تبیان، دستیار زندگی
موضوع این نوشتار مروری است بر فیلم های سینمایی که شخصیت اصلی آنها دختران جوان بودند و به موضوعات مرتبط با دختران پرداخته اند؛ فیلم هایی که از آنها در دوره خودشان به عنوان فیلم هایی جریان ساز یاد می شود.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

سهم دختران از سینما

موضوع این نوشتار مروری است بر فیلم های سینمایی که شخصیت اصلی شان دختران نوجوان و جوان بودند و به موضوعات مرتبط با آنها پرداختند؛ فیلم هایی که از آنها در دوره خودشان به عنوان فیلم هایی جریان ساز یاد شد.

زهرا فرآورده - بخش سینما و تلویزیون تبیان
فیلم دختر

نگاهی که در اینجا به فیلم ها داریم تنها به بهانه مرور شخصیت های دختر داستان است و با موارد دیگر کار نداریم. 
معمولا ذهنیتی که در برداشت اول در تصور همگان از یک دختر وجود دارد لطافت و شکنندگی است؛ دخترانی که در تحمل سختی ها و ناهنجاری ها بنا بر عرف و شرایط اجتماعی محکوم به تحمل و سکوت هستند. باوری که میزان درست و غلط بودنش بیشتر به تصور غالب جامعه برمی گردد.
در اینکه معضلات اجتماعی زیادی گریبانگیر دختران نوجوان و جوان است شکی نیست اما غالب شدن یک کلیشه در تصویرسازی یک موضوع به مرور باورهایی را می سازد که با واقعیت بیرونی نسبیت چندانی ندارد و چه بسا به مرور حس ناامیدی و یأس را جایگزین تمام باورها و امیدها کند.
با مروری بر فیلم های سینمایی ساخته شده بعد از انقلاب کمتر شخصیت زنی را در داستان می بینیم که شخصیتی استوار داشته باشد که توانسته از پس مشکلات برآید؛ تصویری که با لطافت و آرامش زنانه احساس خوب منتقل کند. متأسفانه این اتفاق در مورد تصویر دختران هم صِدق می کند.
در نظر عده ای سینمای اجتماعی تلنگری است برای درگیر کردن ذهن ما نسبت به معضلات اجتماعی؛ اما بیان تلنگری که فقط تلخی ها را نشان دهد شاید به مرور تصویری را بسازد که هیچ حِس خوشایندی را منتقل نمی کند.
دختر فراری، دختر صیغه ای، دختر معتاد، دختری که به او تجاوز شده، دختری که به دلیل بی مهری و بی توجهی خانواده با انواع مشکلات روحی و عاطفی مواجه می شود و..... اینها تصویری است که بارها از دختران در فیلم های سینمایی دیده ایم.
منظور نفی معضلات اجتماعی نیست اما تلخی ها روی دیگری هم دارد که اگر دیده نشود کم کم فراموش می شوند.  
بیشتر دخترانی که در فیلم ها دیدیم به نوعی با مشکلات زندگی و سخت گیری های پدرانه مواجه بودند؛ اما دختری که حرفش را با زیرکی های دخترانه به کرسی می نشاند نه با فرار هم روی دیگر ماجراست. دختر نوجوانی که این باور به او تلقین شده و این جسارت را پیدا کرده تا از اتفاقاتی که برایش افتاده حرف بزند و مشکلش را حل کند، دختر معتادی که برای ترک اعتیادش انگیزه دارد، دختری که با وجود تمام ناهنجاری های اجتماعی هنوز هم لطافت های دخترانه اش برایش اهمیت دارد و برایش  تلاش می کند و...
متأسفانه این باوری است که در جامعه ما جا افتاده و فقط تکرار می شود؛ باوری که تکرارش فقط ناامیدی و یأس را دامن می زند. برای تغییر این باور اشتباه شاید سینما با نقش کوچکش سهم زیادی در تغییر این نگاه کلیشه ای جاافتاده داشته باشد. اینکه دختر بودن محکوم شدن به تحمل رنج ها و سختی ها نیست...

