویند و به طرح پرسش در حوزه‌های مختلف بپردازند. شاخص‌ترین آن‌ها علی معلم است كه پیچیده‌ترین شكل معنا و لفظ را درخدمت ترانه مفهومی گذاشته است كه زیرمجموعه‌های علی معلم هم در كشور ما كم نیستند؛ تلاش می‌كنند با این جریان مقابله، و ترانه اصیل ایرانی را حفظ كنند.
او در پایان افزود: شاید با تلاش این عده، ترانه ما اصالت ترانه مفهومی دهه‌های 50 و 60 خود را حفظ كند.
لینک ها :