 در ادامه مروری داریم بر شش فیلم مهم که با موضوعات دختران ساخته شده:

نام فیلم/ سال تولید

کارگردان

بازیگر نقش

خلاصه داستان

میزان موفقیت

دختری با کفش های کتانی
1377

رسول صدرعاملی

پگاه آهنگرانی

آیدین و تدائی كه در پارك با هم آشنا شد؛ در حین گردش در پارك توسط مأمورین نیروی انتظامی دستگیر شده و به كلانتری برده می شوند...

اولین فیلمی بود که جسورانه موضوع دختران فراری را به تصویر کشید و مورد توجه منتقدان قرار گرفت.
در زمان اکران فروش خوبی به دست آورد.

من ترانه 15 سال دارم
1380

رسول صدرعاملی

ترانه علیدوستی

ترانه دختر نوجوانی است که مادرش را در کودکی از دست داده و پدرش به دلایلی در زندان به سر می برد. ترانه به زندگی عادی اش ادامه می دهد تا این که پسر پولداری به او پیشنهاد ازدواج می دهد. ترانه قبول می کند و ازدواج سر می گیرد ولی بعد از مدت کوتاهی پسر ترانه را رها کرده و به خارج از کشور می رود. این در حالی است که ترانه از آن پسر باردار است ...

دومین اثر صدرعاملی با محوریت موضوع دختران مورد توجه منتقدین و تماشاگران قرار گرفت و توانست در بیستمین جشنواره فیلم فجر جوایز متعددی از جمله بهترین کارگردانی و بهترین بازیگر نقش اول زن را کسب کند.

دیشب باباتو دیدم آیدا
1383

رسول صدرعاملی

طناز طباطبایی

فیلم درباره ی دختری به نام آیدا است که متوجه می شود پدرش با زن غریبه ای رابطه دارد...

نسبت به دو کار قبلی صدرعاملی کمتر مورد توجه منتقدین و تماشاگران قرار گرفت و فروش کمتری داشت.
با توجه به اینکه از معضلات و ناهنجاری اجتماعی تازه شکل گرفته در جامعه حرف می زد در نظر عده ای تحسین شد.


خون بازی
 1385

رخشان بنی اعتماد

باران کوثری

«سارا» معتاد به مواد مخدر است و آرش نامزدش که در تورنتوی کانادا درس می خواند از اعتیاد او بی خبر است.
 یک ماه پیش از آن که آرش برای برگزاری مراسم ازدواج به ایران بیاید سارا و خانواده اش تصمیم می گیرند قبل از برگشت آرش تمام تلاش خود را برا ترک اعتیاد سارا انجام دهند...

خون بازی از لحاظ ساختار سینمایی و به تصویر کشیدن معضلات اجتماعی مورد توجه قرار گرفت.
رخشان بنی اعتماد، باران کوثری و تعدادی دیگر از عوامل در جشنواره های داخلی و خارجی جوایز متعددی کسب کردند.

هیس دخترها فریاد نمی زنند
 1392

پوران درخشنده

طناز طباطبایی

شیرین دختر جوانی است که در کودکی مورد آزار جنسی قرار گرفته و این اتفاق را با هیچ کس درمیان نمی گذارد تا اینکه بعد از چند سال قبل از مراسم ازدواجش کند مردی را می بینید که می خواهد به دختر کوچکی تجاوز کند

زمان نمایش در سی و دومین
جشنواره فیلم فجر به دلیل جسارت در انتخاب سوژه مورد توجه قرار گرفت اما به لحاظ کسب جایزه موفقیی نصیبش نشد.
اما با این حال به دلیل موضوع جزو فیلم های جریان سازها محسوب می شود.
در زمان اکران فروش خوبی داشت و در جشنواره های خارجی متعددی اکران شد.

دختر 1394

رضا میرکریمی

ماهور الوند

خانواده ای در حال آماده شدن برای مراسم خواستگاری دخترشان هستند که ستاره دختر دیگر خانواده همان روز برای یک قرار دوستانه قصد سفر به تهران دارد اما پدرش به این سفر مشکوک است.
 در آخر بدون اطلاع به خانواده راهی تهران می شود و ...

در جشنواره سی و چهارم به نمایش درآمد و در بخش ها متعددی نامزد دریافت جایزه شد اما سهم چندانی از جوایز نداشت.
با این حال در جشنواره فیلم مسکو موفق به دریافت سه جایزه شد.دختر در حال حاضر در سینماهای کشور اکران است.